از ابتدای سال جاری دولت عدالت محور به دنبال جراحی اقتصادی بوده و این سیاست را جهت جبران کسری‌های خود اجرایی کرده است اما متأسفانه با اعمال چنین برنامه‌های اقتصادی، بخش زیادی از مواد غذایی از سبد خانوار‌ها حذف شده و در کمال ناباوری دولت همچنان مدعی حفظ معیشت مردم است.
اقتصادسنج | در حالی که بیشتر مردم مصرف کننده در دهک‌های مختلف جامعه عادات خرید خود را تغییر داده‌اند تا بتوانند غذا و خورد و خوراک خود و خانواده‌شان را تأمین کنند، عملکرد ضعیف اقتصادی مردان دولت سیزدهم همچنان از روند افزایش نرخ تورم عقب مانده است.
مردم طبقه متوسط بیشتر از گذشته درحال سقوط به طبقه فقرا هستند و فقیر‌ها از قبل فقیرتر شده اند. ابراهیم رئیسی از ابتدا که سکان دولت سیزدهم را به دست گرفت و هسته مرکزی تیم اقتصادی را تشکیل داد به همراه تیمش معتقد بودند، وضع بد اقتصادی مردم متاثر از سوء مدیریت مدیران دولت گذشته و امید اقتصادی به سیاست خارجی بوده است و همواره با وعده‌های بهبود وضعیت اقتصادی، در همین عمر کوتاه از دولت سیزدهم، معیشت مردم را به مخاطره انداخته است.
شعار رفع فقر تا پایان سال ۱۴۰۰ از سوی رئیس دولت عدالت محور نه تنها محقق نشد بلکه سفره مردم متاثر از اصلاحات اقتصادی هر روز کوچکتر شد و وضعیت بدتر برای معیشت مردم از سوی کارشناسان پیش بینی شده است.
بار دیگر فشار تورم روی سفره مردم قرار گرفته و خوراکی‌ها نسبت به سایر گروه‌های کالایی سرعت بیشتری در افزایش قیمت پیدا کرده‌اند به طوری که نرخ تورم نقطه‌ای در دی ماه ۱۴۰۱ به عدد ۵۱.۳ درصد رسیده است. گزارش مرکز آمار نیز از رشد دوباره تورم مواد غذایی و افزایش قیمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها تنها در مدت یک ماه حکایت دارد.
گزارش جدید مرکز آمار چنین عنوان می‌کند که نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» با افزایش ۳.۹ واحد درصدی به ۶۹.۲ درصد رسیده و زنگ خطر برچیده شدن سهم زیادی از سفره‌های مردم به طور قطعی به صدا در می‌آید.
طبق این گزارش نرخ تورم نقطه‌ای برای خانوار‌های شهری ۵۰.۶ درصد است که نسبت به ماه قبل ۲.۷ واحد درصد افزایش داشته و البته این نرخ برای خانوار‌های روستایی ۵۴.۹ درصد بوده که نسبت به ماه قبل ۳.۵ واحد درصد افزایش داشته است.
پس از ادعای اصلاح نظام پولی و یارانه‌ای از سوی دولت سیزدهم، نوسانات نرخ ارز که ناشی از فقدان هماهنگی بین تیم اقتصادی دولت بوده وارد بحران جدی شده است تا حدی که رئیس جمهور مجبور به تغییر رئیس کل بانک مرکزی شده است، اما این عزل و نصب‌ها هم نتوانست بازار پُرتنش ارز را به ساحل آرامش برساند و همچنان شاهد سرعت‌گرفتن دوباره افزایش نرخ خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها هستیم؛ روندی که در حال کوچک‌کردن سفره و جیب مردم است؛ گویا جراحی اقتصادی دولت عدالت پیشه به گونه‌ای بوده که گلوی مردم را سر سفره‌ها می‌فشارد.
هزینه خانوار‌ها چقدر گران شده؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد به طور متوسط سطح تورم در ایران در ۶ سال گذشته ۵.۷ برابر شده است. بنا به اعلام مرکز آمار، میزان تورم در ۲۱ استان بالاتر از میانگین کشوری بوده که این خود نشان از یک رکوردزنی کم سابقه دارد. در این آمار عنوان شده که در دی ماه ۱۴۰۱ شاخص قیمت مصرف‌کننده برای خانوار‌های کشور به عدد ۵۷۸.۴ رسیده است.
در این اعداد و ارقام، قیمت سبد هر استان در سال پایه که اکنون ۱۳۹۵ است، برابر ۱۰۰ در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین وقتی سبد مصرفی کل کشور در دی ماه به عدد ۵۷۸.۴ می‌رسد، یعنی قیمت سبد مصرفی خانوار‌ها از سال ۱۳۹۵ تاکنون بیش از ۴۷۸ درصد رشد کرده است.
از فروردین ۱۴۰۱ تا دی ماه، به گفته فعالان اقتصادی، در میان کالاهای اساسی برنج، گوشت و مرغ، رب، روغن، ماکارونی، لبنیات هرکدام بیش از ده بار افزایش قیمت داشته و در کل بیشتر مواد خوراکی مورد نیاز خانوار‌ها تورم ۲۰۰ برابری قیمت‌ها را در بازار تجربه کرده است.
شدت دومینوی حذف کالاهای اساسی از سبد خانوار بیشتر شد
مسعود دانشمند، کارشناس مسائل اقتصادی در پاسخ به این سوال که افزایش نرخ تورم چه تبعاتی بر اقتصاد و معیشت مردم می‌گذارد؟ گفت: دولت اثرات و تبعات حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی را بر روی قیمت کالا‌ها و خدمات را می‌دانست و با علم به ایجاد بحران جدید در اقتصاد، اقدام به چنین کاری کرد.
به گفته دانشمند، موضوع کوچک شدن سفره‌های مردم به دلیل گرانی زنجیره‌ای در بخش‌های مختلف کالاهای اساسی بسیار مهم و کلیدی است، اما نکته مهم‌تر تبعات این گرانی‌ها برای سال آینده است چراکه امروز کاهش قدرت و توان مالی مردم می‌تواند دلیل رکود جدیدی در بخش تولید و صنعت کشور باشد و همین دومینو به سایر بازار‌ها و در نهایت باز به کوچک شدن سفره مردم باز گردد.
وی ادامه داد: حذف ارز ترجیحی سبب افزایش قیمت نهاده‌های دامی، محصولات پروتئینی و محصولات مختلف شده است و از ابتدای این اصلاح تاکنون و طبق پیش بینی‌ها تا پایان سال، افت تولید به ویژه در زمینه‌های گوشت و مرغ را خواهیم داشت که قطعاً با افزایش قیمت‌ها توان خرید مصرف کننده پایین آمده و اُفت تولید را خواهد داشت.
این کارشناس مسائل اقتصادی تأکید کرد: مردمی که تا پیش از این از عهده حداقل هزینه‌های زندگی بر می‌آمدند حالا در حال حذف بیشتر و در حال جایگزین کردن نیازهای خود در سبد معیشتی هستند. امروز به موجب گرانی و تورم حاصل از سیاست‌های اشتباه، کالاهای اساسی در بخش خوراکی‌ها و بهداشتی، شاید به طور کامل از سبد کالای‌شان حذف نشده، اما به‌طور محسوس حجم و تعداد آن‌ها از سبدخانوار کاهش یافته است.
