قانون داشتن ضامن در وامهای بانکی چیست؟
ضامن شخصی است که وام‌گیرنده به بانک، موسسه مالی یا سازمان وام دهنده معرفی می‌کند تا اگر وام گیرنده امکان و توان پرداخت وام و اقساط را نداشت، ضامن اصل و فرع بدهی‌های وی را به وام‌دهنده پرداخت کند. شرایط و قراردادهای هر بانک و موسسه با سایرین ممکن است متفاوت باشد پس هنگام امضای قرارداد بهتر است که ضامن تمامی بند‌ها را مطالعه کند.
ضامن چه شرایطی باید داشته باشد؟
- حداقل سن ۲۱ سال
- داشتن رتبه اعتباری مناسب نزد سیستم بانکی
- داشتن درآمد کافی براساس سقف و اقساط وام
- حداکثر بدهی به سیستم بانکی ۷۵٪ باشد
- احراز پایداری مالی
- احراز پایداری شغلی
چه ضامن‌هایی می‌توانیم به بانک ارائه دهیم؟
- ضامن رسمی و دولتی دارای کسر از حقوق: به گفته تمامی بانک‌ها و بانک مرکزی ضامنی که به بانک معرفی می‌شود یا باید بازنشسته زیر ۶۵ سال باشد یا کارمند بخش دولتی که حقوقش ۶۰ درصد اقساط را پوشش بدهد. البته اگر شخصی در بخش خصوصی شاغل باشد که دارای امتیاز حسابی مناسب در نزد بانک باشد و به بانک بدهکار نباشد با ارائه نامه کسر از حقوق می‌تواند بعنوان ضامن به بانک معرفی شود.
- ضامن دارای جواز کسب یا پروانه فعالیت: افراد دارای کار آزاد، کسبه، پزشکان، مهندسان، وکلا و تمامی افرادی‌که دارای جواز یا پروانه کسب هستند، پروانه و مجوز فعالیت خود را بعنوان ضامن نزد بانک می‌گذارند.
- مسدودی سپرده: از رایج‌ترین نوع ضمانت است که مبلغی نزد بانک مسدود می‌شود و تا زمان تسویه کامل تسهیلات نزد بانک می‌ماند. البته از ابتدای سال ۱۴۰۰ این نوع ضمانت در سیستم بانکی ممنوع شده است اما همچنان بانک‌ها اقدام به مسدودی سپرده می‌کنند.
- سند ملکی: این نوع ضمانت معمولا برای تسهیلات مبالغ بالا ارائه می‌شود که سند می‌تواند مسکونی، اداری یا تجاری باشد و باید مبلغ وام می‌تواند تا ۷۰ درصد ارزش ملک باشد
معمولا چند ضامن برای وام نیاز است؟
از ابتدا سال ۱۴۰۰ و با افزایش سقف وام ها تعداد ضامنین برای هر سقف وام نیز به طبع دچار تغییراتی شد. برای وام‌هایی ضامن مسدودی سپرده ندارند معمولا تا سقف ۵۰ میلیون تومان ۱ ضامن، تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان۲ ضامن و تا سقف ۲۰۰ الی ۳۰۰ میلیون تومان به ۳ ضامن به بانک باید معرفی شود. از سقف ۳۰۰ میلیون تومان به بالا معمولا برای وامهای اشتغالی ضامن هم صنف و جواز کسب و سند ملکی به بانک جهت ضمانت معرفی می‌شود.
ناگفته نماند که این قانون حتما برای همه شعب نیست و ممکن است هر شعبه با توجه به شرایط حساب شخص و شرایط دیگر بانک، متفاوت باشد.
وامهای بدون ضامن
از ابتدا سال ۱۴۰۰ و به منظور تسهیل در ارائه وام های بانکی، اعتبارسنجی جای ضامن بانکی را گرفت. شما درصورتی می‌توانید از اعتبارسنجی برای ضمانت استفاده کنید که کارمند، بازنشسته یا حقوق بگیر بانک یا موسسه مالی باشید. در اینصورت دیگر نیازی به ارائه گواهی کسر از حقوق نیز ندارید و اقساط بصورت خودکار از حقوق شما کم می‌شود.
یکی از بانک‌هایی که حتما نباید کارمند آن باشید و به شما با اعتبارسنجی و البته سفته و چک تسهیلات می‌دهد بانک رسالت است که باید دارای گردش حساب مناسب در نزد این بانک داشته باشید.
آیا ضامن فقط باید رسمی و دولتی باشد؟
معمولا بانک‌ها افراد شاغل در شرکت و ارگان‌های دولتی، بزرگ و شناخته شده را بعنوان ضامن در نظر می‌گیرند که این خود مشکلی اساسی در ارائه ضامن به بانک است. زیرا کمتر پیش می‌آید که در خانواده‌ای تمامی افراد دارای شغل رسمی و دولتی باشند. البته صحبت با مسئول شعبه و راضی کردن آنها به دریافت ضامن غیر رسمی با ارائه فیش حقوقی و مهر محل کار می‌تواند این معضل را حل کند. البته رفع این معضل در بانک های خصوصی ساده‌تر از بانک‌ّای دولتی است. باید در نظر داشته باشید که این عامل در صورتی براحتی محقق می‌شود که در بانک و شعبه، دارای امتیاز و میانگین حساب مناسب و از مشتریان شناخته شده بانک باشید.
اعتبارسنجی نیز این امکان را برای سایر افراد از جمله کسبه فراهم می‌کند که امکان دریافت تسهیلات یا ضامن شدن را داشته باشند.
نکته مهم: این نکته را حتما در نظر داشته باشید که کارمندان بانک به دلیل آنکه گواهی کسر از حقوق ندارند نمی‌توانند ضامن کسی شوند و فقط می توانند به پشتوانه حساب خودشان و بنام خودشان تسهیلات دریافت کنند.
ضامن چه تکلیف حقوقی دارد؟
زمانیکه فردی ضمانت فرد دیگری را می‌کند به همان نسبت که وام‌گیرنده مسئول است، ضامن نیز مسئولیت دارد و باید تمامی حقوق وام‌گیرنده در برابر بانک را پشتیبانی کند.
به‌طور مثال اگر فردی به عنوان راهن تسهیلات، ملک خود را در رهن بانک قرار دهد تا فرد دیگری بتواند تسهیلات دریافت کند، در صورتی‌که تسهیلات به موقع پرداخت نشود، فرد راهن مسئولیت بازپرداخت کل تسهیلات را ندارد بلکه باید ابتدا بررسی شود که سقف سند در رهن قرار گرفته شده چقدر است و باید مشخص شود که شخص راهن چه مقدار از وام را بعنوان وثیقه ضمانت کرده است.
شخص ضامن به میزان سقف سند رسمی به علاوه سود و جرایمی که به آن تعلق می‌گیرد، مسئولیت بازپرداخت تسهیلات را بر عهده دارد.
