اقتصادسنج| محمد هاشم پسران می‌گوید: در صورتی که رشد اندک اقتصاد ایران تداوم پیدا کند و صادرات هم زیاد نشود، رسیدن سطح تورم به ۶۰ یا ۷۰ درصد دور از انتظار نیست.

محمد هاشم پسران در گفتگویی به بررسی مشکلات اقتصاد ایران پرداخته و به این سوال جواب داده که آیا می‌توان با دور زدن تحریم‌ها اقتصاد ایران را چرخاند و یا نه؟ در ادامه مهم‌ترین بخش‌های این گفتگو را می‌خوانید:

گاهی گفته می‌‎شود تحریم بخشی از مشکلات ایران را ایجاد می‌کند و عمده مسائل کشور به سیاستگذاری بازمی‌گردد. اما باید توجه کرد که سیاستگذاری قابلیت تفکیک از تحریم‌ها را ندارد. این موارد را می‌توان برای یک دوره کوتاه چندساله بی‌اهمیت دانست، ولی نمی‌توانیم با سیاست‌های دور زدن تحریم برای یک مدت طولانی اقتصاد را بچرخانیم. البته می‌شود، ولی خب هزینه دارد.

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که باید در دستورکار سیاستگذار قرار بگیرد، جلوگیری از وقوع ابرتورم است. تحریم‌ها بر سیاستگذاری اقتصادی اثر می‌گذارد تا جایی که اکنون مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده در اقتصاد ایران تحریم‌هاست. اما نمی‌توان تحریم‌های اقتصادی روسیه و ایران را با هم مقایسه کرد و یک نسخه واحد برای مقابله با آن‌ها داشت.

اقتصاد ایران بیش از ۴ دهه تحت‌‌تاثیر تحریم‌های اقتصادی بوده است. اما تنها مشکل اقتصاد ایران تحریم نیست و سیاست‌گذاری‌های محیط اقتصاد کلان هم در شرایط کنونی موثر است.

چرا روسیه در مواجهه با تحریم موفق بود و ایران نه؟

اقتصاد برای رشد مستمر یا کاهش تورم به قیود خود وابسته‌ است و تا زمانی که این قیود برداشته نشود، رشد اقتصادی یا کاهش تورم، حتی در صورت تحقق، کوتاه‌مدت و ناپایدار خواهد بود. در واقع درحالی‌که سیاست‌های اقتصادی در ایران اهمیت بالایی دارد اما تا زمان برطرف نشدن محدودیت‌های اقتصاد ایران، نمی‌توان توقع حل اساسی و پایدار مشکلات اقتصاد ایران را داشت.

نیاز امروز اقتصاد ایران رشد مستمر اقتصادی برای یک دوره دست‌کم 10 ساله است.

چرا برخلاف ایران، عملکرد روسیه در مواجهه با تحریم‌ها نسبتا موفق بوده است؟ تحریم‌هایی که بر ایران وضع شده‌اند، قدمتی بیش از چهار دهه دارند، اما عمر تحریم‌های روسیه به ۱۸ ماه نیز نمی‌رسد. از طرفی حجم صادرات نفت روسیه و سیاست‌های پولی بانک مرکزی روسیه سبب می‌شود که تحریم ایران و روسیه قابل مقایسه نباشد.

ایران با کاهش مداوم ارزش پول خود دست و پنجه نرم می‌کند و این مساله به حدی است که همه پیش‌بینی می‌کنند دولت قادر به کنترل این روند نیست و به همین علت به سمت سرمایه‌گذاری‌ها و روش‌هایی می‌روند که بالطبع به کاهش ارزش ریال منتهی خواهد شد.

در دوره اخیر کاهش ارزش پول ملی تسریع شده و در حال حاضر تورم به سطح ۵۰ درصدی نزدیک می‌شود، از این رو من نگران ابرتورم در ایران هستم و قبل از اینکه اصلا بتوانیم درباره رشد صحبت کنیم، باید سیاست‌های دولت بتواند از پس کنترل روند رو به رشد تورم بربیاید.

تحریم‌ها و سیاست‌های منطقه‌ای ایران، عامل اصلی کاهش مستمر ارزش ریال است. تحریم‌ها دسترسی به ارز را کاهش می‌دهد، ارزش ریال افت می‌کند و این بحران به تمام اقتصاد منتقل می‌شود و تورم بالا می‌رود؛ در این شرایط رشد دستمزدها هم اجتناب‌ناپذیر است و در نتیجه دولت باید مخارجش را بالا ببرد. در این شرایط طبیعی است که این افزایش مخارج از کانال افزایش حجم پول رخ دهد. این افزایش حجم پول نه عامل تورم بلکه نتیجه تورم است، یعنی عوامل اصلی کاهش نرخ ارز و تورم یک مقدارش خارجی است و بعد عوامل داخلی پیدا می‌شود.

نمی‌شود فقط با سیاست‌های پولی و مالی مساله تورم در ایران را حل کرد؛ تورم مثل یک نوع تب است که بالا رفتن آن، نتیجه‌ مسائل عدم تعادل در ساختار داخلی است.

در صورتی که رشد کم اقتصاد ایران تداوم پیدا کند و صادرات نیز زیاد نشود، رسیدن سطح تورم به ۶۰ یا ۷۰درصد دور از انتظار نیست.