یک کارشناس اقتصادی با اشاره به این که ناترازی حوزه تجارت خارجی عامل اصلی جهش نرخ ارز در ایران است، گفت: امسال به 6 دلیل شاهد جهش نرخ ارز نخواهیم بود و نگرانی های ارزی سال گذشته را نداریم.
اقتصادسنج| مجید شاکری اقتصاددان و استاد دانشگاه با حضور در پنل تخصصی اصلاح ساختارها و رفع ناترازی‌ها در نظام مالی (ارز) در نخستین روز همایش اقتصاد ایران که با حضور وزیر امور اقتصادی و دارایی برگزار شد، اظهار کرد: ایران به‌عنوان کشور در حال توسعه نیازمند یک سیاست پولی مستقل است و در نهایت نمی‌تواند اعمال سیاست پولی ارزی کند بدون این که حساب سرمایه‌اش بسته باشد.
وی بیان کرد: 6 دلیل وجود دارد که امسال نگرانی‌های ارزی سال گذشته را نداریم، که آن دلایل «خروج سقف صادرات»، «کنترل ترازنامه و کاهش شدید تورم کالایی»، «افزایش نرخ بهره آزاد»، «افزایش نرخ بهره سپرده»، «موضوع تخصیص 85 تا 125 درصدی در حوزه ارزی تولیدی‌ها و شرکت‌های بازرگانی در حوزه واردات بر بازار آزاد بسیار مؤثر است و یک سیاست بین کنترل مقداری و کنترل قیمتی است» و «فراواکنش بیشتر از روند بلندمدت در سال گذشته در مورد نرخ ارز که به ثبات امسال کمک کرد» است. اگر اتفاق خاصی در سمت عرضه رخ ندهد، نسبت به مسائل تقنینی امسال می‌توانیم بگوییم که نگرانی‌هایمان کمتر است اما تورم انتظاری به آن شکل کاهش نیافته است.
این کارشناس اقتصادی گفت: بستن حساب سرمایه در شرایط تحریمی کار بسیار سختی است و حتی سال گذشته بین سیاست‌گذاران سؤال این بود؛ روس‌ها بعد از آغاز جنگ روسیه و اوکراین با تحریم‌های غرب چه می‌کنند؟
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: حال سؤال این است؛ آیا این حرفی که ما می‌زنیم نافی به‌رسمیت شناختن رویکرد فعلی نرخ ارز در بازار دارایی‌ها است؟ نافی این است که باید منطق قیمتی را کنار بگذاریم؟ سؤال بعدی نیز این است؛ چه‌چیزی نرخ ارز را تعیین می‌کند و موجب شوک‌های ناگهانی می‌شود؟ در ایران درباره اثر تقاضای خروج سرمایه بر شوک‌ها صحبت می‌شود، این را رد نمی‌کنم اما آن چیزی که راهبر اصلی در جهش‌های نرخ ارز است و اختیار و کنترل را از بانک مرکزی نمی‌گیرد؛ تقاضای تجاری است. تمام وقایعی که منجر به جهش ارزی شده است، روی وقایع تضمینی بوده است، چرا که تقاضای تجاری اگر تا یک زمان خاصی تسویه نشود به بحران برمی‌خورد.
شاکری عنوان کرد: اما تقاضای خروج سرمایه این‌چنین نیست، پس با این‌که از لحاظ حجم تقاضای خروج سرمایه مهم است، اما آن‌چه مهم است، تقاضای تجاری است تا بتوانید نرخ ارز را کنترل کنید.وی متذکر شد: اساساً بازسازی ساختار پرداخت خارجی از این سؤال شروع می‌شود؛ ارز را کجا نگه داریم و کجا مصرف کنیم؟ پس مقدم بر هر چیزی این است که بتوانیم بپذیریم که مسئله ساختار از مسئله قیمت مهم تر است و اتفاقاً تحریم‌پذیر هم هست.
وی خاطرنشان کرد: در این ساختار سنجش غیررسمی از داخل قلمروی شما رخ نمی‌دهد که بخواهیم با حکمرانی ریالی آن را کنترل کنیم.
این اقتصاددان عنوان کرد: پس در این ساختار که موضوع از اختیار ما خارج است، صحبت کردن در مورد چوب جادو و کنترل نرخ ارز وجود خارجی ندارد و بی‌معنی است؛ پس معنای آن “آیا رها کردن است؟”، پاسخ خیر است؛ بلکه باید اولویت، احیای ساختار پرداخت خارجی باشد، راه‌حل داخلی با سامانه و آی‌تی و… برای کنترل در این زمینه وجود ندارد.
