استثناء: افراد مسن مشمول قانون بیکاری که در زمان بیکار شدن ۵۵ سال یا بالاتر سن و سابقه پرداخت ۱۰ سال حق بیمه دارند، می‌توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی از  این بیمه استفاده کنند.

مبلغ پرداختی بیمه بیکاری چگونه محاسبه می‌شود؟

میزان پرداخت مقرری بیمه بیکاری ۵۵ درصد متوسط حقوق و دستمزد بیمه‌شده است که براساس تعداد افراد تحت تکفل تا ۴ نفر و هر نفر ١٠ درصد قابل افزایش است، مشروط بر آن‌که از حداقل دستمزد همان سال که توسط شورای عالی کار تعیین می‌شود، کمتر و از ٨٠ درصد حقوق بیمه‌شده بیشتر نباشد. فردی که از مستمری ازکارافتادگی جزئی استفاده می‌کند همزمان می‌تواند از مقرری این بیمه نیز بهره‌مند شود.

حقوق بیمه بیکاری چه روزی از هر ماه واریز می‌شود؟

واریز حقوق این نوع بیمه معمولا بین دهم الی پانزدهم هر ماه انجام می‌شود. اگر پس از این مدت واریزی صورت نگرفت باید به شعب تامین اجتماعی مراجعه کرده و علت را جویا شوید.

آیا عیدی به بیمه بیکاری تعلق می‌گیرد؟

این بیمه یکی از حمایت‌های تامین اجتماعی محسوب می‌شود و صندوق تامين اجتماعی مکلف است با دريافت حق بيمه مقرر، به بيمه‌شدگانی که طبق مقررات اين قانون به‌طور موقت بيکار می‌شوند، مقرری بيمه بيکاری پرداخت كند. درصورتی‌که عیدی از طرف کارفرما و به سبب وجود رابطه اشتغال و مزدبگیری پرداخت می‌شود. بنابراین طی دوران دریافت بیمه، به شخص واجد شرایط عیدی تعلق نمی‌گیرد.

بیمه بیکاری مشمول چه کسانی نمی‌شود؟

• اتباع خارجی
• بازنشستگان
• بیمه شده‌گان اختیاری
• از کار افتادگان کلی
• کارگران شاغل در کارگاه‌های خانوادگی

افراد تحت تکفل بیمه بیکاری چه کسانی هستند؟

• همسر
• فرزندان دختر مجرد که فاقد شغل و حرفه هستند.
• فرزندان پسر که کمتر از 18 سال داشته باشند و فاقد شغل باشند.
• پدر و مادری که حداقل 60 سال سن داشته باشند و پزشک تامین اجتماعی از کارافتادگی آنها تعیین کرده باشد و تحت تکفل فرد مشمول بیمه بیماری باشند.

 حقوق بیمه بیکاری در سال 1401

حداقل حقوق بیمه بیکاری در سال 1401 برابر با 4 میلیون و دویست هزار تومان است. حداکثر مبلغ بیمه بیکاری در سال 1401 معادل با 55 درصد حقوق پایه در نظر گرفته می‌شود. برای اشخاصی که افراد تحت تکفل دارند تا 4 نفر به ازای 10% درصد اضافه می‌شود.

قوانین بیمه بیکاری

 ماده 1

تمام افراد تحت پوشش تامین اجتماعی، مشمول بیکاری خواهند شد.

ماده 2

افرادی که به دلیل مانند سیل، زلزله یا جنگ شغل خود را از دست می‌دهند، مشمول بیمه بیکاری خواهند شد.

ماده 3

افرادی که تحت پوشش بیمه بیکاری قرار می‌گیرند، موظف به پرداخت مقرری خود هستند.

ماده 4

اشخاص برای استفاده از این بیمه موظف به داشتن معرفی‌نامه از وزارت کار و امور اجتماعی محل خود هستند.

ماده 5

پرداخت حق بیمه بیکاری از وظایف کارفرما است.  در واقع 23 درصد از حق این بیمه توسط کارفرما پرداخت می‌شود.

تبصره: مواردی همچون حق بیمه بیکاری، نحوه دریافت آن، تخلف در بیمه بیکاری و پرداخت آن توسط کارفرما توسط سازمان تامین اجتماعی مشخص شده است.

ماده 6

برای دریافت بیمه بیکاری افراد باید دارای شرایط زیر باشند:

•     شخص باید حداقل دارای یکسال سابقه بیمه باشد.
•     فراد باید تا 30 روز بیکاری آمادگی خود را برای پیدا کردن شغل جدید اعلام کند. در صورت عدم پیدا کردن شغل مناسب و داشتن عذر موجه امکان تمدید بیمه بیکاری شخص تا 30 روز امکان پذیر است.

تبصره  مدت زمانی که فرد از بیمه بیکاری استفاده می‌کند جزو سابقه بیمه او به حساب خواهد آمد.

ماده 7

جمع مدت پرداخت مقرری جهت برخورداری از مزایای بیمه بیکاری، برای افراد مجرد 36 ماه و برای متاهلین حداکثر 50 ماه است.

تبصره: افراد 55 سال یا بیشتر، تا زمان بازنشستگی از مزایای بیمه بیکاری بهره‌مند خواهند شد.

ماده 8 

در شرایط زیر بیمه بیکاری قطع خواهد شد:

•     فرد بیمه شده مجدد مشغول به کار شود.
•     فرد بیمه شده شغل پیشنهادی مرتبط با تخصص خود را رد کند.
•     شخص از مستمری یا بازنشستگی استفاده کند.

تبصره:  در صورتی که مشخص شود شخص بیمه شده به میل خود بیکار است، موظف به برگرداندن مبلغی است که از بیمه بیکاری دریافت کرده است.

ماده 9

کارفرمایان موظف هستند محل‌های کار خالی از شغل را به مراکز خدمات اشتغال معرفی کنند.

ماده 10

حساب‌های درآمد بیمه بیکاری هر سال باید به وزیر بهداشت و وزیر کار اعلام شود.

ماده 11

مجری قوانین بیمه بیکاری وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی است.

ماده 12

هزینه‌های مرتبط با بیمه بیکاری توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌شود.

چند نکته مهم درباره شرایط دریافت بیمه بیکاری

• چنان‌چه بیمه‌شده‌ای بر اساس مقررات قانون کار و رای صادره از مراجع حل اختلاف به‌دلیل کوتاهی در انجام وظایف محوله‌ یا نقض آیین‌نامه‌های انضباطی محل کار توسط کارفرما اخراج شده‌ باشد،  این بیمه به او تعلق نخواهد گرفت.
• وقتی یک فرد بیمه‌شده با دریافت حقوق روزهای بلاتکلیفی خود به کار قبلی بازگردد، باید تمامی مبالغ دریافت‌شده تحت ‌عنوان بیمه بیکاری را به سازمان تامین اجتماعی برگرداند.
• اگر پس از پرداخت بیمه به بیمه‌شده‌، مشخص شود آن شخص به‌صورت ارادی از کار ترخیص شده، فرد مذکور موظف است کلیه حقوق دریافت‌شده تحت عنوان مقرری بیمه بیکاری را به سازمان تامین اجتماعی بپردازد.
• چنان‌چه بیمه‌شده بیکار، باردیگر مشغول به کار شود و به هر علتی اشتغال مجددش را به سازمان تامین اجتماعی اطلاع ندهد و مبلغ ماهیانه بیمه را دریافت کند، باید دستمزدی که بابت بیمه از زمان بازگشت به کار دریافت کرده را به این سازمان بپردازد.
• مقرری دریافت‌شده تحت عنوان بیمه بیکاری مانند سایر مستمری‌های سازمان تامین اجتماعی از مالیات معاف است.
• وابستگان تحت پوشش بیمه بیکاری درمانی عبارتند از: همسر، فرزندان اوناث به شرط عدم ازدواج و نداشتن شغل، فرزندان ذکور زیر ۱۸ سال، پسران بالای ۱۸ سالی که مشغول تحصیل هستند یا بنا بر تشخیص پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی از کارافتاده کلی محسوب می‌شود، پدر و مادر در شرایطی که سن پدر بالای ۶۰ سال بوده، از کار افتاده کلی باشد و خرج زندگی او از طریق بیمه‌شده تامین شود به‌علاوه خواهر و برادر تحت تکفل با شرایط فرزندان مونث و مذکر.
• کارگران فعال در پروژه‌هایی مانند فعالیت‌های عمرانی که ماهیت غیردائمی دارند و پس از پایان موضوع قرارداد یا اتمام قسمتی از کار بخشی از کارگران در آنها مازاد اعلام می‌شوند، مشمول این بیمه خواهند بود.
• همسر شخصی که مقرری بیمه بیکاری دریافت می‌کند، می‌تواند مهریه خود را از محل این مستمری طلب کند.

موارد لغو بیمه بیکاری 

_ در صورتی که بیمه‌ شده دوباره به کار اشتغال یابد.

_ بیمه‌ شده از قبول شغل مشابه پیشنهاد شده خودداری کند.

_ بیمه‌شده مستمری بازنشستگی دریافت کند و یا دچار از کار افتادگی کلی شود.

_ مدت زمانی که بیمه بیکاری به او تعلق می گیرد پایان یابد.

_ بیمه‌ شده فوت کند.

_ بیمه‌ شده بدون دلیل موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی خودداری کند.

 جمع‌بندی

قانون این بیمه امکان مناسبی است که طی دوران بیکاری هر فرد می‌تواند دست‌کم گوشه‌ای از هزینه‌های زندگی او و خانواده‌اش را تامین کند. از جمله مزایای بیمه بیکاری باید به این نکته اشاره کرد که تمام مدتی که مستمری مذکور به حساب یک فرد واریز می‌شود، برای او به‌‌عنوان سابقه خدمت منظور می‌شود؛ به این معنا که ایام استفاده از مقرری بیمه بیکاری جزو سوابق پرداخت حق بیمه کارگران به لحاظ بازنشستگی، از کارافتادگی و فوت به حساب می‌آید. همچنین در صورت وجود نیاز به جذب نیرو، آن فرد در اولویت معرفی به واحدهای پذیرنده نیروی کار و اشتغال به کار جدید قرار می‌گیرد.