اقتصادسنج؛ شاید بارها برای شما پیش آمده که درباره حباب سکه شنیده یا خوانده اید و این سوال برایتان پیش آمده که حبا‌ب سکه چیست؟ در این مطلب حبا‌ب سکه و همه سوالات مرتبط با آن را به صورت شفاف و قابل فهمی توضیح داده ایم.

همزمان با افزایش تقاضا برای سکه طلا، قیمت آن به صورت غیرواقعی افزایش می‌یابد. برای مثال در هنگام افزایش ناگهانی تورم، مردم برای خرید سکه به بازار هجوم می‌آورند و این افزایش تقاضا باعث می‌شود، قیمتی که سکه در بازار رد و بدل می‌شود با قیمت واقعی آن تفاوت پیدا کند.

مقدار اختلاف قیمت خرید و فروش سکه با قیمت واقعی آن، حباب قیمت سکه نامیده می‌شود. در مواقعی که سکه حباب قیمت بالایی دارد، بهتر است از خرید سکه خودداری نمایید زیرا با کاهش و از بین رفتن حباب، ارزش پول شما کاهش خواهد یافت.

یکی از موضوعات مهم در خرید و فروش سکه اطلاع از حباب است. سرمایه گذاران بازار سکه به طور روزانه قیمت سکه و حباب سکه را بررسی و تجزیه و تحلیل می‌کنند چرا که درصد حباب سکه بر سودآوری سرمایه‌گذاری تاثیر می‌گذارد.

با توجه به اهمیت موضوع در این مطلب به سوال حباب سکه چیست پاسخ داده و انواع آن را معرفی می‌کنیم. با ما همراه باشید.

منظور از حباب سکه چیست؟

رکود و تورم اثر مستقیمی بر بازارها و سرمایه‌گذاری دارد. زمانی که تورم و انتظارات تورمی افزایش می‌یابد، تقاضا برای سکه به عنوان یک کالای ارزشمند بیشتر می‌شود. در شرایطی که عرضه یا تقاضا با جهش مواجه می‌شوند، نقطه تعادل برهم خورده و با کاهش یا افزایش ناگهانی قیمت سکه مواجه می‌شویم. این زمان حباب منفی یا مثبت به وجود می‌آید.

تعادل زمانی ایجاد می‌شود که عرضه و تقاضا به یکدیگر نزدیک شده و به زبان ساده‌تر قیمت به ارزش ذاتی خود رسیده باشد. داشتن اطلاعات کافی در خصوص فاصله قیمت بازار و ارزش ذاتی باعث کاهش ریسک سرمایه‌گذاری می‌شود. در ادامه به انواع حباب سکه اشاره می‌کنیم و به سوال چه زمانی سکه بخریم، پاسخ می‌دهیم.

انواع حباب سکه

اصطلاحا در علم اقتصاد دو نوع حباب تعریف می‌شود:‌

         حباب مثبت: قیمت فعلی بالاتر از ارزش ذاتی قرار دارد.

        حباب منفی: قیمت فعلی پایین‌تر از ارزش ذاتی قرار دارد.

پس به یاد داشته باشید در بررسی مقدار حباب سکه به مثبت بودن یا نبودن حباب دقت کنید.

حباب سکه به دو نوع حباب مثبت و منفی تقسیم می‌شود. زمانی که قیمت بازار از قیمت ذاتی بیشتر باشد، حباب مثبت و هنگامی که قیمت بازار از قیمت ذاتی کمتر باشد، حباب منفی داریم. هر دو نوع این حباب‌ها از حالت تعادل خارج هستند.

میزان حباب سکه براساس نوع و وزن هر سکه متفاوت است. از آنجایی که تقاضا برای سکه‌ها کم وزن مثل گرمی زیاد است، در زمان افزایش تقاضا این نوع سکه‌ها مورد استقبال بیشتری قرار می‌گیرد و در نتیجه حباب بیشتری خواهند داشت. در زمان خرید سکه مراقب باشید که حباب مثبت زیادی ایجاد نشده باشد؛ چرا که ریسک سرمایه‌گذاری شما زیاد می‌شود.

عواملی همچون کمیاب شدن، افزایش تقاضا و احتمال افزایش قیمت‌ها منجر به ایجاد حباب مثبت سکه و عواملی همچون عرضه زیاد، احتمال کاهش قیمت‌ها و تغییر در سبد سرمایه‌گذاری منجر به ایجاد حباب منفی سکه می‌شود.

چه عواملی بر ایجاد حباب مثبت و منفی سکه مؤثر هستند؟

عوامل متعدد می‌تواند باعث ایجاد حباب سکه شود. برخی از این عوامل عبارتند از:

تقاضا: تقاضا و قیمت رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند. زمانی که تقاضا برای سکه افزایش می‌یابد به دنبال آن شاهد افزایش قیمت خواهیم بود.

تورم: تورم و انتظارات تورمی بر قیمت سکه تاثیرگذار است و منجر به افزایش آن می‌شود. مردم برای جلوگیری از کاهش ارزش پول خود به سراغ خرید کالاهای بادوام می‌روند که یکی از آنها خرید سکه است.

محدودیت عرضه: بانک مرکزی براساس سیاست‌های خود عرضه سکه را کاهش یا افزایش می‌دهد. عرضه و قیمت رابطه معکوس با یکدیگر دارند و کاهش عرضه منجر به افزایش قیمت می‌شود.

تغییر در نرخ ارز: یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر قیمت سکه، نرخ ارز است. با افزایش نرخ ارز قیمت سکه نیز افزایش می‌یابد.

رفتار گروهی: رفتار گروهی سرمایه‌گذاران و حساسیت آنها به شایعات می‌تواند باعث شکل‌گیری حباب سکه شود. به عنوان مثال، اگر شایعه‌ای پخش شود که قرار است قیمت سکه و طلا افزایش یابد، افراد ممکن است به دنبال خرید این دارایی‌ باشند و در نتیجه باعث افزایش قیمت‌ شوند.

نحوه محاسبه حباب سکه

همانطور که بالاتر گفته شد، افزایش تقاضا و برهم خوردن تعادل در بازار باعث ایجاد حباب سکه می‌شود. لذا در این شرایط خریدار باید مبلغ بیشتری بابت خرید سکه پرداخت کند.

هرگز توصیه به خرید سکه در زمان حباب مثبت بازار نمی‌کنیم. اگر تصمیم به خرید سکه دارید، پیش از خرید میزان حباب سکه را طبق فرمول زیر محاسبه کنید.

برای محاسبه میزان حباب سکه باید حاصل ضرب قیمت اونس جهانی طلا، نرخ دلار، وزن سکه و 0.9 را در 31.1 تقسیم کنیم. در آخر حاصل محاسبه را با حق ضرب جمع کنیم.

حباب طلا= ارزش ذاتی سکه – قیمت کنونی سکه در بازار

31.1 گرم = معادل هر انس طلا

نرخ دلار = نرخ روز دلار در نظرگرفته می شود

قیمت اونس جهانی= این قیمت باید به روز باشد

وزن سکه= وزن سکه انتخابی

حق ضرب= 5 هزار تومان

0.9 = عیار سکه بهار آزادی 21.6 و عیار اونس طلا 24 است.

برای بدست آوردن حباب سکه عدد بدست آمده از فرمول را از میزان قیمت روز سکه کسر کنید. محاسبه روزانه حباب سکه ربع، حباب سکه امامی و دیگر سکه‌ها کار آسانی نیست برای دسترسی سریع‌تر به درصد حباب و نمودار حباب سکه‌ها به سایت tgju.org مراجعه کنید. این سایت به صورت لحظه‌ای قیمت‌ و حباب سکه را نشان می‌دهد.

منظور از عیار چیست؟

همان طور که در ابتدای متن اشاره کردیم، عیار سکه های طلا در ایران 21.6 است. عیار 24 به معنای خلوص 100 درصد طلا است و عیار 18 به معنای خلوص 75 درصدی است.

حباب سکه چقدر است؟

باید بدانید که وزن سکه بهار آزادی و امامی 8.133 گرم، وزن نیم سکه برابر 4.066 گرم و وزن ربع سکه برابر 2.033 گرم است.

حباب سکه بیشتر است یا طلا؟

سرمایه‌گذاری بر سکه به ویژه سکه گرمی و ربع سکه جذابیت بیشتری نسبت به خرید طلا دارد. طلا به جهت داشتن اجرت ساخت باعث کاهش بازدهی این سرمایه‌گذاری می‌شود. بسیاری برای فرار از هزینه اجرت ساخت به سراغ طلای آب شده می‌روند که آن هم به دلیل تقلبی یا خالص نبودن دارای ریسک است.

با توجه به ریسک‌های موجود در خرید طلای فیزیکی و آب شده، خرید سکه محبوبیت زیادی دارد. از سوی دیگر تنوع در وزن‌های سکه باعث شده تا سرمایه‌گذاران بتوانند با هر میزان از سرمایه خود یک نوع سکه را انتخاب کنند.

حباب کدام سکه بیشتر است؟

قبل از سرمایه‌گذاری در سکه حتما به میزان حباب آن توجه کنید. زمانی که تقاضا برای سکه کاهش یابد، قیمت بازار برای نزدیکی به قیمت (ذاتی) حقیقی با شیب بیشتری کاهش می‌یابد. به دلیل وزن کم ربع سکه و سکه گرمی تقاضا برای این نوع سکه بالاست و در نتیجه حباب بیشتری دارند.

هر زمان حباب سکه به زیر 10 درصد رسید، ریسک این سرمایه‌گذاری به حداقل خود می‌رسد. با توجه به مقایسه حباب سکه‌ها متوجه می‌شویم که بیشترین حباب متعلق به سکه گرمی است. این تحلیل براساس آخرین اطلاعات در زمان نگارش این مطلب بدست آمده است.

مزایای سرمایه‌گذاری در سکه

سرمایه‌گذاری در سکه همچون یک سپر در برابر تورم از سرمایه حفاظت می‌کند. علاوه بر این دلایل مختلفی برای سرمایه‌گذاری در سکه وجود دارد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.

1- تنوع در سبد سرمایه‌گذاری: هر سرمایه‌گذاری باید یک سبد سرمایه‌گذاری برای خود داشته باشد. در بازار سرمایه جمله معروفی وجود دارد که می‌گوید «هرگز تمام تخم‌های خود را در یک سبد نگذارید». این جمله می‌خواهد اهمیت ریسک سرمایه‌گذاری را بیان کند. زمانی که کل سرمایه خود را در یک بازار سرمایه‌گذاری کنید، ریسک از دست دادن سرمایه خود را بیشتر کرده‌اید. با سرمایه‌گذاری در طلا و سکه می‌توانید به سبد سرمایه‌گذاری خود تنوع بخشیده و ریسک را کاهش دهید.

2- سهولت در خرید و فروش: یکی از مزایای سرمایه‌گذاری در سکه و طلا، سهولت در خرید و فروش آن است.

3- اعتماد عمومی به این سرمایه‌گذاری: از آنجایی که خرید سکه و طلا تقریبا بدون ریسک است همیشه مورد تقاضا بوده است.

4- بازدهی خرید سکه: سکه جزو یکی از پربازده‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها است. این بازدهی بستگی زمان سرمایه‌گذاری دارد.

5- سرمایه‌گذاری با مبالغ مختلف: برای سرمایه‌گذاری بر روی ملک، خودرو و … به پول زیادی نیاز است اما با سرمایه کم می‌توان یک سکه خرید.

در این قسمت نکات مهمی که به هنگام خرید سکه حتما باید به آنها دقت کنید را توضیح می دهیم:

همیشه حباب منفی به معنای فرصت خرید نیست

فرض کنید با توجه به فرمول محاسبه حباب سکه به این نتیجه می رسیم که سکه تمام حدود ۹۰۰ هزار تومان حباب منفی دارد. آیا در این حالت حتما باید سکه خرید؟

در چنین شرایطی که قیمت سکه کمتر از ارزش ذاتی آن است انتظار داریم افراد زیادی برای خرید سکه اقدام کنند ولی چنین اتفاقی در بازار رخ نمی دهد به نظر شما علت این امر چیست؟ یکی از دلایل این اتفاق می تواند مربوط به این موضوع باشد که فعالان بازار انتظار کاهش قیمت دلار و اونس جهانی طلا را دارند. بنابراین اگر چه در این حالت قیمت سکه ارزان است ولی با توجه به پیش بینی های فعالان بازار ممکن است در چند ماه آینده قیمت سکه باز هم ارزان تر شود به همین دلیل است که تعداد خریداران سکه در مقایسه با حباب منفی آن در چنین شرایطی زیاد نیست.

همیشه حباب مثبت به معنای صرف نظر از خرید سکه نیست

فرض کنید با توجه به فرمول محاسبه حباب سکه به این نتیجه می رسیم که سکه تمام حدود ۹۰۰ هزار تومان حباب مثبت دارد. آیا در این حالت نباید سکه خرید؟

گاهی اوقات فعالان بازار در شرایطی که قیمت سکه گران است هم اقدام به خرید می کنند. در چنین حالتی آن‌ها افزایش قیمت دلار داخلی و اونس جهانی طلا را پیش بینی کرده و به این نتیجه می رسند که به علت گران تر شدن سکه در ماه های آینده، در زمان حاضر هم که قیمت روز سکه بیشتر از ارزش ذاتی آن است، سکه ارزش خرید دارد. بنابراین شما هم بایستی پیش بینی های خود از قیمت دلار آزاد و اونس جهانی طلا را به هنگام خرید سکه در نظر داشته باشید. در واقع با این روش می توانید حباب های احتمالی در آینده را پیش بینی کنید.

کدام نوع سکه برای سرمایه‌گذاری بهتر است؟

حال می توانید به سوال سکه تمام بخریم یا نیم سکه با قطعیت بیشتری جواب بدهید. همان طور که توضیح دادیم میزان حباب سکه بهار آزادی از سایر سکه ها کمتر است و در زمان فروش نسبت به سایر سکه ها مبلغ کمتری از آن کم می شود. علاوه بر این در پنج سال گذشته بیشترین بازدهی در میان سکه ها متعلق به سکه بهار آزادی بوده است. بنابراین بهترین سکه برای سرمایه گذاری، سکه بهار آزادی است. شما می توانید با توجه به فرمول محاسبه سکه در هر زمان میزان ارزش واقعی سکه ها را محاسبه کرده و آن را با قیمت روز بازار مقایسه کنید. در نهایت با توجه به میزان حباب مثبت و منفی و پیشبینی دقیقی که از آینده قیمت دلار و اونس جهانی طلا می کنید می توانید به صورت هوشمندانه بهترین نوع سکه را برای سرمایه گذاری در طلا بخرید.

عوامل تاثیر گذار بر قیمت سکه

سکه امامی تحت تاثیر چهار فاکتور قیمت انس جهانی، قیمت دلار آمریکا، حق ضرب و حباب قیمتی سکه قیمت‌گذاری می‌شود. قیمت انس جهانی حدود 25 تا 35 درصد و قیمت دلار حدود 60 تا 70 درصد بر قیمت سکه تاثیرگذار است.

زمانی که انتظارات تورمی کاهش یابد و در یک روند با ثبات نرخ دلار باشیم، انس جهانی بیشتر می‌تواند روی قیمت سکه تاثیر بگذارد.

بازدهی سکه نسبت به تورم

سرمایه‌گذاری در یک دارایی دوران تورم و رکود بازدهی یکسانی ندارد. در دهه 90 با شروع تحریم‌ها، با جهش نرخ‌ ارز روبرو شدیم و به دنبال آن افزایش مداوم عمومی قیمت‌ها را داشتیم.

در این شرایط اهمیت سرمایه‌گذاری بیش از پیش خودش را نشان داد و رقابت بازارها شدت گرفت. در این رقابت بورس و سکه توانست با زدن رکوردهای جدید، دارایی سرمایه‌گذاران را در برابر تورم حفظ کند.

جایگزین خرید سکه فیزیکی چیست؟

سرمایه‌گذارانی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در بازار سکه و طلا هستند، می‌توانند از تنوع روش‌های خرید سکه و طلا در بورس بهره‌مند شوند.

خرید سکه فیزیکی از بورس کالا، اوراق صندوق‌های کالایی مبتنی بر طلا، گواهی سپرده سکه طلا و گواهی سپرده شمش طلا، جایگزین مناسبی برای سکه طلا است.