اقتصادسنج| ارز مسافرتی امکانی است که بانک مرکزی به‌عنوان کمک‌هزینه و برای تسهیل سفر در نظر گرفته؛ در واقع هر مسافر، سالانه سهمیه مشخصی ارز مسافرتی دارد که می‌تواند آن را با قیمتی پایین‌تر از نرخ بازار بخرد.ارز مسافرتی، مبلغ مشخصی از ارز خارجی (معمولاً دلار یا یورو) است که دولت با نرخ ترجیحی یا نزدیک به نرخ نیمایی به مسافرانی که قصد سفر خارجی دارند اختصاص می‌دهد. هدف از ارائه این ارز، تسهیل هزینه‌های سفرهای خارجی، به‌ویژه سفرهای ضروری و زیارتی است.

ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴؛ آخرین بخشنامه‌ها و تغییرات

طبق آخرین دستورالعمل‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، شرایط دریافت ارز مسافرتی دچار تغییراتی شده که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

مبلغ ارز قابل دریافت

برای مسافرت‌های هوایی (به جز حج) تا سقف ۵۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزها تخصیص داده می‌شود. برای سفرهای زمینی، دریایی و ریلی، این مبلغ تا ۳۰۰ یورو کاهش می‌یابد.
نکته: در برخی موارد، بانک مرکزی به افراد بالای ۶۰ سال یا بیماران خاص، ارز بیشتری اختصاص می‌دهد که نیازمند مدارک پزشکی و تأییدیه‌های لازم است.

نحوه محاسبه ارز مسافرتی

نحوه تعیین نرخ ارز مسافرتی بر اساس ابلاغ بانک مرکزی تغییر کرده و از آبان ماه سال ۱۴۰۴ بر پایه نرخ تالار دوم مرکز مبادله ارز و طلا، به‌همراه هزینه‌های تبدیل و نقل‌وانتقال اسکناس محاسبه می‌شود.

در قالب این سازوکار، نرخ ارز مسافرتی به‌صورت شناور و متناسب با نوسانات بازار دوم تعیین خواهد شد. این تغییر صرفاً شامل ارز مسافرتی است و ارزهای خدماتی دیگر از جمله دانشجویی، درمانی و ورزشی بدون تغییر محاسبه می‌شوند.

میزان تقریبی ارز مسافرتی قابل خرید

پس از اجرای فرمول جدید در آبان‌ماه ۱۴۰۴، نرخ ارز مسافرتی از مرز ۱۰۱ هزار تومان عبور کرده و در سطوح بالاتری تثبیت شده است.

دفعات مجاز دریافت ارز

هر فرد در سال فقط یک‌بار می‌تواند از ارز مسافرتی استفاده کند (چه زمینی و چه هوایی).

شرایط دریافت ارز مسافرتی

برای دریافت ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴، رعایت شرایط زیر الزامی است:

داشتن بلیت رفت و برگشت (قطعی) سفر خارجی

دارا بودن گذرنامه با حداقل ۶ ماه اعتبار

ارائه ویزا (در صورت نیاز به کشور مقصد)

ارائه بلیت الکترونیکی و کارت ملی یا شناسنامه

سفر به کشوری غیر از کشورهایی که توسط بانک مرکزی محدود شده‌اند.

نکته: طبق اعلام بانک مرکزی، تنها برای سفر به کشورهای مشخص‌شده امکان دریافت ارز مسافرتی وجود دارد. این کشورها معمولاً شامل کشورهای همسایه و برخی کشورهای آسیایی و اروپایی هستند.

مدارک مورد نیاز برای دریافت ارز مسافرتی

برای دریافت ارز مسافرتی از صرافی‌های مجاز، داشتن مدارک زیر ضروری است:

اصل و کپی گذرنامه

اصل و کپی کارت ملی

بلیت پرواز رفت و برگشت

ویزا (در صورت نیاز به مقصد مورد نظر)

کد رهگیری ثبت‌نام در سامانه فروش ارز (در صورت فعال بودن سامانه)

نحوه دریافت ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴

برای دریافت ارز مسافرتی باید مراحل زیر را قدم به قدم طی کنید:

رزرو بلیت و دریافت ویزا

مراجعه به سامانه‌های اعلام‌شده توسط بانک مرکزی (در صورت فعال بودن)

ثبت‌نام و دریافت کد رهگیری

مراجعه حضوری به صرافی‌های مجاز با مدارک لازم

دریافت ارز نقدی یا حواله بانکی

توجه: برخی از صرافی‌ها امکان پرداخت ارز در فرودگاه‌های بین‌المللی کشور را فراهم کرده‌اند.

آیا امکان دریافت ارز مسافرتی از بانک‌ها وجود دارد؟

بله، بانک مرکزی ۵ بانک را جهت فروش ارز مسافرتی مشخص کرده است:

بانک ملی

بانک سامان

بانک ملت

بانک تجارت

بانک پارسیان

بعد از مراجعه به شعبه ارزی این بانک‌ها و پرداخت وجه و عوارض خروج از کشور، حواله‌ ارزی به شما می‌دهند. این حواله را در فرودگاه محل پرواز به شعبه همان بانک می‌برید و ارز مسافرتی خودتان را تحویل می‌گیرید و به ادامه سفر می‌پردازید. یادتان باشد هر کدام از این بانک‌ها مراحل و شرایط مخصوصی برای انجام کارهای بانکی حواله ارزی دارند که با همدیگر متفاوت هستند.

نکته: بانک‌های متصدی ارز مسافرتی، هر روز صبح قیمت یورو مسافرتی را از بانک مرکزی می‌گیرند و بعد نسبت به فروش با همان قیمت اقدام می‌کنند. برای همین هم تا قیمت ارز در همان روز مشخص نشود، بانک‌ها حواله صادر نمی‌کنند و گاهی باید در شعبه منتظر ماند.

دریافت ارز مسافرتی از طریق اپلکیشن بله

ابتدا اپلیکیشن بله را روی گوشی‌تان نصب کنید. بعد هم مراحل زیر را طی کنید و کاملا غیرحضوری ارز مسافرتی خودتان را دریافت کنید.

وارد پیامرسان بله شوید.

از منوی پایین صفحه گزینه خدمات و سپس خدمات بانکی را انتخاب کنید.

گزینه ارز مسافرتی را انتخاب کنید.

حالا نوبت انتخاب «درخواست ارز مسافرتی» است.

اطلاعات فردی خودتان (نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی، کد پستی، شماره گذرنامه، تاریخ تولد) را وارد کنید.

گزینه‌های «مقیم ایران هستم» و «درستی اطلاعات وارد شده را تایید می‌کنم» را انتخاب و روی دکمه «تایید و ادامه» بزنید.

کنار قسمت «متن تعهدنامه را خوانده و آن را تایید می‌کنم» را تیک بزنید.

اطلاعات پرواز شامل: انتخاب تاریخ پرواز، انتخاب فرودگاه، انتخاب کشور مقصد را وارد کرده و در پایان گزینه «تایید و ادامه» را انتخاب کنید.

مشخصات ارز (نوع ارز دریافتی و تعداد ارز) را وارد کنید.

مبلغ ریالی مقدار ارزی که انتخاب کرده‌اید را پرداخت کنید و از شناسه فروش که برایتان صادر شده اسکرین شات بگیرید.

کار دیگری باقی نمانده و روز پرواز در فرودگاه از صرافی بانک یا دستگاه خودپرداز ارز مسافرتی خودتان را بعد از نشان دادن گذرنامه و ارائه شناسه فروش تحویل بگیرید.

نحوه دریافت ارز مسافرتی از خودپرداز فرودگاه

در فرودگاه مبدا بعد از عبور از گیت فرودگاه سراغ دستگاه خودپرداز یکی از بانک‌های عامل گرفتن ارز مسافرتی بروید و این مراحل را انجام بدهید:

گزینه «ارز مسافرتی» را انتخاب کنید.

روی گزینه «ثبت دستی کد ملی» بزنید و شماره ملی خودتان را وارد کنید.

نوع سفرتان را انتخاب کنید.

اطلاعات وارد شده را تایید کنید.

ارز موردنظرتان را با اسکناس از خودپرداز فرودگاه تحویل بگیرید.

نکته: هرگونه فروش ارز مسافرتی در بازار آزاد خلاف قانون است و پیگرد قانونی دارد.

ارز حج در سال ۱۴۰۴؛ مبلغ و نحوه پرداخت

یکی از مهم‌ترین انواع ارزهای دولتی، ارز حج است که برای زائران حج تمتع و عمره اختصاص می‌یابد.

مبلغ ارز حج در سال ۱۴۰۴

طبق اعلام بانک مرکزی، زائران پس از تکمیل فرآیند ثبت‌نام در پیام‌رسان بله و انتخاب شعبه بانک ملی مورد نظر خود برای دریافت ارز، می‌توانند تنها یک روز پس از ثبت‌نام، با در دست داشتن اصل گذرنامه معتبر خود، به شعبه انتخابی مراجعه کرده و سهمیه ارز زیارتی خود را به صورت اسکناس یورو تحویل بگیرند. همراه داشتن گذرنامه برای احراز هویت و تحویل ارز الزامی است.
نرخ فروش ارز زائران برابر با نرخ فروش اسکناس در بازار مبادله ارز و طلای ایران محاسبه می‌شود و سقف فروش ارز برای هر زائر بالای ۵ سال، حداکثر ۵۰۰ یورو خواهد بود. لازم به ذکر است که پرداخت ارز صرفاً به زائرانی که اطلاعات آن‌ها توسط سازمان حج و زیارت تأیید شده باشد، انجام می‌گیرد.

دریافت ارز حج از طریق پیام‌رسان «بله»

برای دریافت ارز حج از طریق پیام‌رسان بله باید مراحل زیر را دنبال کنید:

وارد پیام‌رسان بله شوید.

گزینه بانک من و خدمات بانکی را انتخاب کنید.

گزینه حج تمتع را انتخاب کنید.

مشخصات فردی خود را وارد کنید.

شعبه موردنظر جهت دریافت ارز را انتخاب کنید.

مبلغ موردنظر را براساس واحد ۱۰۰ یورو (حداکثر ۵ واحد) انتخاب کنید و وجه ریالی خود را از طریق درگاه بانکی پرداخت کنید.

پس از پرداخت موفق، می‌توانید با معرفی شعبه انتخابی، نسبت به دریافت ارز خریداری‌شده اقدام کنید.

نکته: دریافت ارز توسط زائرین حج تمتع فاقد محدودیت تأمین ارز در همان سال است و مانعی برای دریافت ارز مسافرتی در سال جاری نیست.

تفاوت ارز مسافرتی، دانشجویی و درمانی

برای شفاف‌سازی، بهتر است تفاوت ارز مسافرتی با ارزهای دیگر مشخص شود:

شود:

نکات مهم و هشدارها

درخصوص ارز مسافرتی حتما به موارد زیر دقت کنید:

ارز مسافرتی تنها یک‌بار در سال و به افراد بالای ۱۸ سال داده می‌شود.

ارز دریافتی قابل انتقال به غیر یا فروش مجدد نیست و در صورت تخلف، شامل جرائم قانونی خواهد شد.

همراه داشتن بیش از ۵۰۰۰ یورو ارز نقدی بدون اعلام به گمرک ممنوع است.

توصیه می‌شود برای سفرهای خارجی، از کارت‌های ارزی یا همراه داشتن حواله بانکی استفاده کنید تا از خطر سرقت یا مفقودی پول نقد جلوگیری شود.

صرافی‌های مجاز دارای مجوز بانک مرکزی را انتخاب کنید و از خرید ارز از بازار غیررسمی خودداری نمایید.