اقتصادسنج| نرخ مشارکت اقتصادی زنان در زمستان سال گذشته نسبت به زمستان سال قبل افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که نرخ بیکاری زنان در پایان پارسال نیز رشد چشمگیری را رقم زد. به عقیده برخی، برآیند این دو موضوع حاکی از آن است که وضعیت اشتغال زنان اکنون در شرایط نامساعدی به سر می‌برد.

در زمستان 1401 نرخ بیکاری زنان نسبت به زمستان سال قبل 0.8 واحد درصد بیشتر شد و به 15.7 درصد رسید. در مقابل هم نرخ مشارکت با افزایش 0.5 واحد درصدی برابر با 13.3 درصد ثبت شده است. به باور کارشناسان رشد نرخ بیکاری در کنار افزایش نرخ مشارکت اقتصادی در کشور نشانه‌ای از وضعیت نابسامان اشتغال زنان در کشور به شمار می‌آید.

به عقیده کارشناسان، زنان نقش و جایگاه متفاوتی نسبت به مردان در بازار کار دارند و در بحران‌های اقتصادی این زنان هستند که به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرند و آسیب می‌بینند. شواهد نشان می‌دهد مشارکت زنان در بازار کار ایران بسیار اندک است و اختلاف زیادی با نرخ مشارکت مردان دارد. به طور مثال نرخ مشارکت زنان در زمستان سال گذشته در حالی 13.3 درصد بود که در مقابل، این نرخ در میان مردان برابر با 67.8 درصد به ثبت رسیده است. یعنی تقریبا نرخ مشارکت زنان در بازار کار، یک‌پنجم مردان بوده است.

نرخ بیکاری و نرخ مشارکت اقتصادی از مهم‌ترین شاخص‌ها در اقتصاد کلان محسوب می‌شوند که بررسی روند آن‌ها می‌تواند اطلاعات مفیدی از وضعیت اشتغال به‌ویژه درمورد زنان ارائه دهد.

وضعیت مشارکت اقتصادی زنان در سال گذشته 

داده‌های فصلی مرکز آمار نشان می‌دهد طی چهار سال گذشته یعنی از بهار 1398 تا زمستان 1401 نرخ مشارکت اقتصادی زنان (جمعیت 15 ساله و بیشتر) اگرچه با نوسانات محسوسی مواجه بوده، اما به‌طورکلی مسیری نزولی را طی کرده است.

از محاسبه نسبت تعداد افرادی که مایل به کار (جمعیت فعال) هستند به کل جمعیت بالای 15 سال، نرخ مشارکت حاصل می‌شود. این شاخص در بازه چهار ساله 4.3 واحد درصد کاهش یافته و از 17.6 درصد به 13.3 در زمستان سال گذشته رسیده است. در واقع مشاهده می‌شود پس از شیوع پاندمی کرونا در اواخر سال 98، این شاخص به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و به وضوح افت کرده است.

مطالعات نشان می‌دهد سهم عمده‌ای از جمعیت زنان در کشور را زنان غیرماهر تشکیل می‌دهند و نرخ مشارکت آنها بسیار پایین است. طبعاً راهکار این مشکل، توانمندسازی زنان غیرماهر است. بنابراین بخش قابل توجهی از ظرفیت نیروی کار زنان کشور در فعالیت‌های اقتصادی مشارکت ندارند. از نگاه کارشناسان، مسئولان باید با فراهم آوردن بسترهای مناسب اشتغال زنان، به سهم اشتغال آنها نیز توجه کنند. با این حال داده های آماری از زمستان سال 1400تا سال 1401 نشان می دهد در این مدت نرخ بیکاری افزایشی 0.8 واحد درصدی داشته است.

نرخ بیکاری زنان در زمستان چهار سال گذشته 

بر اساس جدیدترین گزارش مرکز آمار، از میان جمعیت حدود 2 میلیون و 526 هزار نفری بیکاران کل کشور در زمستان پارسال، بیش از 670 هزار نفر آن را زنان بیکار تشکیل داده‌اند. اطلاعات مرکز آمار از وضعیت بیکاری زنان نشان می‌دهد در زمستان سال گذشته نرخ بیکاری زنان (جمعیت 15 ساله و بیشتر) به 15.7 درصد رسیده که نسبت به زمستان قبل از خود 0.8 واحد درصد افزایش یافته است. به نسبتی از جمعیت فعال اقتصادی (شاغل و بیکار) که نتوانسته‌اند شغلی پیدا کنند، نرخ بیکاری گفته می‌شود.

برای آنکه وضعیت بیکاری زنان فارغ از نوسانات فصلی و آثار آن بررسی شود، می‌توان با در نظر گرفتن تنها داده‌های مربوط به زمستان سال‌های گذشته به تحلیل این موضوع پرداخت؛ بطوریکه مشاهده می‌شود از زمستان 1397 تاکنون نرخ بیکاری در کشور تنزل پیدا کرده و در زمستان 1400 نرخ بیکاری زنان با ثبت رقم 14.9 به کمترین میزان خود طی این مدت رسیده است.

با این حال در زمستان سال گذشته نرخ بیکاری زنان رشد محسوسی داشته و به 15.7 درصد رسید و دوباره بالا آمده است. مقایسه این شاخص بین زنان و مردان نشان می‌دهد در زمستان سال گذشته نرخ بیکاری زنان بیشتر بوده است. به این معنا که زنان در مقایسه با مردان به میزان بیشتری از بازار کار و اشتغال کنار گذاشته شده‌اند.

بنابراین با بررسی دو شاخص نرخ بیکاری و نرخ مشارکت اقتصادی می‌توان گفت با اینکه نرخ مشارکت اقتصادی زنان در مقایسه با زمستان سال قبل خود افزایش قابل توجهی داشته و به عبارتی ورود زنان به بازار کار بیشتر شده، اما ظرفیت بازار کار زنان پاسخگوی این متقاضیان نبوده و موجب رشد نرخ بیکاری زنان در سال گذشته شده است. به عقیده کارشناسان توجه به وضعیت اشتغال زنان و هدایت آن‌ها به بازار کار می‌تواند زمینه‌های بهره‌گیری بهتر جامعه از این نیروی بالقوه جهت نیل به اهداف توسعه‌ای را فراهم کند.