اقتصادسنج؛ طرح پیش‌فروش خودرو به مناسبت دهه فجر توسط شرکت خودروسازی ایران خودرو برگزار شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در این پیش‌فروش، حدود یک میلیون و 960 هزار نفر ثبت‌نام کردند. اما میزان مبلغ بلوکه‌شده در این طرح به چند میلیارد تومان رسید؟

ایران خودرو در جدیدترین طرح پیش فروش محصولات خود ویژه متقاضیان عادی، طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و متقاضیان جایگزینی خودروهای فرسوده، چهار محصول وانت آریسان دوگانه سوز، راناپلاس، سورن پلاس بنزینی و پارس با موتور XU ۷ را با موعد تحویل ۴ تا ۱۲ ماهه، عرضه کرد.

ثبت‌نام در این طرح پیش‌فروش ایران خودرو از 13 بهمن 1401 آغاز شد و تا 22 بهمن ادامه داشت. طبق آخرین آمار منتشرشده، تعداد ثبت‌نامی‌ها در این پیش‌فروش به حدود یک میلیون و 960 هزار نفر رسید. این درحالی است که ظرفیت کلی این طرح تنها 11 هزار دستگاه خودرو اعلام شده بود.

ثبت‌نام حدود دو میلیون نفر برای 11 هزار خودرو، همچنان نشان‌دهنده حضور پرشور دلالان و تداوم تقاضای کاذب در بازار است. البته در این میان باید یادآور شد که در طرح پیشین فروش خودرو ایران خودرو، 11 میلیون نفر تنها برای خرید 20 هزار خودرو ثبت‌نام کردند. در نتیجه می‌توان گفت شرط جدید خودروسازان برای شرکت در طرح‌های فروش خودرو باعث شد افرادی که صرفاً برای کسب سود در صف لاتاری دولتی می‌ایستادند، یک قدم به عقب بردارند.

بلوکه شدن مبلغ واریزی؛ شرط جدید ایران خودرو

اما شرط جدید خودروسازان برای شرکت در طرح‌های فروش خودرو چه بود؟

پس از اجرای طرح‌های مختلف فروش خودرو، حال خودروسازان از ایده جدید خود رونمایی کرده‌اند. ایده‌ای که طبق آن متقاضیان برای ثبت‌نام در قرعه‌کشی‌ها باید در حساب خود به میزان وجه خودرو پول داشته باشند که این پول توسط بانک مسدود می‌شود. اقدامی که سود هنگفتی به خزانه بانک‌ها و خودروسازان وارد می‌کند و می‌توان آن را نوعی وام‌دهی و بذل و بخشش دولتی از جیب مردم تعبیر کرد.

در این میان، باید به این نکته اشاره کرد که این شرط تنها مشمول متقاضیان طرح فروش عادی است و متقاضیان طرح مادران و سایر طرح‌ها چنین شرطی برای ثبت‌نام ندارند. در نتیجه می‌توان گفت که بازار سیاه اجاره کارت ملی مادران برای شرکت در این طرح‌ها همچنان پررونق است.

بلوکه‌شدن 84 هزار میلیارد تومانی برای یک طرح فروش

اما جدای از بحث شروط جدید خودروسازان برای متقاضیان، چند هزار میلیارد تومان در این 10 روز در بانک‌ها بلوکه شد؟

همان‌طور که اشاره شد، طرح پیش‌فروش ایران خودرو حدود یک میلیون و 960 هزار نفر ثبت‌نامی داشت. در این میان، تنها 30 الی 40 درصد از ظرفیت به طرح فروش عادی اختصاص داده شده است.

طبق آمار منتشرشده، حدود 939 هزار و 872 نفر تنها برای ثبت‌نام در طرح عادی فروش خودرو شرکت کرده‌اند. مبلغ پیش‌پرداخت هر خودرو نیز به صورت میانگین 90 میلیون تومان اعلام شد.

حال اگر این 939 هزار متقاضی برای ثبت‌نام خودرو در طرح عادی در حساب خود حدوداً 90 میلیون تومان بلوکه کند، با حساب سرانگشتی، 84 هزار و 588 میلیارد تومان پول طی این مدت در بانک‌های کشور بلوکه شد.

بازار به تعادل می‌رسد؟

حال آیا تغییر شیوه عرضه کمکی به بهبود وضعیت بازار می‌کند؟ این شرط با هدف کاهش تقاضای سوداگرانه اعمال شد. اما به نظر می‌رسد چنین طرحی تنها به نفع خودروسازان و بانک‌ها تمام می‌شود و این کار به نوعی پاک‌کردن صورت مساله تلقی می‌شود.

کارشناسان معتقدند که شیوه عرضه خودرو مشکل اصلی صنعت و بازار خودرو کشور نیست. بلکه قیمت‌ها و تعداد عرضه خودرو است که مشکلات را برطرف می‌کند. در نتیجه، با تغییر روش عرضه توسط خودروسازان نباید انتظار داشت که وضعیت بهتر شود.

نکته دیگری که در این میان باید به آن اشاره کرد، مسدودکردن میزان مبلغی است که متقاضی باید به‌عنوان پیش‌پرداخت باید در حساب خود داشته باشد. با این اقدام، می‌توان گفت که ایران خودرو به کمک بانک‌ها رفته تا سود بیشتری کسب کنند.

مسدودشدن حساب متقاضیان توسط خودروسازان، حتی برای مدتی کم می‌تواند سود هنگفتی را برای بانک‌ها ایجاد کند. البته احتمال این وجود دارد که ایران خودرو نیز در این سود سهیم باشند.