وزیر کشور، در جلسه ستاد بحران کشور راه اصلی عبور از بحران انرژی را صرفه‌جویی و تغییر شیوه مصرف دانست. اما اکنون این سوال مطرح می‌شود که آیا تنها مصرف‌کنندگان باعث به بروز چنین بحرانی در کشور شده‌اند؟
اقتصادسنج؛ احمد وحیدی، وزیر کشور، در جلسه ستاد بحران کشور راه اصلی عبور از بحران انرژی را صرفه‌جویی و تغییر شیوه مصرف دانست. اما اکنون این سوال مطرح می‌شود که آیا تنها مصرف‌کنندگان باعث به بروز چنین بحرانی در کشور شده‌اند؟
رضا پدیدار، کارشناس انرژی، در این باره گفت: صرفه‌جویی مشترکان خانگی را نمی‌توان به عنوان تنها راه مقابله با بحران گاز در کشور برشمرد. مولفه‌های دیگری نظیر شدت مصرف و عدم بهینه‌سازی انرژی از مکمل‌های پرمصرفی در این زمینه هستند.
وی در تشریح بهینه‌سازی عنوان کرد: تخصیص روش‌هایی که از هدررفت انرژی جلوگیری می‌کند بهینه‌سازی نامیده می‌شود. هدررفت انرژی در کشور ما زیاد است. البته کارشناسان راه‌های مختلفی را برای جلوگیری از این موضوع مطرح کردند که شامل گرمایش خانه‌ها، مصرف خودروها و همه نیازهای کشور به انرژی می‌شود با این حال مورد توجه قرار نگرفت.
پدیدار یکی دیگر از مؤلفه‌های تاثیرگذار در صرفه‌جویی انرژی را شدت مصرف انرژی بیان کرد و افزود: میانگین شدت مصرف انرژی در ایران 5.7 برابر میزان مصرف در جهان است. چنین رقمی به منزله هشدار برای کاهش شدت مصرف به شمار می‌رود.
وی در مصداقی بارز درباره شدت مصرف در کشور عنوان کرد: موتورخانه‌ها یکی از وسیله‌های پرمصرف هستند که باید در کارکرد آن تجدیدنظر شود. در خارج از کشور خودروها در هر 100 کیلومتر حدود چهار لیتر تا پنج لیتر سوخت مصرف می‌کنند در حالی که در ایران این رقم سه برابر مصرف جهانی است.
پدیدار افزود: در ایران گاز، 87 درصد سبد سوخت کشور را شامل می‌شود. بنابراین با توجه به چنین رقمی باید در اسرع وقت فکری به‌حال بهینه‌سازی شود. اجرای طرح‌هایی همچون تعویض بخاری‌های گازسوز فرسوده و طرح تعویض موتورخانه‌ها که میانگین مصرفشان دو برابر بیشتر از حد متعارف است باید در اولویت قرار بگیرد.
او در پایان خاطرنشان کرد: کشور باید مسیر بهینه‌سازی در مصرف انرژی را طی کند تا در همین زمینه قدرت اقتصادی تقویت شود. در عوض گاز حاصل از بهینه‌سازی را به تولید کالاهایی با ارزش افزوده مانند سی.ان.جی و ال.ان.جی اختصاص دهد و نسبت به صادرات آن اقدام کند. این کارشناس انرژی میزان تولید گاز در ایران را طی چند روز اخیر 850 میلیون مترمکعب و مصرف خانگی را 650 میلیون مترمکعب اعلام کرد.
گاز در تسخیر ۳ درصدی‌ها
بر اساس این گزارش، به‌نظر می‌رسد صرفا صرفه‌جویی مردم تاثیری در جبران وضعیت بحرانی فعلی ندارد. هرچند متولیان بارها نوک پیکان تقصیر را به سمت مردم گرفته‌اند، اما قبل از آن باید به این موضوع بنگرند که نقش ستاد بحران در کشور چیست؟
همچنین به نظر می‌رسد گاز کشور در انحصار مصرف قشر محدودی است. ۱۲ پله مصرف گاز تعریف شده است که مشترکان گاز خانگی بر اساس میزان گاز مصرفی خود در ماه، در یکی از آنها قرار می‌گیرند. توزیع مشترکان نشان می‌دهد که در اقلیم‌های اصلی (سرد و پرجمعیت کشور)، بین ۶۰ تا ۶۳ درصد مشترکان در پله یک تا سه قرار می‌گیرند. همچنین در این اقلیم‌ها بین ۸۸ تا ۸۹ درصد از مشترکان در پله‌های یک تا پنج قرار دارند.
این درحالی است که در پله‌های هشت تا ۱۲، صرفا حدود سه درصد از مشترکان قرار گرفته‌اند. به بیان دقیق‌تر، پرمصرف‌ترین مصرف‌کنندگان گاز خانگی که در پله‌های هشت تا ۱۲ هستند، اقلیت مطلقی در حدود سه درصد از مردم هستند.
حدودا ۸۰ درصد از آنها تنها در سه منطقه مرفه 1 تا 3 تهران ساکن هستند. همچنین مجموع مناطق نیمه‌شمالی تهران به ۹۳ درصد می‌رسد. بدین‌ترتیب سهم مناطق نیمه‌جنوبی تهران تنها هفت درصد از کل پرمصرف‌ترین مشترکان تهرانی است.
