اقتصادسنج | سامانه یکپارچه خودرو قرار است از فردا، 20 شهریور 1402، برای متقاضیانی که در دور اول و دوم این سامانه ثبت‌نام کرده‌اند و از خرید خودرو جا مانده‌اند، بازگشایی شود. اما در این دور چه خودروهایی عرضه می‌شوند؟

سامانه یکپارچه خودرو در بدو تأسیس خود با انتقادات فراوانی مواجه شد که بسیاری از آن‌ها به‌رغم بی‌توجهی مسئولان رخ داده یا در حال رخ دادن است. افرادی که در دور اول سامانه یکپارچه برای خرید خودرو نام‌نویسی کردند قدرت انتخاب بسیار بیشتری نسبت به شرکت‌کنندگان ادوار بعد داشتند.

حال مسئولان سامانه یکپارچه خودرو اعلام کرده‌اند که سایت این سامانه برای سومین بار از تاریخ 20 شهریور 1402 برای تغییر خودروی متقاضیان دور اول و دوم باز خواهد شد. در این مرحله از سامانه یکپارچه همانند دور قبل دو شرکت مدیران خودرو و کرمان موتور در سامانه یکپارچه خودرو حاضر شدند.

محصولات کرمان موتور در سامانه یکپارچه خودرو 

کرمان موتور برای چهارمین بار در ثبت‌نام و تغییر اولویت‌های سامانه یکپارچه حضور دارد تا شاید بتواند در این دوره بخشی از خودروهای انصرافی خود را به فروش برساند.

جک S5، کهنه‌کارترین کراس‌اوور چینی کرمان موتور، قرار است تا با قیمت یک میلیارد و 246 میلیون تومان در سامانه یکپارچه خودرو به فروش برسد. این محصول در بازار آزاد امروز با قیمت یک میلیارد و 320 میلیون تومان خرید و فروش می‌شود که به معنای اختلاف قیمت 74 میلیون تومانی بین بازار و کارخانه است.

KMC J7، جدیدترین کراس‌اوور کرمان موتور در سامانه یکپارچه یک میلیارد و 280 میلیون تومان قیمت دارد، در حالی که این محصول در بازار آزاد یک میلیارد و 400 میلیون تومان به فروش برسد. به بیان دیگر این محصول در بازار آزاد 120 میلیون تومان گران‌تر از قیمت کارخانه خرید و فروش می‌شود.

جکj4، ارزان‌ترین سدان مونتاژی بازار در سامانه یکپارچه 765 میلیون و 850 هزار تومان قیمت دارد. این خودرو با مدل 1402 در بازار آزاد در آگهی‌های اینترنتی 710 میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است، اما پیگیری‌های تجارت‌نیوز نشان می‌دهد که این خودرو در معاملات با قیمتی در حدود 745 میلیون تومان خرید و فروش می‌شود.

جک s3، در سامانه یکپارچه با قیمت 920 میلیون تومان به فروش می‌رسد، اما همین خودو در بازار آزاد 910 میلیون و 450 هزار تومان قیمت دارد که به معنای 9 میلیون و 550 هزار تومان زیان برای متقاضیان سامانه یکپارچه است.

محصولات مدیران خودرو در سامانه یکپارچه خودرو

X22 pro MT (دنده‌ای)، اقتصادی‌ترین کراس‌اوور حال حاضر بازار، قرار است با قیمت 706 میلیون و 700 هزار تومان در سامانه یکپارچه خودرو عرضه شود. قیمت این محصول در بازار آزاد امروز 710 میلیون تومان است که به معنای اختلاف قیمت سه میلیون و 300 هزار تومانی قیمت بازار و کارخانه این محصول است.

X55 Pro IE، برادر بزرگ‌تر x22 در سامانه یکپارچه با قیمت یک میلیارد و 249 میلیون و 500 هزار تومان عرضه خواهد شد، این در حالی است که قیمت این خودرو در بازار آزاد امروز  یک میلیارد و 255 میلیون تومان است که به معنای اختلاف قیمت شش میلیون تومانی است.

Arrizo 6 PRO Excellent، سدان لوکس کلاس C مدیران خودرو با قیمت یک میلیارد و 238 میلیون و 400 هزار تومان در سامانه یکپارچه خودرو حاضر می‌شود. این محصول در بازار آزاد 91 میلیون و 600 هزار تومان گران‌تر و با قیمت نهایی یک میلیارد و 330 میلیون تومان خرید و فروش می‌شود.

Tiggo 7 PRO Excellent، کراس‌اوور نیمه لوکس مدیران خودرو در سامانه یکپارچه خودرو با قیمت یک میلیارد و 450 میلیون و 800 هزار تومان فروخته می‌شود که یعنی 170 میلیون و 200 هزار تومان ارزان‌تر  از بازار آزاد. این خودرو در بازار آزاد یک میلیارد و 620 میلیون تومان قیمت دارد.

فونیکس FX Premium پریمیوم، جدیدترین محصول مدیران خودرو و فونیکس با قیمت مصوب یک میلیارد و 724 میلیون و 700 هزار تومان در سامانه یکپارچه خودرو به فروش می‌رسد. در بازار آزاد نیز این خودرو با قیمت یک میلیارد و 750 میلیون تومان معامله می‌شود که یعنی 25 میلیون و 300 هزار تومان گران‌تر از قیمت کارخانه.

دلیل باز شدن دوباره سامانه یکپارچه خودرو

در دور اول سامانه یکپارچه خودرو تمام شرکت‌های خودروساز حضور پیدا کردند و فهرست محصولات خود را برای فروش در سامانه اعلام کردند. تعداد متقاضیان در دور اول سامانه یکپارچه خودرو به قدری بود که جدول فروش برخی از مونتاژکاران همانند گروه بهمن تا پایان سال 1402 و برخی از خودروسازان داخلی همانند ایران خودرو تا پایان سال 1403 بسته شد.

از سوی دیگر به دلیل وجود حباب بزرگ قیمتی در زمان برگزاری دور اول سامانه یکپارچه خرید هر خودرویی با نرخ کارخانه سودده بود، به‌ویژه اگر که خودروی مد نظر شخص از سبد محصولات ایران خودرو می‌بود. تعداد متقاضی برای برخی از محصولات ایران خودرو همانند انواع دنا پلاس و پژو پارس به قدری زیاد بود که ایران خودرو موعد تحویل این خودروها را برای برخی از متقاضیان اسفند 1403 یعنی دو سال بعد از ثبت‌نام اعلام کرد.

ایران خودرو برای حل این مشکل در هر فصل چندین اطلاعیه و بخشنامه مبنی بر توانایی تغییر خودرو توسط متقاضی و دریافت زودتر از موعد خودروی جایگزین صادر کرد و می‌کند، اما این کار هم دردی را از مشکلات این شرکت و مصرف‌کنندگان دوا نکرد. علت ناکام بودن این روش نیز تا حد زیادی مشخص است، چراکه خودروهایی که متقاضیان زیادی در ایران خودرو دارند در بازار آزاد هم متقاضیان زیادی داشتند و دارند و هنوز هم با وجود کاهش قیمت‌ها سودده تر از دیگر محصولات هستند.

در طرف دیگر بازار محصولات برخی از شرکت‌های مونتاژ کار همانند مدیران خودرو و کرمان موتور در بازار آزاد به قدری کاهش قیمت را تجربه کردند که قیمت بازار آزاد برخی از آن‌ها از قیمت کارخانه آن‌ها ارزان‌تر شد و در نتیجه خرید آن‌ها از کارخانه و در انتظار ماندن برای دریافت خودرو دیگر هیچ صرفه‌ای نداشت. این کاهش قیمت‌ها باعث شد تا متقاضیان محصولات این دو شرکت از ثبت‌نام خود انصراف دهند.

با در کنار گذاشتن تمام این عوامل می‌توان گفت که باز شدن‌های چندباره و مکرر سامانه یکپارچه خودرو بیش از‌ آن‌که از سر دلسوزی برای مردم و خریداران باشد برای کاستن از بار روی دوش دو خودروساز داخلی و به‌ویژه ایران خودرو است.

به بیان دیگر این باز شدن‌های مکرر به این امید است که برخی از مردم به دلیل طولانی بودن موعد تحویل ایران خودرو دست از خودروی مد نظر خود بکشند و به‌جای آن با خرید محصولات کرمان موتور و مدیران خودرو که فروش اقساطی را نیز به برنامه‌های فروش خود اضافه کرده‌اند هم کار خودروسازان داخلی را سبک کنند و هم از تعداد خودروهای بدون متقاضی موجود در پارکینگ این دو خودروساز خصوصی کم کنند.