اقتصادسنج؛ گزارش اتاق بازرگانی تهران از درآمد ملی سرانه اقتصاد ایران گویای این واقعیت است که سرانه درآمد ایرانی‌ها در یک دهه گذشته نصف شده و در پی این اتفاق جایگاه ایران از کشوری با درآمد متوسط-بالا به کشوری با درآمد متوسط-پایین نزول پیدا کرده است. به عبارت ساده‌تر درآمد هر ایرانی از کل ارزش تولید کشور در ۱۰ سال گذشته ۵۰ درصد کاهش پیدا کرده است.

اقتصاد ایران رو به ضعف است

گزارش تحولات درآمد ملی سرانه اقتصاد که اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران آن را تهیه و به‌تازگی منتشر کرده نشان می‌دهد اقتصاد ایران پس از ۱۵ سال حضور مستمر در گروه اقتصادهای با درآمد متوسط-بالا از سال ۲۰۲۰ میلادی به گروه اقتصادهای با سطح درآمدی متوسط-پایین افت داشته است.

درآمد سرانه با تقسیم ارزش تولید ناخالص داخلی بر تعداد جمعیت کشور به دست می‌آید.

همچنین نمودار زیر برگرفته از گزارش اتاق بازرگانی روند تغییر درآمد ملی سرانه اقتصاد شماری از کشورها را به تصویر می‌کشد. منحنی قرمز مستقر بر نمودار درآمد اقتصاد ایران را نشان می‌دهد و گویای این است که سرانه درآمد ملی ایرانی‌ها از سال ۲۰۰۰ میلادی به بعد سیر صعودی داشت. سرانه درآمد کشور در آن سال ۱۷۶۰ دلار بود و در یک جریان افزایشی در سال ۲۰۱۲ میلادی تا حدود ۷۰۰۰ دلار اوج گرفت.

با این حال در سال ۲۰۱۳ سیر نزولی آغاز شد و در سال ۲۰۱۵ در یک جریان نزولی تدریجی به زیر ۶۰۰۰ دلار رسید. این ارزش تا سال ۲۰۱۷ برقرار بود اما پس از آن با شیب تند نزولی شد تا جایی که در ۲۰۲۰ میلادی به ۳۳۵۰ دلار سقوط کرد و در ۲۰۲۱ میلادی با رشد جزئی به ۳۵۶۰ دلار رسید.

تصویر زیر نیز از گزارش اتاق بازرگانی اخذ شده و نقشه جهانی درآمد ملی سرانه را نشان می‌دهد و آنچه از وضعیت اقتصاد ایران روایت شد را تایید می‌کند.

در نقشه رنگ سبز تیره نشانگر کشورهای با درآمد بالا و سبز روشن نشانگر کشورهای با درآمد متوسط-بالاست. همچنین رنگ بنفش روشن وضعیت کشورهای با درآمد متوسط-پایین و بنفش تیره کشورهای کم‌درآمد را نشان می‌دهد.

نقشه بالا تصویرگر جایگاه کشورها در ۱۹۸۷ میلادی است. نقطه قرمز ایران است و همرنگ با کشورهای دارای درآمد متوسط-بالاست. در نقشه پایین باز هم نقطه قرمز ایران است اما این بار در سال ۲۰۲۱ میلادی و همرنگ با کشورهای دارای درآمد متوسط-پایین.

جایگاه مشابه ایران و ونزوئلا

فارغ از جایگاه اقتصاد ایران در گزارش اتاق بازرگانی تغییر جایگاه دیگر کشورهای قاره آسیا و جهان نیز در طول ۳۵ سال بین ۱۹۸۷ تا ۲۰۲۱ میلادی جالب توجه است.

ترکیه در شمال غرب ایران و عمان در جنوب عربستان در بازه زمانی یادشده از گروه کشورهای با درآمد متوسط-بالا به کشورهای با درآمد بالا صعود کردند.

هند و پاکستان در این مدت از کشورهای کم‌درآمد به کشورهای با درآمد متوسط-پایین ارتقا پیدا کردند و در حال حاضر جایگاهی برابر با جایگاه کنونی ایران دارند.

تایلند و مالزی از درآمد متوسط-پایین به متوسط-بالا رشد یافتند. جایگاه چین نیز از کشوری کم‌درآمد به کشوری با درآمد متوسط-بالا صعود کرد.

یمن و سوریه از درآمد متوسط-پایین به کم‌درآمد افت کردند.

عربستان در ۳۵ سال بین  ۱۹۸۷ تا ۲۰۲۱ میلادی موقعیت خود را در گروه کشورهای با درآمد بالا حفظ کرد.

در دیگر نقاط جهان هم امریکای شمالی، استرالیا و کشورهای اروپای شمالی، جنوبی و غربی موقعیتی مشابه عربستان دارند و همواره در گروه کشورهای با درآمد بالا در جهان بوده‌اند.

نکته جالب توجه آنکه در امریکای جنوبی ونزوئلا موقعیتی مشابه ایران داشته و در طول این سال‌ها از گروه کشورهای با درآمد متوسط-بالا به کشورهای با درآمد متوسط-پایین تغییر موقعیت داده است.

تجارت نیوز/