اقتصادسنج؛ پیش‌بینی بازار آهن، از جهات مختلفی برای صنایع اهمیت دارد. این پیش‌بینی‌ها می‌تواند به شرکت‌های تولیدی و صادرکننده آهن در برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری درباره تولید و صادرات کمک کند. همچنین افرادی که در حوزه آهن آلات به انحاء مختلف فعالیت دارند می‌توانند با مدیریت بیشتری خرید آهن را انجام دهند.

از طرفی بازار آهن به عنوان یک شاخص برای اقتصاد کلان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و پیش‌بینی آن می‌تواند به محققان و تحلیل‌گران کمک کند تا بهترین راهکارها را برای رشد و پیشرفت اقتصادی پیشنهاد دهند.

روش‌های پیش‌بینی قیمت آهن آلات

پیش بینی و تحلیل بازار آهن با روش‌های مختلفی انجام شود که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تحلیل فاندامنتالی: در این روش، عوامل اقتصادی، سیاسی، فنی و … بررسی و تحلیل می‌شود و به این ترتیب می‌توان قیمت روز آهن آلات را پیش‌بینی کرد.

تحلیل تکنیکال: در این روش، با استفاده از نمودارهای قیمت، حجم، نرخ تغییر و …، بررسی و تحلیل قیمت آهن در بازه‌های زمانی مشخصی مثلا ماهانه، سه ماهه، شش ماهه و سالانه انجام می‌شود. گفتنی است نمودار قیمت آهن آلات مختلف در بازه‌های زمانی هفتگی تا سالانه بر روی وبسایت آهن پرایس موجود است و در اختیار مخاطبان قرار دارد.

تحلیل شبکه‌های عصبی: این روش از الگوریتم‌های یادگیری ماشین استفاده می‌کند و با استفاده از داده‌های گذشته، قیمت آینده آهن را پیش‌بینی می‌کند.

تحلیل رگرسیون: در این روش، رابطه بین عوامل مختلفی که بر قیمت روز آهن آلات تأثیر دارند، با استفاده از رگرسیون بررسی و تحلیل می‌شود.

تحلیل رویدادها: در این روش، رویدادهای مختلفی مانند اعلام سود شرکت‌های فولادی، تحریم‌های صادراتی و … بررسی و تحلیل می‌شوند تا به پیش‌بینی قیمت آهن در آینده بپردازیم.

هریک از این روش‌ها مزایا و معایب خود را دارند و برای تحلیل دقیق بازار آهن، ممکن است نیاز باشد از ترکیبی از این روش‌ها استفاده کرد.

عوامل مؤثر بر قیمت آهن آلات

همانطور که عنوان شد برای پیش‌بینی بهتر بازار آهن بهتر است برخی مؤلفه‌های بنیادین که به صورت حقیقی و روانی و نیز در عرصه جهانی و داخلی در قیمت روز میلگرد و سایر آهن آلات اثرگذار است، به اختصار بررسی شود. در ادامه به مهمترین شاخص‌ها اشاره می‌شود:

تقاضا و عرضه: میزان تقاضا و عرضه برای آهن می‌تواند بر بازار تأثیرگذار باشد. با افزایش تقاضا و کاهش عرضه، قیمت‌های آهن به طور معمول افزایش می‌یابد و بالعکس. به عنوان مثال در زمستان امسال که صنایع فولادی دچار قطعی گاز بودند موجب توقف تولید محصولات فولادی و در پی آن محصولات در بازار کاهش یافتند که حاصل آن افزایش قیمت بود.

قیمت مواد اولیه: قیمت مواد اولیه مورد استفاده در تولید آهن، می‌تواند بر قیمت نهایی آهن تأثیرگذار باشد. کاهش تولید مواد اولیه هنگام قطعی گاز و برق موجب افزایش قیمت مواد اولیه و محصولات پایین دست می‌شود.

تحولات اقتصادی: تحولات اقتصادی و شرایط اقتصادی می‌تواند بر بازار آهن تأثیرگذار باشد. به عنوان مثال، افزایش رشد اقتصادی می‌تواند باعث افزایش تقاضا برای آهن شود یا رشد تورم روزانه در کشور که بیش از ۵۰ درصد گزارش می‌شود، به افزایش افسارگسیخته قیمت‌ها منجر می‌شود.

سیاست‌های دولتی: تصمیمات و سیاست‌های دولتی، دستورالعمل‌های یک‌شبه نیز می‌تواند بر بازار آهن تأثیرگذار باشد، به عنوان مثال، تعرفه‌های گمرکی و سایر محدودیت‌های دولتی، یا افزایش تعرفه‌های محصولات صادراتی، تغییر فرمول قیمتگذاری محصولات بورسی، عرضه‌های مهندسی شده و مواردی از این دست، قیمت روز تیرآهن و آهن آلات دیگر را دستخوش تغییر می‌کند.

نوسانات قیمت دلار: از آنجایی که بسیاری از مواد اولیه و محصولات پایین‌دست به صورت وارداتی تأمین می‌شوند در نرخ نهایی محصولات فولادی نیز اثرگذار خواهد بود.

قیمت جهانی فولاد: قیمت جهانی فولاد اثر مستقیمی روی قیمت آهن در بازار داخلی دارد. به عنوان مثال با جنگ بین روسیه و اوکراین، سیاست محدودیت‌های کرونایی در چین که بزرگترین مصرف کننده فولاد در جهان است تأثیرات گسترده‌ای در قیمت جهانی فولاد دارد.

قیمت سوخت: محدودیت مصرف انرژی به کاهش میزان تولید و نهایتا افزیش قیمت محصولات می‌شود، از طرفی هزینه حمل سوخت نیز بر قیمت این آن اثرگذار است که در نرخ نهایی محصولات فولادی نمایان می‌شود.

هزینه حمل آهن: هزینه حمل و نقل آهن آلات معمولا تحت تأثیر مسافت مبدا تا مقصد و نیز نوع ماشین و نوع محصول و … در نرخ نهایی اهن محاسبه می‌شود.

بورس کالا: بورس کالا مرجعی برای کشف قیمت پایه محصولات است که میزان عرضه و تقاضا نرخ نهایی محصول را مشخص می‌کند. از طرفی دستورالعمل‌هایی هم که به واسطه این سازمان ابلاغ می‌شود قیمت اهن الات را مشخص می‌کند.

تغییرات فصلی: در فصول مختلف سال که میزان تقاضا و عرضه محصولات تغییر می‌کند، نرخ محصولات فولادی هم تغییر می‌کند. در تابستان که فصل ساخت و ساز است قیمت میلگرد و آهن هم افزایش می‌یابد.

عوامل پیش‌بینی نشده: گاهی اوقات خارج از الگوها و عوامل مؤثر بر قیمت آهن آلات نوسانات بازار را بر هم می‌ریزد، به عنوان مثال می‌توان به زلزله اخیر ترکیه، شیوع کرونا، جنگ اوکراین و روسیه اشاره کرد.

عواملی که ذکر شد جزو مهمترین مؤلفه‌ها به شمار می‌روند اما عوامل دیگری مانند برند تولیدکننده، فرایند و تکنولوژی تولید، قیمت نفت، نرخ محصولات صادراتی و … در تعیین روند نوسانات مؤثر هستند. در نهایت باید گفت برای پیش‌بینی دقیق‌تر بازار آهن، باید تمامی عوامل مذکور را در نظر گرفت و با بررسی و تحلیل داده‌های بازار، پیش‌بینی‌های دقیق‌تری از بازار آهن ارائه داد اگرچه اقتصاد آشفته و ناپایدار کشور ما امکان هرگونه پیش‌بینی را دشوار و حتی ناممکن کرده است اما در نظر گرفتن مواردی که ذکر شد تا حدودی کمک‌کننده خواهد بود.

بازار آهن در سال آینده چگونه خواهد بود؟

در بررسی اوضاع بازار آهن در سال آینده باید گفت تشخیص روند بازار با توجه اوضاع فعلی جامعه به طور شفاف و مشخص عملا امکان‌پذیر نیست؛ اما مهمترین مسائلی که روند بازار را تعیین و تغییر می‌دهد ریسک‌های سیاسی و اقتصادی، آینده سیاسی کشور و تصمیمات کلان در سطح لایه‌های اول قدرت است.

اتفاقاتی که در پایان سال جاری با آن مواجه بودیم و به کاهش التهابات هیجانی بازار آهن منجر شد مواردی از جمله ارسال سیگنال‌های مثبت به آژانس، توافق بین ایران و عربستان، تبادل زندانیان و … است که اثری مثبت در کنترل روند افزایشی بازار آهن داشت اما اثر این عوامل به طور مقطعی و موقت است.

از طرفی بروز چند اتفاق همزمان شامل اتصال گاز صنایع فولادی و رشد تولید و عرضه، عقب‌نشینی نرخ دلار از کانال ۶۰ هزار تومان به مرز کمتر از ۵۰ هزار تومان و نیز افت تقاضای داخلی و البته غیراقتصادی شدن صادرات باعث شد تا رفتار هیجانی بازار تغییر کرده و کشف قیمت‌های بهتر در بورس کالا به نفع مصرف‌کننده روی دهد که احتمالا ادامه‌دار خواهد بود.

مضاف براین ابلاغ دستور‌العمل جدید بورس کالا مبنی بر تغییر نحوه محاسبه قیمت پایه شمش بلوم و مقاطع فولادی روند نوسانات بازار آهن را تحت تأثیر قرار خواهد داد. طبق این ابلاغیه در صورتی که نسبت معامله به عرضه برای شمش کمتر از ۵۰ درصد و برای مقاطع فولادی کمتر از ۳۰ درصد باشد، بازه منفی ۵ درصد و مثبت یک درصد دو عرضه قبلی در تعیین نرخ پایه این محصولات اعمال خواهد شد.

با این حال می‌توان گفت در صورت عدم بروز بحران یا رخدادی خاص، قیمت‌های جهانی از ثبات نسبی برخوردار بوده و با بهبود نظارت و کاهش رفتار هیجانی دلار و …، انتظار روند نسبی نزول قیمتهای داخلی تا پایان فروردین ۱۴۰۲ که مصادف با ایام ماه رمضان و رکود نسبی معاملات است، قابل تصور است؛ اما برای پیش‌بینی دقیق‌تر و ترسیم روند روشن از بازار آهن، بایستی منتظر تحولات آن زمان و سیاست کارگروه تنظیم بازار باشیم.