اقتصادسنج؛ پیش‌بینی‌ها از آینده قیمت دلار تا پایان سال بسیار است اما شاید خوشبینانه‌ترین پیش‌بینی را بتوان پیش‌بینی سازمان برنامه و بودجه از قیمت دلار عنوان کرد. این سازمان اعلام کرده قیمت دلار تا پایان سال 1402 حداکثر 52 هزار تومان می‌شود.

این سازمان در گزارش جدید خود اعلام کرده که بر اساس مفروضات فعلی اقتصاد ایران، نرخ ارز در سال ۱۴۰۲ حداکثر ۵۲ هزار تومان پیش‌بینی شده است. در زمان انتشار این گزارش سازمان برنامه، قیمت دلار در کانال 50 هزار تومان بود.

اما آیا قیمت دلار تا پایان امسال روی همین محدوده می‌ماند؟ این سوال به خصوص زمانی مطرح می‌شود که قیمت دلار از ابتدای سال 1401 تا پایان سال دو برابر شد.

قیمت دلار در اولین روزهای فروردین 1401 حدود 26 هزار تومان بود و در آخرین روزهای اسفند 1401 به 46 هزار تومان رسید. یعنی سال گذشته قیمت دلار به طور متوسط ماهانه 1500 تا دو هزار تومان بیشتر شده است. حالا باید پرسید دولت امسال چه کاری قرار است انجام دهد که سال گذشته انجام نداده و چگونه قرار است در 8 ماه آینده قیمت دلار را ثابت نگه دارد؟ قیمتی که حتی از پیش‌بینی قبلی این سازمان هم فراتر رفته است.

دلار 284 هزار تومانی چه شد؟

هدفگذاری جدید قیمت دلار در حالی است که سال گذشته متنی در رسانه‌ها منتشر شد که آن هم مربوط به پیش‌بینی قیمت دلار در اقتصاد ایران بود. بر اساس این جدول، که سر و صدای زیادی هم ایجاد کرد، قیمت دلار در اقتصاد ایران با در دو سناریوی مختلف پیش‌بینی شده بود؛ یکی با فرض ادامه تحریم‌ها و دیگری با فرض رفع تحریم‌ها.

در گزارش مذکور عنوان شده بود که با فرض رفع تحریم‌ها قیمت دلار در پایان سال 1402 حدود 29 هزار تومان می‌شود و با فرض عدم رفع تحریم‌‌ها قیمت دلار به 47 هزار تومان می‌رسید. تحریم‌ها برطرف نشده و هنوز به پایان سال نرسیده‌ایم اما قیمت دلار مدت‌هاست که از کانال 47 هزار تومان فاصله گرفته است. این به آن معناست که این پیش‌بینی درست نبوده است و قیمت دلار در ایران از سناریوی بدبینانه این سازمان هم بیشتر شده است.

دلار در سال 1406 چقدر می‌شود؟

نکته نگران‌کننده این است که در این گزارش عنوان شده بود که در پایان سال 1406 قیمت دلار سه رقمی می‌شود و به 284 هزار تومان می‌شود.

البته اکنون رئیس امور اقتصاد کلان سازمان برنامه و بودجه می‌گوید در سناریوی جدید قیمت دلار در پایان سال 1406 به یک سوم رقم پیش‌بینی شده قبلی می‌رسد. با این حساب قیمت دلار باید در سال 1406 حدود 95 هزار تومان باشد.

دولت به احیای برجام امیدوار است؟

اما مبنای پیش‌بینی جدید سازمان برنامه چیست؟ محمد جعفری، رئیس امور اقتصاد کلان سازمان برنامه و بودجه در این مورد توضیحاتی داده و گفته مدل‌سازی سال 99 این گزارش براساس سناریوی فروش 200 هزار بشکه نفت تدوین شده بود اما در زمان حاضر مجموع فروش نفت و میعانات نزدیک دو میلیون بشکه در روز است، بنابراین با توجه به این میزان صادرات نفت و میعانات گازی پیش‌بینی‌ها متفاوت خواهد شد.

به عبارتی دولت سال 99 پیش‌بینی فروش 200 هزار بشکه را داشت اما حالا پیش‌بینی فروش دو میلیون بشکه نفت در روز را دارد. اما سوالی که این مقام مسئول به آن جواب نداده این است که در شرایط تحریمی کشور چه اتفاقی رخ داده که دولت را امیدوار به صادرات دو میلیون بشکه نفت در روز کرده است؟

چون تحریم‌های امریکا علیه ایران از سال 97 آغاز شده و در چند سال گذشته شدت تحریم‌ها کمتر که نشده، روز به روز بیشتر هم شده است. پس تنها گمانه‌ای که می‌توان عنوان کرد این است که احتمالا دولت به احیای برجام امیدوار است و به صادرات بیشتر نفت امیدوار شده است.

کف قیمت دلار با سقف آن یکی می‌شود؟

پیش‌بینی دلار 52 هزار تومانی تا پایان سال در حالی مطرح می‌شود که کارشناسان اقتصادی چنین نگاهی به قیمت دلار ندارند. برزو حق‌شناس، کارشناس اقتصادی پیش از این گفته بود قیمت دلار به شکل سنتی در خرداد و تیر در کف قیمت سالانه خود قرار دارد. این کارشناس گفته بود «این موضوع نگران‌کننده است. زیرا اگر کف قیمت دلار را ۵۰ تا ۵۲ هزار تومان در نظر بگیریم کار برای باقیمانده سال سخت می‌شود؛ این در حالی است که با وجود سیگنا‌ل‌های سیاسی انتظار افت قیمت دلار و برگشت به زیر کانال ۵۰ هزار تومانی را داشتم اما بازار تمایلی به افت ندارد.»

به عبارتی قیمت دلار در شرایط کنونی در محدوده 50 هزار تومان است و کارشناسان می‌گویند بعید است دولت بتواند قیمت دلار را در محدوده کنونی نگه دارد. مگر اینکه برجام احیا شود، قیمت دلار روند نزولی بگیرد. در این صورت احتمالا دولت می‌تواند قیمت دلار را نگه دارد. راهکار دیگر این است که دولت فنر ارز را فشرده کند و در 8 ماه آینده به قیمت دلار اجازه رشد قیمت را ندهد.

البته فشرده ماندن فنر ارز هم به این مساله نیاز دارد که انتظارات تورمی در کشور کاهش پیدا کند که چنین مساله‌ای در شرایط فعلی دور از انتظار است.