اقتصادسنج؛ بانک مرکزی از چهارم بهمن‌ماه تصمیم گرفته است تا سقف پنج هزار یورو ارز دولتی در صرافی‌ها عرضه کند. اقدامی که پیش‌بینی شد یورو را هم به سرنوشت دلار دچار می‌کند. اما هر فرد با خرید سهمیه خود چند میلیون تومان سود می‌کند؟

علاوه بر دلار دولتی بانک مرکزی نیز تصمیم به عرضه یورو در صرافی‌ها گرفته است. از  روزهای پیش مردم می‌توانند تا سقف پنج هزار یورو یا معادل آن مطابق با نرخ بازار متشکل ارزی، ارز تهیه کنند.

این سهمیه در سال فقط یک بار به متقاضیان تعلق می‌گیرد و افرادی که از سهمیه دو هزار دلاری امسال خود استفاده کرده‌اند امکان خرید یورو با نرخ دولتی را ندارند.

این اولین باری است که بانک مرکزی تصمیم گرفته یورو با نرخ دولتی یا همان یوروی سهمیه‌ای توزیع کند. پیش از این سال‌ها دولت دلار با نرخ دولتی به مردم پرداخت می‌کرد و سهمیه هر فرد دو هزار دلار بود. اما حالا برای مدیریت بازار ارز و به رخ کشیدن منابع موجود، به هر کارت ملی 5 هزار یورو با نرخ 42 هزار و 672 تومان تعلق می‌گیرد.

سود یوروی دولتی چند؟

روز ششم بهمن‌ماه قیمت یورو در بازار آزاد 48 هزار و 539 تومان قیمت داشت. اما نرخ یوروی دولتی یا به عبارتی قیمت یورو در بازار متشکل ارزی 45 هزار 544 تومان اعلام شده است. بنابراین هر فرد با خرید پنج هزار یورو سهمیه خود 14 میلیون و 975 هزار تومان سود می‌کند.

پیش از این خریداران یورو را از صرافی‌ها و دلالان تهیه می‌کردند و سهمیه دولتی تنها برای خرید ارز مسافرتی وجود داشت. سقف خرید یورو مسافرتی برای کشورهای دارای ویزا 500 یورو و برای کشوری‌هایی که مسافرت به آنها نیازی به ویزا ندارد 300 یورو است.

اما حالا رئیس کل جدید بانک مرکزی از سیاست توزیع یوروی دولتی رونمایی کرده تا احتمالا با این شیوه تقاضا برای دلار را کاهش دهد و بتواند قیمت دلار را مهار کند.

رواج اجاره کارت ملی

با شروع فروش دلار دولتی در بازار متشکل ارزی و همزمان با افزایش قیمت در بازار آزاد، برخی دلالان اقدام به اجاره کارت ملی افرادی کردند که خود قادر به تامین هزینه خرید دو هزار دلار نبودند.

دلالان پیشتر برای اجاره هر کارت ملی ابتدا بین 250 تا 500 هزار تومان پرداخت می‌کردند. به تدریج با افزایش فاصله دلار دولتی و دلار آزاد، این رقم هم با افزایش مواجه شد و به 600 تا 700 هزار تومان رسید. اما اکنون طبق بررسی‌ها این مبلغ تا حدود یک میلیون تومان افزایش پیدا کرده است.

بنابراین اجاره کارت ملی به طور باعث بروز رفتارهایی سوداگرانه در بازار شد و حالا این سوال مطرح است که آیا این دست از رفتارهای دلالی به بازار یورو هم سرایت خواهد کرد یا خیر؟

بازدهی ارز سهمیه‌ای جذاب‌تر شد

محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی در این هفته اعلام کرد که برای رفع نیازهای ارزی امکان ارائه ارز تا سقف پنج هزار یورو وجود دارد و همین مسئله باعث شد تا برخی از کارشناسان نسبت به عواقب این اقدام هشدار دهند. نگرانی که خیلی زود خودش را در صف‌های تشکیل شده در برابر مراکز فروش ارز سهمیه‌ای نشان داد.

بازار ارز این روزها محل مقابله بانک مرکزی با ریسک‌های سیاسی است. در شرایطی که دلار در اولین روز هفته به محدوده قیمتی ورود محمدرضا فرزین به بانک مرکزی برگشت ولی رییس بانک مرکزی در برابر دلار آرام نماند و به مقابله با ریسک های بازار و مشکلات موجود پرداخت.‌

یکی از اقداماتی که در بازار ارز انجام شد کاهش تعداد نرخ‌های موجود برای قیمت دلار توسط بازارساز بود‌‌. بازارساز قیمت دلار توافقی را از سایت بازار متشکل حذف کرد و تنها یک قیمت برای دلار در این سایت درج شد. رییس بانک مرکزی پیشتر در توضیح اقدامات آتی بانک مرکزی به کاهش تعداد قیمت ها برای دلار اشاره کرده بود که به نظر می رسد این اقدام در راستای عمل به وعده های داده شده بود.

اقتصاددانان به این دلیل مخالف چندنرخی بودن دلار هستند؛ چون تفاوت قیمت ها رانت ایجاد می کند و همین مسئله باعث افزایش تقاضای سفته بازی در بازار ارز می شود. بانک مرکزی پس از تک نرخی کردن دلار در بازار متشکل، قیمت دلار در بازار متشکل را در نزدیکی دلار آزاد قرار داد ولی در ادامه با رشد قیمت در بازار آزاد، قیمت دلار متشکل را افزایش نداد و قیمت در خلاف جهت بازار کاهش پیدا کرد. همین مسئله به خاطر افزایش سهمیه به پنج هزار دلار باعث افزایش تقاضای ارز سهمیه ای شد.

رییس بانک مرکزی اعلام کرده سالانه برای رفع نیازهای ارزی تا سقف پنج هزار یورو برای هر کد ملی ارز می دهد. با وجودی که کاهش تعداد نرخ ها برای دلار مورد قبول تحلیلگران بود ولی افزایش ارز سهمیه ای تا سقف پنج هزار یورو مخالفانی داشت. مخالفان این اقدام اعلام می کردند در شرایطی که کشور تحریم است و ریسک های سیاسی بر بازار ارز سایه انداخته افزایش سقف ارز سهمیه ای تقاضای دلار را افزایش می دهد و به منابع فشار می آورد صف طولانی در مقابل مراکزی که ارز سهمیه ای ارایه می کردند در این هفته گواه این موضوع است.‌

از طرفی بررسی رفتار معامله گران و خریداران نشان میدهد که افزایش سقف ارز سهمیه ای باعث شده تا سود ناشی از اختلاف نرخ بازار آزاد و سهمیه ای افزایش پیدا کند و محاسبه بازدهی ارز سهمیه ای در این هفته پای ثابت صحبت های خریداران بازار ارز بود و در کنار سایر بازارها بازدهی آن هم محاسبه می شد.

بازار ارز در دو هفته گذشته محل هجمه فشارهای همه جانبه خارجی بوده است. علاوه بر تحریم ها که چاشنی خط های خبری این روزها درباره ایران است. فشارهای سیاسی و اقتصادی که به رهبری ایالت متحده در این دو هفته بر ایران تحمیل شده مسیرهای منتهی به بازار ارز و اقتصاد را تحت فشار قرار داده و مانع از کاهشی شدن بازار ارز در اثر اقدامات رییس بانک مرکزی شده است.

در هفته ای که گذشت فقط ربع سکه بازدهی منفی داشت و حباب بالای آن در کنار عرضه در بانک مرکزی نه تنها فرصت پیش روی به آن را نداد بلکه قیمت برای ربع سکه کاهشی شد و بازدهی منفی ۳.۸ درصدی را ثبت کرد .

دلار آزاد ولی در این هفته بالاتر از زمانی که فرزین به بانک مرکزی وارد شد معامله شد. اسکناس آمریکایی تحت تأثیر فشارهای سیاسی و اجماع به وجود آمده توسط آمریکا علیه ایران در این هفته بازدهی ۳.۲ درصدی داشت و سکه امامی هم با رشد ۴.۶ درصدی بیشترین بازدهی را در بازار ارز و طلا کسب کرد.

گفته می‌شود تعدادی از معامله گران ربع سکه به خاطر حباب بالای ربع سکه و عرضه آن توسط بازارساز به بازار طلای آب شده کوچ‌کرده اند. به همین دلیل طلای آب شده در برابر ربع سکه که بازدهی منفی داشت رشد ۳.۴ درصدی را ثبت کرد.