اقتصادسنج | بازار خودرو هم‌گام با ریزش قیمت‌ها، روزهای پر رکودی را در معاملات سپری می‌کند. در حالی که حضور مالکان خودرو برای فروش در بازار پررنگ‌تر از گذشته شده، اما کمتر خریداری در بازار مشاهده می‌شود. اما صاحبان سرمایه در ایران به سمت کدام بازار تمایل پیدا کرده‌اند؟

حدود ۱۷ روز است که بازار خودرو تغییر روند داده و قیمت‌ها بر مدار نزولی قرار گرفته‌اند. ریزش نرخ دلار از یک سو و برگزاری دو طرح فروش خودرو در سامانه یکپارچه خودرو باعث شد تا خودرو نتواند به سرعت افزایش قیمت خود در ماه‌های اخیر ادامه دهد.

فارغ از بحث ریزش قیمت‌ها، بازار خودرو در این بازه زمانی در وضعیت رکودی قرار گرفت و سطح معاملات خودرویی تقریباً به صفر رسید. کارشناسان بر این باورند که زمان ریزش قیمت‌ها مردم دست از خرید می‌کشند تا بتوانند خودرو را ارزان‌تر بخرند. به همین دلیل بازار به رکود می‌رود.

فعالان بازار بر این عقیده بودند که مردم برای ثبت‌نام در مرحله دوم طرح فروش خودرو در سامانه یکپارچه، اقدام به فروش خودروهای خود کردند تا بتوانند سرمایه لازم برای شرکت در این طرح فروش را داشته باشند. در نتیجه تنها افرادی به این بازار مراجعه می‌کردند که قصد فروش خودروهایشان را داشتند. اما خریداری در این میان یافت نشد.

خروج سرمایه برای ثبت‌نام در سامانه یکپارچه تنها به بازار خودرو محدود نشد و بازارهای دیگر هم قربانی عرضه دولتی خودرو شدند.

برخلاف کارشناسان و فعالان حوزه خودرو که بر خروج سرمایه از بازار خودرو معتقد بودند، کارشناسان بازارهای مالی بر این باورند که تقاضای چندانی در بازار دلار به دلیل برگزاری مرحله دوم سامانه یکپارچه فروش خودرو وجود ندارد و سرمایه‌ها به سمت بازار خودرو روانه شده است.

واکنش رییس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو

در همین زمینه رییس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو گفت: با وجود ریزش قیمت‌ها، خریداران دست از خرید کشیده‌اند، زیرا احساس می‌کنند واردات دیر یا زود انجام شده و بر شکست هرچه بیشتر قیمت‌ها موثر است.

سعید موتمنی افزود: دلیل اصلی ریزش قیمت‌ها در بازار، عرضه خودرو و فاکتور شدن آن‌ها از سوی خودروسازان است، همچنین با واردات نخستن خودرو‌ها به کشور پس از حدود پنج سال، تابوی واردات شکسته شد و همین مساله بر کاهش قیمت‌ها تاثیرگذار است.

وی بیان‌داشت: امروز دولتمردان نیز به این نتیجه رسیده‌اند که اگر بخواهیم التهابات در بازار خودرو فروکش کند، باید واردات خودرو انجام شود.

وی اظهار داشت: با وجود ریزش قیمت‌ها، خریداران دست از خرید کشیده‌اند، زیرا احساس می‌کنند واردات دیر یا زود انجام شده و بر شکست هرچه بیشتر قیمت‌ها موثر است؛ این در حالی است که فروشنده در بازار زیاد است. با این حال خرید و فروش‌ها در حداقل خود است.

وی در عین حال خاطرنشان‌کرد: با قیمت‌هایی که از سوی شورای رقابت برای برخی خودرو‌های مونتاژی و گران‌فروشی آن‌ها اعلام شده، فردا شاهد کاهش بیشتر قیمت این دسته از خودرو‌ها خواهیم بود.

بازار این روزهای طلا و سکه نیز شاهد کمبود گسترده تقاضا بود. مشاهدات نشان می‌دهد که بازار طلا و سکه وضعیت مشابه بازار ارز را دارد و افراد به دنبال خارج‌کردن سرمایه خود از این بازار هستند.

بورس نیر از هفته گذشته روزهای سیاهی را پشت سر می‌گذارد. گرچه کارشناسان بازار سرمایه این روند را طبیعی و ناشی از اصلاح مقطعی شاخص است، اما برگزاری طرح دوم سامانه یکپارچه را در تشکیل صف‌های فروش سهام و خروج سرمایه از بورس نمی‌توان نادیده گرفت.

سرمایه‌ مردم به کدام بازار رفت؟

حال این مساله مطرح می‌شود که سرمایه‌های خارج‌شده به چه سویی روانه شدند؟

برای پاسخ به این سوال ابتدا باید به سراغ دو بازار دیگری رفت که سرمایه‌گذاران زیادی در آن فعالیت می‌کنند. روند بورس طی هفته اخیر حاکی از خروج سرمایه و افت معاملات است. در نتیجه بازار سهام نیز بازاری مناسب برای سرمایه‌گذاری در این بازه زمانی نبوده است که سرمایه‌ها به سمت آن تمایل پیدا کنند.

در این میان باید به این نکته اشاره کرد که سرمایه‌گذاری در بازار مسکن نیز نیاز به سرمایه کلان دارد و افراد نمی‌توانند با فروش دلار یا خودروی داخلی به راحتی به این بازار مراجعه کنند. در نتیجه احتمال ورود سرمایه به این بازار نیز بسیار پایین است.

تنها گزینه پیش روی مردم برای سرمایه‌گذاری ایمن در حال حاضر عرضه دولتی خودروست. خودروسازان در نوبت نخست طرح فروش خودرو در سامانه یکپارچه اقدام به عرضه گسترده محصولات‌شان کردند.

این عرضه تنها در نوبت نخست گسترده بود و در مرحله دوم خودروسازانی مانند ایران خودرو، بهمن موتور و سایر خودروسازان شرکت نکردند و پیش‌بینی می‌شود عرضه خودرو توسط خودروسازان حاضر گسترده نباشد. چراکه طبق وعده وزارت صمت، در خوش‌بینانه‌ترین حالت، مجموع تولید خودروسازان در سال جاری یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه خودرو می‌رسد.

در نتیجه عرضه گسترده خودروسازان تداوم ندارد و همین عرضه فعلی می‌تواند به عنوان مُسکن عمل کند که در بهترین حالت تا دو ماه آینده پاسخگوی بازار باشد.

سامانه یکپارچه؛ بازار امن سرمایه‌گذاران

مساله دیگر این است که چرا شرکت در طرح عرضه دولتی خودرو در کشور توانسته به امن‌ترین شیوه سرمایه‌گذاری برای مردم تبدیل شود؟

فاصله قیمت خودرو بین بازار و کارخانه یکی از مهم‌ترین عواملی است که مردم را به خرید خودرو در درب کارخانه تشویق می‌کند. البته دولت در این سال‌ها تلاش کرد که با دخالت و سیاست‌های دستوری این مشکل را برطرف کند. اما همان‌گونه که مشاهده می‌شود این سیاست‌های دستوری جوابگوی آشفته بازار خودرو باشد.

قیمت‌گذاری دستوری خودرو در این سال‌ها باعث شد شکاف قیمتی خودرو بین بازار و کارخانه روز به روز عمیق‌تر از گذشته باشد و همچنین دولت را از هدف تک‌نرخی کردن خودرو دور کند. به عبارتی دیگر دخالت‌هایی که تا به امروز در حوزه صنعت و بازار خودرو صورت گرفت تنها موجب چندنرخی‌شدن خودرو و پرورش سیستم دلالی در بازار خودرو شد که به نظر می‌رسد دولت قصد کوتاه‌آمدن و کناره‌گیری در بحث صنعت و بازار خودرو را ندارد.

در این بین به نظر می‌رسد برنده نهایی رکود بازارهای ایران، در حال حاضر خودروسازانی هستند که اگر رقیب پر قدرتی داشتند احتمالاً باید کرکره کارخانه‌های خود را پایین می‌کشیدند. اما با توجه به شرایطی که ایجاد شده، مردم برای فرار از تورم و حفظ نسبی ارزش اندک سپرده خود چاره‌ای ندارند، جز اینکه در طرح‌های فروش خودروسازان که شرکت داشته باشند.