اقتصادسنج؛ قیمت دلار دیروز به سقف ۲۰ روز گذشته رسید. اما مهم‌ترین محرک‌ ها و موانع در مسیر حرکت نرخ ارز(دلار) چیست؟

۴ سیگنال(محرک) کاهشی دلار؛ از رکورد صادرات نفت تا مداخلات بازارساز

۱. انواع و اقسام مداخله بانک مرکزی در بازار ارز و طلا: امروز سخنگوی بانک مرکزی از حذف دامنه نوسان‌ تمام معاملات ‎دلار توافقی و ‎یورو توافقی در بازار متشکل ارزی ایران خبر داد. این اقدام به معنای آن است که صرافان و صادرکنندگان مجاز خواهند بود بدون هر گونه سقف قیمتی به معامله اسکناس ارز بپردازند که می‌تواند رشد نرخ دلار توافقی و افزایش تمایل صادرکنندگان به عرضه ارز را موجب شود. دیگر مداخلات بانک مرکزی در بازار ارز و طلا شامل عرضه گسترده ربع سکه در بورس کالا و اخباری از احتمال عرضه شمش طلا به صورت گواهی سپرده، راه‌اندازی بازار مبادله ارز و طلا از نیمه بهمن و تلاش برای عرضه ارزهای پراستفاده‌تر در سامانه نیما (مثل عرضه ۵۰۰ میلیون درهم در چهارشنبه گذشته) می‌شود.

۲. رکورد زدن صادرات نفت ایران: رویترز این هفته اعلام کرد فروش نفت کشور در ماه‌های اخیر افزایش یافته و به رغم عدم احیای برجام به بالاترین میزان طی ۳ سال گذشته رسیده است. با وجود بن‌بست مذاکرات احیای برجام و همچنین تسخیر بخشی از بازار نفت ایران توسط روسیه، به نظر می‌رسد بایدن به دلیل بحران انرژی ناچار بوده دست ایران را در فروش نفت بازتر بگذارد.

۳. برجام با دست پس زده و با پا پیش کشیده می‌شود: در حالیکه طی روزهای اخیر، فشارها به اتحادیه اروپا برای تحریم ایران و قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی این اتحادیه افزایش یافته است، سخنگوی اتحادیه اروپا دیروز از ادامه مذاکرات درباره برجام خبر داد و تاکید کرد برجام در این مرحله نمرده است.

۴. عزم دولت برای تصویب مالیات بر سفته‌بازی: از اوایل دی ماه بررسی طرح مالیات بر عایدی سرمایه با نام جدید «مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی» در دستور کار مجلس قرار گرفته است. اصل ماده یک این طرح به تصویب رسیده و ماده دو این طرح نیز به کمیسیون مربوطه ارجاع شد. اگرچه مشخص نیست تصویب این طرح تا چه زمان نهایی می‌شود اما به نظر می‌رسد دولت سیزدهم کسب درآمد از سفته‌بازی (که خود ناشی از تورم دارایی‌ها است) را با جدیت دنبال می‌کند. برای مثال، طبق طرح مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی، خرید تا ۲۰۰ گرم طلای ۱۸ عیار برای هر شخص در هر ۵ سال معاف از این مالیات خواهد بود و نگهداری بیش از این میزان طلا مشمول این مالیات جدید خواهد شد.

۳ محرک افزایشی قیمت دلار؛ از قطعی گاز تا بودجه ۱۴۰۲

۱. قطعی گاز صنایع و مخصوصا پتروشیمی‌ها: همانطور که در «پیش بینی قیمت دلار در زمستان ۱۴۰۱» گفته بودیم، حدود ۳۵ درصد از ارز سامانه نیما به طور مستقیم از صنعت پتروشیمی تامین می‌شود و قطع گاز این صنایع به دنبال کمبود گاز در کشور را باید از مهم‌ترین محرک ها و سیگنال‌های صعودی برای دلار دانست.

۲. نگرانی‌های مربوط به کسری بودجه سال آینده: از ۲۱ دی ماه که لایحه بودجه ۱۴۰۲ با رشد ۵۸ درصدی کسری عملیاتی نسبت به بودجه سال قبل منتشر شد، بار دیگر نگرانی‌ها از کسری بودجه سنگین دولت در صدر دغدغه‌های فعالان بازارها قرار گرفته است. در این رابطه گزارش «زنگ خطر بودجه ۱۴۰۲» را بخوانید. پیرهادی، نماینده مجلس نیز امروز با اشاره به کسری بودجه (عملیاتی) ۴۷۶ هزار میلیارد تومانی لایحه بودجه برآورد کرد نرخ تورم همچنان بالای ۴۰ درصد بماند.

۳. پیچیده‌تر شدن احیای برجام: واکنش بریتانیا و آلمان به اعدام علیرضا اکبری، معاون سابق وزیر دفاع که با فراخواندن سفیر انگلیس برای بازگشت به این کشور همراه بود، موجب شده تا معادلات احیای برجام از پیش هم پیچیده‌تر به نظر برسد. در همین رابطه روزنامه دیلی تلگراف مدعی شد که انگلیس در واکنش به اعدام اکبری قطع حمایت از برجام را بررسی می‌کند. از سوی دیگر، به تعویق افتادن دیدار امیرعبداللهیان و لاوروف (وزیر امور خارجه روسیه) که قرار بود روز گذشته انجام شود هم به ابهامات در این زمینه افزوده است.

فردای اقتصاد/