اقتصادسنج| سهام عدالت سبدی از سهام است که از شرکت های دولتی تشکیل شده و بخش عمده جامعه آن را در اختیار دارند. اما سهام عدالت چیست؟ چه کسانی این سهام را دارد؟ چگونه سهام عدالت خود را بفروشیم؟ اگر سهام عدالت نداریم چه کنیم؟

چند سالی می‌شود که سهام عدالت پای خود را به سبد دارایی و سرمایه‌گذاری مردم باز کرده است و همواره صحبت‌ها و خبرهای زیادی در رابطه با آن عنوان می‌شود. در این متن به معرفی سهام عدالت، نکات مهم آن و مباحثی که باید در رابطه با ان اطلاع داشته باشیم، خواهیم پرداخت.

در این مطلب می‌خوانید:

سهام عدالت چیست؟

سهام عدالت چقدر است؟

چه کسانی سهام عدالت دارند؟

آیا جاماندگان می‌توانند در سهام عدالت ثبت نام کنند؟

نحوه استعلام سهام عدالت

نحوه پرداخت سود سهام عدالت

آزادسازی سهام عدالت به چه معناست؟

نحوه فروش سهام عدالت

تکلیف سهام عدالت متوفیان (فوت شدگان) چه می‌شود؟

ثبت‌نام متقاضیان جدید سهام عدالت

سهام عدالت چیست؟

به صورت خلاصه سهام عدالت سبدی از سهام دولتی است که به نوعی یارانه برای تامین عدالت اجتماعی و فقر زدایی و هم چنین کاهش سهام دولت در شرکت های بزرگ اقتصادی محسوب می شود.در حال حاضر سهام عدالت درگیر مشکلاتی همچون فروش و برگزار نشدن مجامع شرکت های سهام عدالت استانی است.

در زمان دولت نهم، از طریق تعاونی عدالت استانی به افراد واجد شرایط نوعی یارانه پرداخت شد که در آن زمان به عنوان سهام عدالت شناخته می‌شد. این روش از پرداخت یارانه برای اقشار خاص و کمتر برخوردار جامعه بود و در این طرح که از سال ۱۳۸۵ شروع به کار کرد، افرادی که می‌توانستند بر اساس اظهارنامه‌های پر شده و همچنین بررسی شرایط و صلاحیت نسبت به خرید سهام عدالت اقدام کنند به فروش رسید.

این سهام در ابتدا به افرادی اختصاص داشت که به نوعی تحت پوشش کمیته امداد سازمان بهزیستی بودند و یا به عنوان رزمندگان بیکار و فاقد شغل شناخته می‌شدند اما در ادامه به طیف گسترده‌تر از مردم به خصوص افردای که کمتر از رفاه اجتماعی برخوردار بودند نیز تخصیص داده شد. ارزش ابتدایی این اوراق نیز در ابتدا در سه دسته با ارزش ۴۹۰، ۵۳۲ هزار تومانی و یک میلیون تومانی قرار داشت.

اولین دوره ای که دولت ایران نسبت به پرداخت سود سهام عدالت به سهامداران اقدام کرد، سال ۱۳۸۷ بود که دستور پرداخت آن در سال ۱۳۸۸ انجام شد. اما در سال ۱۳۹۹ و با رشد بازار بورس و با دستور مستقیم رهبر و رئیس جمهور، امکان خرید و فروش سهام عدالت در بازار بورس پیدا شد و از این زمان بود که می توان گفت که بازار بورس با سهام عدالت توانست رشد بیشتری را تجربه نماید. پشتوانه سهام عدالت ترکیبی از برگه سهام ۳۵ شرکت بورسی و ۱۳ شرکت غیر بورسی است که همگی جزو دارایی‌های دولت محسوب می‌شوند.

از مهم‌ترین شرکت‌های حاضر در سهام عدالت می‌توان به ملی مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان، ایرانخودرو، سایپا، بانک تجارت، بانک صادرات، بانک ملت، پالایشگاه بندرعباس، پالایشگاه اصفهان و… اشاره کرد که همگی جزو شرکت‌های بزرگ کشور محسوب می‌شوند. شرکت‌های غیر بورسی حاضر در سهام عدالت نیز جزو شرکت‌های ارزنده کشور به حساب می‌آیند.

سهام عدالت چقدر است؟

سهام عدالت ابتدا ۵۰۰ هزار تومان بود که بعدا قابلیت افزایش به یک میلیون تومان هم پیدا کرد. سهام عدالت به صورت مجموعه‌ای از سهام بود که تا اواسط سال ۱۳۹۹ قابلیت فروش هم نداشت. هرچند سود سهام عدالت در فواصل زمانی معینی برای دارندگان پرداخت می شد. ارزش روز سهام عدالت با توجه به قسمت بورسی آن که در هر روز قابل معامله بوده تغییر می‌کند.

چه کسانی سهام عدالت دارند؟

تقریبا بیش از ۴۹ میلیون نفر دارندگان سهام عدالت هستند که در سامانه سهام عدالت ثبت شده‌اند. همانطور که اشاره شد مشمولان سهام عدالت به واسطه هدف‌گذاری این طرح بیشتر افراد کم درآمد جامعه بودند.روستاییان و عشایر، زنان سرپرست خانوار، کارگران فصلی ساختمان ها، کارمندان و دیگر اقشاری که در مراحل مختلف مشمول این طرح شدند.

آیا جاماندگان می‌توانند در سهام عدالت ثبت نام کنند؟

همانطور که گفته شد، ثبت نام سهام عدالت در سال ۱۳۸۵ انجام شد و تا مدتی نیز این روند ادامه داشت، اما در سال های گذشته خبری در زمینه ثبت نام سهام عدالت به صورت مستقیم و خرید این اوراق از سوی دولت نبود و از این روی می توان گفت که این اوراق تنها یک بار ارائه شد.

با وجودی که طی چند سال اخیر همواره خبرهایی ضد و نقیض از امکان ثبت نام مجدد افراد برای دریافت سهام عدالت از سمت خبرگزاری‌های مختلف منتشر شد، تاکنون هیچگونه امکانی برای این موضوع وجود ندارد و به نظر می‌رسد برنامه‌ای هم در این راستا از سمت سیاستگذاران در دستورکار قرار نداشته باشد.

البته نمی‌توان این احتمال را نیز رد کرد که شاید در آینده امکان ثبت سهام عدالت برای جاماندگان فراهم شود و بهترین راه برای این موضوع، پیگیری خبرهای این حوزه از طریق خبرگزاری‌های معتبر و همچنین مراجعه سایت اصلی سهام عدالت به آدرس samanese.ir است.

به نوعی می‌توان گفت که این سامانه اصلی‌ترین و مرجع‌ترین محل برای پیگری خبرهای حوزه سهام عدالت است و باید از اعتماد به افراد یا سایت‌های نامشخصی که قصد ثبت‌نام سهام عدالت دارند، خودداری کرد زیرا یکی از محل‌های کلاهبرداری از افراد ناآگاه از همین طریق ایجاد شده است.

نحوه استعلام سهام عدالت

برای استعلام از دارایی و قیمت روز سهام عدالت می توانید به سامانه WWW.SAMANESE.IR مراجعه کنید. در این سایت تمام دارایی بورسی سهام عدالت شما همراه با تعداد برگه سهم و قیمت و ارزش روز آن قابل مشاهده است.قابل ذکر است که قسمت غیر بورسی سهام عدالت به دلیل قابل معامله نبودن و نداشتن قیمت مشخص قابل مشاهده نیست.

نحوه پرداخت سود سهام عدالت

تمامی دارندگان سهام عدالت برای دریافت سود سهام عدالت باید مشخصات شناسایی و اطلاعات بانکی مخصوصا شماره شبای خود را در سامانه سجام ثبت کنند. بنابراین برای دریافت سود سهام عدالت باید حتما در سامانه سجام ثبت‌نام کرده و مشخصات خود را ثبت کنید. در صورتی که شماره شبای بانکی خود را ثبت نکرده یا دارای مشکل باشد، سود شما به صورت بستانکار باقی خواهد ماند.

آزادسازی سهام عدالت به چه معناست؟ نحوه فروش سهام عدالت

از سال ۱۳۸۵ که ثبت سهام عدالت آغاز شد، دارندگان این سهام امکان آزادسازی و فروش سهام خود را نداشتند و تنها از سودهای دوره‌ای آن منتفع می‌شدند اما در نهایت در ابتدای سال ۱۳۹۹، این امکان فراهم شد که دارندگان سهام عدالت درباره دارایی خود حق انتخاب داشته باشند. در این زمینه دو راه پیش پای افراد وجود داشت که به نام‌های روش «مستقیم» و «غیرمستقیم» شناخته می‌شود. در روش مستقیم افراد می‌توانند با آزادسازی سهام عدالت خود، آن را در بازار سهام به ارزش روز به فروش برسانند.

در روش مستقیم برای آزادسازی این سهام شما باید در یکی از کارگزاری های معتبر که از سوی دولت مجوز فعالیت دارند ثبت نام کنید و همچنین نسبت به دریافت کد بورسی اقدام کنید. شایان ذکر است که دریافت کد بورسی از طریق سامانه سجام انجام می شود. اما افرادی که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده‌اند، ترجیح می‌دهند تا همچنان سهام عدالت خود را در نزد شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی نگه دارند و تنها سودهای دوره‌ای آن را دریافت کنند.

پیشنهاد می‌شود اگر نیاز مالی ضروری ندارید و یا اینکه با سرمایه‌گذاری و معامله‌گری در سهام آشنا نیستید، همچنان با روش غیرمستقیم سهام خود را نگه دارید تا هم سودهای دوره‌ای را دریافت کنید و هم ارزش سهام عدالت شما در طولانی مدت افزایش قابل توجهی داشته باشد.

آخرین مهلت آزادسازی سهام عدالت، تا تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۹۹ بود و از آن زمان تاکنون مهلت جدیدی برای آن اعلام نشده است. لازم به ذکر است افرادی که در ابتدا روش مستقیم را انتخاب کرده بودند، برای مدتی امکان آزادسازی و فروش سهام عدالت خود در بورس را داشتند اما پس از ریزشی که از مرداد ماه آغاز شد، برای حمایت از بورس و جلوگیری از تشدید فشار فروش، این امکان متوقف شد و همچنان امکان خرید و فروش سهام عدالت در بورس ممکن نیست.

تکلیف سهام عدالت متوفیان (فوت شدگان) چه می‌شود؟

بیشتر از دو میلیون نفر از کسانی که تا سال ۱۳۸۸ نسبت به خرید سهام عدالت اقدام کرده اند، امروز در قید حیات نیستند و این امر برخی از سوالات را در این خصوص برای بسیاری از وراث به میان آورده است که در ادامه بیشتر در این خصوص با شما صحبت خواهیم کرد. برای اینکه بدانید فرد متوفی سهام داشته است، می توانید به سامانه سهام عدالت که در قسمت های قبل به شما معرفی کردیم مراجعه کرده و سپس با وارد سازی اطلاعات هویتی وی نسبت به دریافت اطلاعات در خصوص سهام وی اقدام کنید.

سپس در صورتی که فرد متوفی سهام داشته است، می توانید به یکی از دفاتر منتخب پیشخوان خدمات الکترونیک دولت مراجعه کرده و مدارک لازم را برای تقسیم سهام عدالت ارائه دهید و بر این اساس می توانید سهام را در میان وراث تقسیم نمایید. البته در این شیوه شایان ذکر است که شما باید امضای تمامی وراث را دریافت کنید.

همچنین می توانید با مراجعه به دفاتر قضایی از این دفاتر بخواهید که طبق قانون نسبت به تقسیم سازی این سهام این وراث اقدام نمایند که این شیوه می تواند بسیار مفید واقع شود. اما در زمان مراجعه به دفتر پیشخوان دولت چه مدارکی باید به همراه داشته باشیم؟ در این خصوص در ادامه توضیحات بیشتری را در اختیار شما قرار خواهیم داد که قطعا می تواند برای شما مفید واقع شود :

• اصل کارت ملی متعلق به وراث قانونی متوفی
• اصل گواهی حصر وراثت شخص متوفی
• کد ملی و تاریخ تولد متوفی
• شماره شبای بانکی متعلق به وراث
• نشانی و کد پستی محل اقامت یکی از وراث

در صورتی که یکی از وراث قصد دارد نسبت به آزاد سازی سهم خود به یک شخص خارج از دایره سهام داران، وی تنها مختار است که برای سهم خود از این سهم اقدام نماید و این فرد نمی تواند کل سهام را به شخص ثالث واگذار کند. در صورتی که کلیه وراث توافقی برای ارائه این سهام به شخص ثالث دارند، تمامی آن ها باید حضور داشته باشند و امضای آن ها یا نماینده قانونی آن ها که در این زمینه وکالت داشته است الزامی می باشد.

با توجه به این قوانین گفته شده در این بخش، در ادامه قصد داریم در زمینه ارزش گذاری سهام عدالت با شما صحبت کنیم که شاید یک بحث بسیار مهم و ضروری برای سهام داران و کسانی باشد که می خواهند نسبت به خرید این سهام در فرابورس اقدام نمایند.

سامانه و سایت سهام عدالت چیست و چطور باید با این سامانه کار کرد؟

در ابتدا باید گفت که آدرس این سامانه با آدرس www.samanese.ir شناخته می‌شود و کسانی که قصد دارند وارد سامانه سهام خود شوند، می‌توانند از این آدرس اینترنتی استفاده داشته باشند. این آدرس به دو بخش تقسیم بندی می‌شود که بخش اول به عنوان سامانه و بخش دوم به عنوان اخبار معرفی شده است.

در بخش سامانه شما تنها در صورتی می‌توانید وارد شوید که از قبل سهام عدالت داشته باشید و می‌خواهید نسبت به دریافت اخبار، اطلاعیه‌ها و گزارش‌های پرداختی سود سهام اقدام کنید.

در این بخش همچنین شما می‌توانید نسبت به دریافت اطلاعات بیشتر و یا ویرایش فرم‌های مربوط به سامانه اقدام کنید که این امر از لحاظ قانونی الزام آور می‌باشد. در واقع زمانی که دولت نسبت به آزادسازی این سهام اقدام کرد و مدیریت آن را به افراد سپرد، به مردم ابلاغ کرد که حتما باید اطلاعات خود را در این سامانه به روز رسانی کنند.

حتی موارد کم اهمیتی همچون تغییر آدرس و یا شماره تلفن می‌تواند در صورت عدم تطابق با واقعیت برای سهامدار مشکل آفرین باشد. بهتر است برای کار با این سایت حتما از اینترنت پر سرعت استفاده کنید و همچنین بهتر است در محیط ویندوز وارد این سامانه شوید.

البته امکان کار با این سامانه به صورت موبایلی نیز وجود دارد ولی به دلیل عدم به روز رسانی این سامانه به صورت همگام با موبایل، تجربه ویندوز می‌تواند راحت تر و بهتر باشد.

ثبت‌نام متقاضیان جدید سهام عدالت

همان‌طور که گفتیم، سهام‌داران قدیمی عدالت به بیش از ۴۹ میلیون نفر می‌رسند. بیشتر آنها تا سال ۹۸ سود خود را دریافت کرده‌اند و گروهی هم به دلایل مختلف جامانده‌اند. نکته جالب توجه این است که به جمع سهامداران تاکنون اشخاص جدیدی اضافه نشده است و تا همین امروز امکان ثبت‌نام برای متقاضیان جدید وجود ندارد.

روند رشد سود این سهام متغیر است و نمی‌توان به‌طور دقیق آن را صعودی یا نزولی دانست. بیشتر سهام‌داران عدالت از وام خرید کالای آن استقبال کرده‌اند و به سراغ بانک‌ها برای دریافت این تسهیلات رفته‌اند. البته همان‌طور که گفتیم، این مبلغ به میزان ارزش سبد سهام بستگی دارد و گاهی ممکن است مبلغ آن بسیار پایین باشد.

برای دریافت وام خرید کالا راه‌های دیگری هم وجود دارد و حتماً نباید سهام‌دار عدالت باشید. اگر وارد سایت لندو شوید، می‌توانید تا سقف ۲۰ میلیون تومان برای درخواست وام خرید کالا ثبت‌نام کنید.

این وام با همکاری بانک آینده داده می‌شود و به ضامن، چک و پیش‌پرداخت نیازی ندارد. شما می‌توانید تنها با ارائه سفته برای دریافت وام اقدام کنید و کالای مورد نظرتان را از میان صدها فروشگاه طرف قرارداد لندو به صورت آنلاین تهیه کنید.

در صورتی که از سهام‌داران عدالت هستید، می‌توانید از تجربه خودتان برای ما بنویسید. تجربه شما برای کارابران ما می‌تواند راهنمای بسیار خوبی باشد تا در صورتی که امکان ثبت‌نام متقاضیان جدید فراهم شد، از شرکت یا عدم شرکت در سود و زیان این سهام مطمئن باشند.