اقتصادسنج | بنا به داده هایی که مرکز آمار از تولید خالص ملی حقیقی ایران به قیمت های سال پایه 1390منتشر کرده، درآمد سرانه حقیقی ملی ایرانیان به بالاترین حد خود در یک دهه گذشته رسیده است. در این گزارش از درآمد سرانه اثر تورم گرفته شده و درآمد حقیقی و واقعی ایرانیان به قیمت های سال 90 محاسبه شده است.

بررسی ها نشان می دهد درآمد سرانه ملی خالص ایرانیان در سال 90 حدود 8 میلیون و 100 هزار تومان بوده، اما بعد از آغاز تحریم های بین المللی و رشد اقتصادی به شدت منفی در ابتدای دهه 90، این رقم به 6 میلیون و 800 هزار تومان رسید، این عدد پایین‌ترین درآمد سرانه ملی ایرانیان در دوازده سال گذشته به حساب می‌آید. درآمد سرانه ملی تقریبا تا سال 94 تغییر چندانی نکرد، اما با توافق برجام در رشد بالای اقتصادی در سال ها 95 و 96، درآمد سرانه ایرانیان در سال 96 به 8 میلیون و 150 هزار تومان رسید که از رکود ابتدای دهه هم بالاتر بود.

در سال 96 بود که زمزمه خروج امریکا از برجام مطرح شد و نهایت در ابتدای سال 97 بود که ایالات متحده امریکا از این توافق بین المللی خارج شد. با سقوط رشد اقتصادی در سال های 97 و 98، درامد سرانه ملی ایرانیان نیز سقوط کرد و نهایتا این عدد در سال 98 به 7 میلیون و 180 هزار تومان رسید.

با توجه به رشد اقتصادی منفی شدیدی که در دو سال بعد از خروج امریکا از برجام صورت گرفت و حجم اقتصاد ایران به شکل قابل توجهی کوچک شد، از سال 99 شاهد روند صعودی درامد سرانه ملی در کشور بوده ایم. تا جایی این رقم در سال گذشته به 8 میلیون و 260 هزار تومان رسید.

بررسی ها نشان می دهد علی رغم رشد مثبت درآمد سرانه در سه سال گذشته، این رقم تازه در 1401 به سال 96 رسیده و کمی از آن بالاتر است. به بیان دیگر پس از رشد منفی در سال های 97 و 98، ظرفیت های خالی در اقتصاد ایران ایجاد شد که در سه سال گذشته در حال پر کردن ظرفیت های خالی گذشته بوده ایم و تازه به جایی رسیده ایم که در سال 96 در آنجا ایستاده بودیم.

تولید ناخالص ملی نشان دهنده چیست؟

قدرت تولید و حجم اقتصاد یک کشور را به دو روش کلی می توان محاسبه کرد؛ تولید ناخالص داخلی و تولید ناخالص ملی. تولید ناخالص داخلی تنها تولید و فعالیت اقتصادی صورت گرفته در محدوده جغرافیایی کشور را مدنظر می‌گیرد و تولید یک غیر ایرانی در داخل ایران هم جز حجم اقتصاد به حساب می‌آورد. اما تولید ناخالص ملی، تولید و فعالیت اقتصادی ایرانیان را محاسبه میکند، چه در داخل کشور باشند چه در خارج کشور و حجم فعالیتی که خارجیان در داخل کشور داشته اند را از حجم اقتصاد کم میکند.

تولید ناخالص ملی= (تولید ناخالص داخلی + ارزش فعالیت ایرانیان در خارج) – ارزش فعالیت خارجیان در داخل

به بیان ساده تر تولید ناخالص داخلی وضعیت اقتصادی ایران را نشان می دهد و تولید ناخالص ملی وضعیت اقتصادی ایرانیان را نمایان می کند. عموما در تحلیل های اقتصادی بررسی تولید ناخالص داخلی بیانگر قدرت اقتصادی یک کشور است و تولید ناخالص ملی از اهمیت کمتری برخوردار است.

حال برای رسیدن به درآمد خالص ملی، از تولید ناخالص ملی مصرف سرمایه ثابت را کسر میکنیم و به درامد خالص ملی می رسیم. اکنون عدد به دست امده را بر جمعیت تقسیم کرده و به درامد سرانه خالص ملی دست پیدا خواهیم کرد.

درآمد سرانه خالص ملی= (تولید ناخالص ملی – مصرف سرمایه ثابت)/ جمعیت

اکو ایران/