اقتصادسنج| اکوپدیا؛ صادرات کالا از جمله فعالیت های مهم اقتصادی است که از گذشته تا به امروز در جوامع مختلف به منظور توسعه اقتصادی کشورها به انجام می رسد. این فعالیت اقتصادی نقطه مقابل فعالیت های واردات کالا است و یک امر مهم و حیاتی در خصوص افزایش رونق اقتصادی کشورها محسوب می شود؛ به طوری که کارشناسان حوزه اقتصاد همگی بر این نظر هستند که عرصه صادرات کالا، عامل اصلی پیشرفت اقتصادی کشورها است. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.

صادرات چیست؟

فرآیندی که در آن خدمات و کالایی که در یک کشور تولید می شود و در دیگر کشورها بفروش می رسد و یا به کشور خارجی مقصد ارسال می شود را صادرات می گویند. فروشنده همان صادرکننده کالا است. و همچنین به خریدار خارجی، واردکننده کالا گفته می شود.

انواع صادرات

به طور کلی صادرات را به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم بندی می کنند. ویژگی هر کدام از این صادرات را در ادامه بررسی خواهیم کرد.

صادرات مستقیم

صادرات مستقیم به دو صورت انجام می شود. شما می توانید محصول مورد نظر را از مرکز فروش خود به مرکز تحویل در خارج از کشور به صورت مستقیم پست کنید.

یکی دیگر از راه ‌های فرستادن محصول به سرزمین های خارج از مرز، داشتن شعبه فروش در آن کشورها است. بدین ترتیب متقاضیان خارجی برای دریافت آن می ‌توانند به شعبه شما در کشور خود مراجعه کنند.

صادرات غیر مستقیم

در این نوع صادرات، شما می توانید محصولات خود را به شرکت دیگری که صادر کننده محصول دیگری‌ست بسپارید. بدین ترتیب تولیدات شما همراه با تولیدات آن کشور به خارج از مرز خواهد رفت. به سبب اعتبار تجاری بالای شرکتی که از آن کمک گرفته‌اید در این صادرات دچار مشکلات مختلف مانند کلاهبرداری نخواهید شد.

صادرات مستقیم کالا به چه شکل هایی انجام می شود؟

نمایندگی های صادراتی

در این روش، شخص واسطه خریدار است. به این صورت که فرد کالا یا محصولی را از فروشندگان کشور صادرکننده خریداری و کارمزد دریافت می کند. هم‌چنین این نمایندگان می توانند به عنوان تولیدکننده و یا توزیع کننده باشند.

نمایندگی های فروش سیار

این شرکت ها می توانند نماینده خود را در بازه زمانی خاصی از کشور مبدا به کشور مقصد بفرستند.

دفتر فروش در خارج

یک شعبه فروش در خارج به تولیدکنندگان این امکان را می دهد که در بازارهای خارجی حضور پررنگ تر و بیشتری را داشته باشند. این مورد در کنترل برنامه های تاجر بسیار کمک کننده است. وظایف دفتر فروش، فروش و توزیع کالاها است. همچنین امورات مربوط به تبلیغات فروش کالاها و انبارداری آن ها را نیز انجام می دهد.

بخش صادرات داخلی

مدیر فروش بخش صادرات، با چندین دستیار امورات مربوط به صادرات کالا را انجام می دهد و کمک ها و اقدامات لازم را در مواقع نیاز به بازارهای صادراتی عرضه می کند.

بازاریابی به صورت رایگان

این شرکت ها از طریق کانال های پخش خود برای فروش کالاهای دیگر که مکمل یا مناسب فراورده های شرکت ها هستند، اقدامات لازم را انجام می دهند. درآمد این کار از اجاره فروش انحصاری فرآورده ها و یا محلات حق العمل نیز است.

سفارشات پستی

برخی از شرکت ها از طریق پست اقدامات لازم برای فروش کالا یا محصولات خود را انجام می دهند. این روش به این صورت است که خریدار فرم محصول را که از طریق روزنامه یا دفاتر پست به دست‌ آورده است را نوشته و تکمیل می کند. سپس فیش واریز هزینه را به همراه فرم به مقصد شرکت ارسال می کند.

صادرات کدام محصولات پر سودتر است؟

اگر تا به حال وارد عرصه صادرات نشده‌اید در نخستین گام برایتان سوالاتی به وجود خواهد آمد. نخستین و مهم‌ ترین سوال در این زمینه درباره بهترین صادرات فعلی بازار است. پرسودترین صادرات فعلی بازار ایران شامل محصولات دارویی، نساجی، کشاورزی و مواد غذایی می شود.

از محصولات کشاورزی پرسود می توان به زرشک، زعفران و انواع مغزیجات اشاره کرد. البته پرسودترین صادرات ممکن است با توجه به کشور هدف متفاوت باشد. قبل از ورود به عرصه صادرات سعی کنید با علایق و شرایط اقلیمی کشورهای هدف بیشتر آشنا شوید.

به عنوان مثال صادر کردن مواد غذایی به کشورهایی که فاصله زیادی از مبدأ دارند می توانند برای افراد تازه کار خطراتی را به همراه داشته باشد. زیرا احتمال خرابی و فاسد شدن آن ها بسیار زیاد است.

چگونه بازاریابی کنیم و از کجا مشتری پیدا کنیم؟

شما می توانید با ثبت نام در برخی سایت‌هایی که به معرفی خریداران و فروشندگان جهانی می پردازند، با انبوهی از خریداران و فروشندگان جهانی از طریق شبکه اینترنت در ارتباط باشید.

استفاده از تجارت الکترونیکی برای معرفی کالا و خدمات و توسعه بازارهای صادراتی در حال حاضر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. راه اندازی وب سایت و ثبت اطلاعات یکی از اصلی ترین استراتژی ها در مراحل صادرات کالا است.

در حال حاضر کمتر کسی است که از جستجوی اینترنتی برای یافتن تامین کنندگان مناسب، ارزیابی امکانات آن ها و مذاکره با آن ها استفاده نکند.

ثبت اطلاعات در سایت‌های مرجع بسیار با اهمیت است. این سایت‌ها یکی از محل های اصلی جستجوی برای یافتن تامین کنندگان بوده و به راحتی در دسترس همه هستند.

چگونه صادرات را شروع کنیم؟

پتانسیل صادرات خود را مرور کنید

شما باید مدتی را به ارزیابی واقعیت های مربوط به عرصه صادرات و پیامدهای آن برای همه جنبه های کسب و کار خود اختصاص دهید و از هرگونه مشاوره و کمک مورد نیاز بهره‌مند گردید. شما می توانید اطلاعات مفیدی را در این خصوص در سایت های مختلف و بخش های مختلف این سایت های بیابید. اگر قبلاً این کار را انجام نداده اید می توانید کار خود را با خواندن توصیه های ما برای صادرکنندگان مبتدی آغاز کنید.

تهیه یک برنامه عملی

عرصه صادرات فرایندی است که باید برنامه ریزی شود. چرا که به اهداف روشن و متمرکزی نیاز دارد و صادرکنندگان باید واقع بینانه بر روی آنچه می توانند در یک بازه زمانی مشخص به دست آورد تمرکز کنند. بهین تجارت؛ از طریق تیم های تجاری بین المللی خود می تواند به شرکت ها کمک کند تا یک برنامه عملی متناسب را تهیه کنید و یک استراتژی عملی را برای پیشرفت در عرصه تجارت بین المللی و بررسی منظم کسب و کار خود تهیه کنند تا بتوانند اطمینان حاصل کنند که در مسیر درستی قرار گرفته اند.

به بررسی بازار و میزان آمادگی خود بپردازید

تحقیق در مورد بازارها باعث کاهش ریسک و افزایش شانس موفقیت شما خواهد شد. این نوع تحقیقات معمولاً از ترکیبی از تحقیقات پشت میزی و میدانی تشکیل شده اند. هر تجارت و هر بازاری شرایط منحصر به فرد خاص خودش را دارد.

مسیرهای موجود برای ورود به بازار را بررسی کنید

انتخاب حضور در بازارهای خارج از کشور می تواند بسیار پیچیده باشد. ولی گزینه های زیادی برای حضور در بازارهای بین المللی وجود دارد.

به عنوان مثال حضور به عنوان نماینده ، توزیع کننده ، حضور اینترنتی ، مجوز یا فرانشیز، فروش مستقیم به خرده فروشی ها، تجارت مستقیم با مشاغل تجاری ، سرمایه گذاری مشترک ، همکاری با شرکت های تابعه.

در ابتدای راه شما باید نحوه تهیه و فروش کالای خود در خارج از کشور را مورد بررسی قرار دهید. پس از آن شما باید تعدادی از عناصر بازاریابی مختلف را برای حصول اطمینان از پیروزی در رقابت های بین المملی در نظر بگیرید که عبارتند از منحصر به فرد بودن محصول ، قیمت ، مکان و کانال توزیع.

در مورد چالش های فرهنگی و زبانی فکر کنید

در صورتی که کسب و کار شما به جنبه های زبانی و فرهنگی کشور مقصد مرتبط است بهتر است گزینه های مختلفی از جمله فرهنگ کشور مقصد را در نظر گرفته و برنامه های خود را بر اساس آن تنظیم کنید.

برای مدیریت امور مالی، هزینه ها و ریسک ها آماده شوید

مدیریت ریسک بین المللی بخش مهمی از صادرات است. ریسک های متعددی وجود دارد که باید حتما آن ها را در نظر بگیرید. برخی از مهم ترین ریسک های موجود عبارتند از:

تجاری: عدم پرداخت ، ورشکستگی ، اختلافات مربوط به قرارداد ، تأخیر در پرداخت ، از بین رفتن اعتبار و شهرت

سیاسی: تغییر دولت ، جنگ ، شورش ، تروریسم و ​​غیره ، اختلافات مرزی ، تغییر در قوانین

کشور: نرخ ارز ، تورم بالا ، فقدان ارز

برای محافظت از مالکیت معنوی خود آماده باشید

محافظت از مالکیت معنوی تان می تواند فرق بین موفقیت تجاری و عدم موفقیت تجاری شما را مشخص کند. دفتر مالکیت معنوی قادر است از هر چهار شکل اصلی مالکیت معنوی که عبارتند از حق ثبت اختراع ، علامت تجاری ، طرح ها و حق چاپ شما پشتیبانی کند.

برای انجام سفارشات خود آماده شوید و اسناد درستی را تهیه کنید

شناختن ضوابط و مقررات قانونی در مراحل اولیه انجام کار صادرات بسیار مهم است. علاوه بر این شما باید شرایط معاملاتی که ممکن است اعمال شوند را نیز در نظر بگیرید چرا که اگر درک اشتباهی از این قوانین داشته باشید عواقب بدی گریبان گیرتان خواهد شد.

روش توزیع خود را انتخاب کنید 

شما باید پیامدهای فروش در مسافت های طولانی را در نظر بگیرید. نوع کالایی که صادر می‌کنید ، میزان تقاضا و نوع هزینه های درگیر همه و همه می توانند بر میزان توزیع و درامد شما تاثیر بگذارند. شرکت بهین تجارت با در اختیار داشتن یک ناوگان قدرتمند حمل و نقل بین المللی آماده کامل برای جابجایی محصولات شما به کشورهای همسایه را دارد.

مدارک لازم برای صادرات کالا

اگر بخواهید عرصه صادرات کالا یا محصولی را به کشورهای مختلف انجام دهید باید مدارک و اسنادی را تهیه کنید. مدارک لازم برای صادرات کالا از گمرک را برای شما بیان می کنیم:

۱_ کارت بازرگانی

۲_ مجوزات صدور

۳_ گواهی قرنطینه و بهداشت

۴_ گواهی مربوط به استانداردهای کالا

۵_ گواهی بازرسی ها

۶_ گواهی مبداء

۷_ فاکتور و پکینگ لیست

۸_ بارنامه مربوطه

۹_ دیتاشیت یا اطلاعات فنی کالا

مزیت ها و معایب صادرات کالا 

مزیت های صادرات کالا

_ کاهش هزینه های تولیدی

_ حفظ موقعیت رقابتی در بازارهای جهانی

_ افزایش و حفظ کیفیت محصولات تولید شده

_ افزایش توانایی ها و مهارت کارکنان

_ افزایش سهم بازار هدف

_ افزایش سود به دست آمده

_ شناساندن برند خود در سطح جهانی

_ وارد کردن ارز خارجی به چرخه اقتصاد کشور

_ رقابت کردن با بهترین برندهای خارجی

بسیاری از شرکت ها با در نظر گرفتن ریسک و معایب موجود در صادرات، باز هم اقدام به صادرات محصولات و کالاهای خود می کنند چرا که به خوبی می دانند با رعایت تمام اصول مربوط به نحوه صادرات می توانند از مزیت های بسیار آن بهره مند شوند.

معایب صادرات

_ عرصه صادرات برای شرکت های کوچک و متوسط بسیار سخت و مشکل است.

_ تفاوت های فرهنگی در برخی از موارد مشکلات بزرگی را به وجود می آورد.

_ نبود دسترسی راحت به خدمات پس از فروش محصولات، یکی از دغدغه های خارجیان در استفاده از محصولات شما است.

_ طی کرده مراحل مربوط به نحوه صادرات توسط صادرکنندگان که در بسیاری از مواقع بسیار سخت و طولانی است.

فرآیند صادرات چگونه انجام می شود؟

در این مرحله لازم است که با چگونگی انجام فرآیند صادرات آشنا باشید و مدارک و اسناد مورد نظر برای انجام این کار را فراهم کنید، با این حال به طور کلی می توان چگونگی انجام فرآیند صادرات کالا را به موارد زیر تقسیم بندی نمود:

دریافت کارت بازرگانی

در خصوص انجام هرگونه فعالیت تجاری در سطح بین الملل لازم است که شما کارت بازرگانی در حوزه فعالیت مورد نظرتان را داشته باشید؛ بنابراین پیش از انجام سایر مراحل فرآیند صادرات لازم است که از طریق سازمان های مربوطه برای دریافت کارت بازرگانی اقدام کرده باشید.

بازاریابی صادراتی

مهم ترین مسئله در زمینه عرصه صادرات این است که کالای صادراتی در کشورهای خارجی به فروش برسند؛ بنابراین برای رسیدن به چنین هدفی لازم است که شما روش های مختلف بازاریابی را شناسایی کرده و یک روش تبلیغاتی موثر برای معرفی کالای صادراتی خود انتخاب نمایید.

پروفورما یا پیش فاکتور

پس از تعیین کشور دریافت کننده یا پیدا کردن مشتری در کشورهای خارجی لازم است که شما به عنوان صادرکننده کالا یک پیش فاکتور با اطلاعات قیمت، تعداد کالاها و … به خریدار ارائه نمایید.

قرارداد صادراتی

پس از ارائه پروفورما لازم است که یک قرارداد دو طرفه و مطابق با قوانین صادراتی بین المللی توسط صادرکننده و دریافت کننده کالاها امضا شود.

امور گمرکی

در این مرحله تمامی فعالیت های مربوط به گمرک باید توسط صادرکننده انجام شوند. به عنوان مثال در این مرحله فعالیت هایی هم‌چون تعیین ارزش گمرکی کالاها، عقد قراداد حمل و بیمه کالاها، گواهی بازرسی کالاها، صدور فاکتور و گواهی مبدا و ارسال کالاها از گمرک به کشور مقصد به انجام می رسند.

انتقال وجه

مهم ترین مرحله در اجرای فرآیندهای عرصه صادرات کالا انتقال وجه است. برای این کار می توان از سیستم های بانکی و اعتبارات اسنادی یا صرافی های مجاز استفاده کرد.

آماده‌سازی کالا برای ارسال به مقصد

صادرکننده طبق توافقاتی که در ابتدای خرید با خریدار خارجی داشته، نوع حمل را انتخاب می‌کند و به فوروادر‌های (متصدی حمل و نقل) مختلف مراجعه می‌کند و بعد از استعلام قیمت، فوروادر مورد نظر را انتخاب می‌کند. به منظور استعلام قیمت، نیاز است صادرکننده، مشخصات کالای خود را برای تطبیق با فرم درخواست فوروادر اعلام کند.

فوروادر نیز برای پاسخ به استعلام، از حمل کننده‌های مختلف، استعلام قیمت می‌کند و پاسخ استعلام را به صادرکننده می‌ دهد.

به منظور توافق، صادرکننده و فوروادر با هم مذاکره می‌کنند و در مورد شیوه‌های پرداخت هزینه حمل به توافق می‌رسند. در بیشتر مواقع، پیش پرداختی برای صدور بارنامه دریافت می‌شود. صادرکننده اسناد کالا را به فوروادر ارائه می‌دهد و فوروادر بارنامه را صادر و یک نسخه از نسخ اصلی آن را به صاحب کالا (صادرکننده) تحویل می‌دهد.

صادرکننده با در دست داشتن بارنامه به درب خروج گمرک برای آماده‌سازی کالا، برای ارسال توسط حمل کننده مراجعه می‌کند و طبق توافقات قبلی خود با خریدار خارجی نسخه اصلی یا کپی بارنامه را به دست خریدار خارجی می‌فرستد. فوروادر، بارنامه صادرشده را به حمل کننده نیز تحویل می‌دهد و او از این به بعد با توجه به نوع حمل، نسبت به تهیه اسناد حمل اقدام می‌کند.

برای تسهیل عبور وسایل حمل از مرز، برای کشور‌های عضو کنوانسیون تیر، کارنه تیر (سندی است گمرکی که برای ترانزیت بین المللی کالا در چارچوب کنوانسیون تیر (TIR) در کشور مبدا صادر می‌شود) از اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهیه می‌شود؛ همچنین انجمن در حمل زمینی برای وسایل نقلیه باید پروانه عبور نیز صادر کند.

بارگیری و ارسال کالا

بعد از همه این کار‌ها برای ارسال نهایی باید مدارک کالای موردنظر برای صادرات مجدد بررسی شود. پس از صدور بارنامه، صادرکننده به همراه پروانه صادراتی و بارنامه به درب خروج مراجعه می‌کند. مسئول درب خروج، پروانه و بارنامه را بررسی می‌کند و در صورت انطباق آن‌ها، بیجک خروجی کالای صادراتی را صادر می‌کند و ظهر، بیجک و پروانه را امضاء می‌کند. صادرکننده با در دست داشتن بیجک به انبار مراجعه می‌کند و با انبار گمرک تسویه حساب مالی انجام می‌دهد و بعد از گرفتن تأییدیه انباردار برای خروج کالا، مجدد به درب خروج مراجعه می‌کند.

مسئول درب خروج، مشخصات بارنامه را در دفتر درب خروج ثبت می‌کند و در پروانه صادراتی شماره بارنامه را درج می‌کند. صادرکننده، دفتر درب خروج را امضاء می‌کند و اجازه خروج کالا توسط مسئولین حمل و نقل را تأیید می‌کند. صادرکننده، اصل پروانه صادراتی و بیجک خروجی را تحویل فوروادر می‌دهد تا برای بارگیری و ارسال کالا اقدام کند. حمل کننده به محل گمرک مراجعه می‌کند و با ارائه مدارک وسیله حمل را بعد از گرفتن مجوز ورود وارد محل انبار گمرک می‌کند.

مسئول درب خروج، وسیله حمل را پلمپ می‌کند. به هنگام خروج، وسیله حمل مجدد توزین می‌شود.

وسیله حمل، کالا را به مرز خروجی (گمرکات مرزی یا گمرکات هوایی) حمل می‌کند. در مرز خروجی، پروانه گمرکی مجدد بررسی می‌شود و پروانه صادراتی مستهلک می‌شود. این پروانه، توسط فوروادر به صادرکننده برای استفاده از منافع آن برگردانده می‌شود. زمانی که کالا به مقصد رسید، نماینده فوروادر در مقصد، خریدار را از رسیدن کالا مطلع می‌کند، تا جهت دریافت آن مراجعه کند. بعد از رسیدن کالا به مقصد، حمل کننده موظف است لاشه کارنه تیر را به اتاق بازرگانی برگرداند تا تسویه کارنه تیر صورت گیرد و لاشه پروانه عبور را نیز به انجمن سراسری شرکت‌های حمل و نقل بین المللی برگرداند.

این‌ها تمامی راه‌هایی بود که یک فرد یا شرکت برای عرصه صادرات یک کالا از مبدا به مقصد مشخص، باید انجام دهد که البته ممکن است استثنائاتی نیز وجود داشته باشد.