چگونگی تشخیص فرش های افغان بافت از فرش ایرانی

اقتصادسنج| حدود ۱۰ سال است که بخشی از بازار فرش داخلی را فرش‌های افغان بافت اشغال کرده‌اند. از حدود ۱۵ سال پیش کارگاه‌های فرش‌بافی در افغانستان به‌خصوص در شهر هرات راه‌اندازی شد.

این کارگاه‌ها با داشتن کارگاه‌های رنگرزی صنعتی، فرش‌هایی با رنگ و لعاب متنوع، ظاهری فریبنده و طرح افغان به‌صورت جفت تولید می‌شود که با سلیقه ایرانی مطابقت دارد. نکته اینجاست که وقتی تاجر، فرش را از هرات خریداری می‌کند، فروشنده هراتی در ۴۸ ساعت سفارش را در مشهد تحویل می‌دهد.

چگونه؟ به این صورت که حتی یک تخته از آنها واردات رسمی به کشور محسوب نمی‌شود و تعرفه گمرکی نیز پرداخت نمی‌کنند؛ چون پخش‌کننده‌های فرش افغان کارگاه‌هایی به‌صورت صوری در مناطق مرزی ایران و افغانستان ایجاد و بافندگان مهاجر افغان را در آنها به ‌کار مشغول کرده‌اند. پخش‌کننده، فرش را از هرات وارد کرده اما طوری بارنامه تنظیم می‌شود که گویی از همین کارگاه‌های مرزی داخلی بارگیری شده است. این در حالی است که این حجم از بار نمی‌تواند حاصل تولید این کارگاه‌های کوچک باشد.

هند و پاکستان؛ رقبای بین‌المللی فرش ایرانی

درحالی‌که چین مدت‌هاست از بازار جهانی فرش خارج شده، بازار سفارش‌پذیری فرش دستباف ایرانی را کشورهای هند، پاکستان و افغانستان تا حد بسیار زیادی اشغال کرده‌اند. این دو کشور رقبای اصلی فرش ایرانی در بازار جهانی هستند. هند و پاکستان به جهت کارگاه‌های متمرکز، رنگرزی‌های صنعتی و نظارت تولیدی، توان بیشتری در سفارش‌پذیری نسبت به بافندگان ایرانی دارند. حتی بسیاری از کارشناسان بازار جهانی فرش می‌گویند به واقع، دیگر فرش ایران، رقیبی برای تولیدکنندگان فرش در هند و پاکستان محسوب نمی‌شود.

فرش‌افغان‌بافت را چگونه تشخیص دهیم؟

یکی از نشانه‌های فرش‌های افغان‌بافت ضخامت کم و پارچه‌مانند آن است و خیلی ریزبافت به‌نظر می‌رسند؛ طوری که ممکن است در ذهن خریدار معمولی با فرش تبریز مقایسه شود، اما چون دارای طرح‌های سنتی است، بیشتر به‌عنوان طرح‌های قشقایی یا خراسان‌بافت به فروش می‌رسد. متأسفانه بعضی از فروشندگان فرش‌های افغان‌بافت را با عناوین طرح قشقایی یا طرح‌هایی با نام‌های من‌درآوردی می‌فروشند.۹۰ درصد خریداران فرش افغان‌بافت تا زمانی که فرش را به قالیشویی نداده‌اند متوجه این موضوع نمی‌شوند؛ چرا که بعد از نخستین شست‌وشو این فرش‌ها دچار رنگ‌دهی شدید و از هم گسستگی

نحوه شکایت از فروشندگان فرش افغان بافت

واردات فرش های افغان بافت کاملا قاچاق محسوب می‌شود. اتحادیه‌های تولید فرش ایرانی این مسئله را بارها پیگیری کرده‌اند، اما به نتیجه خاصی نرسیده‌اند. همین موضوع موجب شده، اتحادیه‌های فعال در بازار فرش، بارها با شکایت‌ درباره فروش فرش افغان ‌بافت به جای ایرانی روبه‌رو شوند. بر این اساس، اتحادیه فروشندگان فرش تهران سازوکاری را در این زمینه تدوین کرده که اگر کسی فرش افغان‌بافت بفروشد و این موضوع را در فاکتور فروش قید نکند، شامل جریمه و پرداخت ضرر و زیان به خریدار می‌شود.

چرا دوباره فرش‌های «لاکی» در بازار خواهان پیدا کرده است؟

دوباره سلیقه‌های قدیمی در حال برگشت هستند. فرش‌های قدیمی حداقل یک رنگ شارپ را شامل می‌شود و طبیعتا روح‌بخش‌ترین رنگ در این زمینه، رنگ قرمز یا همان لاکی است. در حال حاضر سفارش رنگ لاکی و طرح‌های روستایی‌بافت رو به افزایش است، اما امکانات کمی برای ارائه آن در حوزه تولید وجود دارد. به‌طور مثال فرش نهاوند پرطرفدارترین فرش روستایی‌بافت ایران است؛ در این منطقه بافندگان فرش‌های ۴ متری می‌بافند که از پشم بسیار مرغوب تهیه می‌شود؛ به همین جهت فرش‌های این منطقه رنگ لاکی شارپ زیبایی دارد.

این فرش‌های ۴ متری نهاوند در حال حاضر متری ۲۵ تا ۳۰ میلیون تومان قیمت دارد که همین فرش را با این طراحی اگر بخواهید، باید متری ۶۵ میلیون تومان بپردازید؛ چرا که این ابعاد در کارگاه بافته می‌شود و بافندگان خانگی امکان بافت این ابعاد را در خانه ندارند ولی وقتی در کارگاه بافته شود شامل مخارج بیمه و هزینه‌های سربار می‌شود و قیمت ۲ تا ۳ برابر بالا می‌رود.