داستان غم انگیز روستایی که در محاصره چاه های نفت است!

اقتصادسنج| اینجا غیزانیه است؛ بزرگ‌ترین «بخش» در استان خوزستان. منطقه‌ای که با جای‌دادن ۹۰۰ حلقه چاه نفتی در خود می‌توانست یکی از ثروتمند‌ترین نقاط ایران باشد. اما حالا سهم ساکنان غیزانیه و روستاهای اطراف شده تغییرات ژنتیکی و تولد کودکان ناقص‌الخلقه.

این چاه‌های نفتی شاید برای اهالی ۸۳ روستای غیزانیه نان و حتی آب نداشت، اما دولت آن‌ها را به چاه ثروت‌اندوزی خود تبدیل کرد. گذشته از شرکت‌های نفت و گاز کارون و مارون، شرکت ملی حفاری ایران و پتروشیمی‌های مارون و رازی نیز در این بخش واقع شده‌اند.

به‌رغم خیمه‌زدن شرکت‌های نفت و پتروشیمی بر این بخش، دولت حتی حاضر به تأمین آب و گاز غیزانیه نشده است. اهالی آنتن تلفن همراه هم ندارند که ارتباطی با بیرون از بخش خود بگیرند.

گرچه دولت مدعی است که شرکت‌های فعال در این منطقه اشتغال‌زایی بومیان را به همراه داشته است، اما به دنبال فعالیت همین شرکت‌هاست که غیزانیه به‌عنوان منشأ آلودگی و هجوم ریزگرد در شهرهای خوزستان شناخته می‌شود. اهالی نیز می‌‌گویند که روی چاه‌های نفت بیکار و بی‌درآمد مانده‌اند و این غیربومی‌ها هستند که در کارخانه‌ها و پالایشگاه‌ها مشغول به کار شده‌اند.

گویا اهالی دیگر چاره‌ای جز مهاجرت ندارند. بسیاری از جوانان برای داشتن شغل و درآمد مجبور به ترک دیار شده‌اند. آن‌هایی هم که مانده‌اند نه آبی برای نوشیدن دارند و نه گازی برای پخت و پز. اگر قصد فرزندآوری هم داشته باشند تغییرات ژنتیکی و تولد فرزندی سالم شاید دغدغه اصلی‌شان باشد.

فراموشی مسئولیت اجتماعی وزارت نفت

مشکل اصلی در بخش غیزانیه مربوط به ۹ روستاست. مسیر زرگان معمر در بخش غیزانیه شامل این ۹ روستا می‌شود که با وجود ثروت‌ عظیم نفتی با مشکلات ابتدایی  و متعددی روبه‌رو هستند.

این شرایط در حالی به وجود آمده که بر اساس نظام‌نامه مسئولیت اجتماعی وزارت نفت، هزینه ایجاد رفاه در ازای بهر‌ه‌برداری از مناطق نفت‌خیز جزو ضروریات قانونی به حساب می‌آید.

در ماده چهارم این نظام‌نامه به مشارکت در احداث و بازسازی زیرساخت‌ها جهت تامین آب آشامیدنی در این مناطق تاکید شده است.

همچنین بر اساس ماده سوم رعایت ضوابط حفظ محیط زیست در طراحی و اجرای طرح‌های صنعت نفت در همه مناطق و بهره‌گیری از نیروی‌ کار صاحب صلاحیت جوامع محلی ضرورت دارد.

علاوه بر این، تمام شرکت‌های اصلی، فرعی و تابعه وزارت نفت مشمول مفاد این نظام‌نامه هستند. با این حال به نظر می‌رسد توجهی به این موضوع نشده است و روستاهای مسیر زرگان معمر به‌رغم دارا بودن حقوق مذکور مورد بی‌توجهی وزارت نفت قرار گرفته‌اند.

۳۰ سال بی‌آبی برای ۴ کیلومتر لوله آب!

جارح زرگانی، دهیار چند روستا در مسیر زرگان معمر، گفت: غیزانیه بزرگ‌ترین بخش در استان خوزستان است که ۸۵ روستا و ۹۰۰ حلقه چاه نفت فعال در آن وجود دارد. حال با وجود چنین منابعی، برخی روستاهای این منطقه با مسئله تامین آب و گاز مواجه هستند که  ۹ روستای مسیر زرگان معمر با ۶۳ حلقه چاه از جمله آن‌هاست.

وی ادامه داد: اهالی این روستاها برای تامین آب شرب باید آن را خریداری کنند. به‌رغم پیگیری‌های صورت‌گرفته و نامه‌نگاری‌های متعدد با شرکت آب و فاضلاب خوزستان جهت لوله‌کشی، فعلا اقدامی صورت نگرفته است. این در حالی است که طبق نظر کارشناسان از ۳۰ سال پیش، تنها با تعویض چهار کیلومتر از خطوط آبرسانی منطقه مشکل توزیع آب این روستاها حل می‌شد.

او همچنین تصریح کرد: روستاهای مذکور دارای ۱۲۰ هزار هکتار زمین مسطح هستند که میان سه رودخانه کارون، جراحی و شاه کوپال قرار دارند. زمین‌هایی که علاوه بر اشتغال‌زایی تا ۴۰ درصد ظرفیت تولید دارند، اما اکنون به علت عدم عملیات انتقال آب بلااستفاده مانده‌اند.

زرگانی درباره مشکل تأمین گاز عنوان کرد: یک سری تجهیزات اولیه برای تامین گاز روستاهای بخش غیزانیه در نظر گرفته شده، اما حدود سه سال است که اجرای این طرح به تعویق افتاده‌ است. آخرین بار وعده افتتاح خطوط گازی در مهر ماه داده شد، اما تاکنون هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.

مقصر نبود گاز مردم غیزانیه هستند؟!

روابط عمومی شرکت گاز استان خوزستان درباره گازرسانی به روستاهای غیزانیه  گفت: در بحث شبکه گازرسانی موضوعی تحت عنوان تحصیل اراضی وجود دارد. به این معنا که وقتی قرار است خطوط گاز از نقطه‌ای به نقطه‌ی انتقال پیدا کند زمین باید به عمق ۱/۵ متر حفاری شود. حال آنکه بسیاری از زمین‌‌های در مسیر لوله‌کشی گاز مالک دارند و مختص کشاورزی هستند.

این اداره در پاسخ به این پرسش که در آنجا کشاورزی وجود ندارد پس چطور چنین موضوعی طرح می‌شود؟ توضیح داد: وجود زمین‌های کشاورزی الزاما به معنای کشت آن به وسیله مالکان نیست. حضور ماشین‌‌آلات سنگین در‌ این منطقه مسبوق به سابقه است، اما مالکان حاضر به همکاری نیستند. به عبارتی مردم به قیمت از دست ندادن زمین‌شان حاضر هستند گازرسانی انجام نشود!

طرح انتقال آب نهایی شد؟

محمدرضا کرمی‌نژاد، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوزستان، درباره مشکل تامین آب ۹ روستا در مسیر زرگان معمر گفت: از محل تقویت فشار روستای نزهه خط انتقالی به طول ۴۴ کیلومتر به هفت روستای مسیر زرگان معمر (شمه، کریدی، سیب مندیل، عین‌الزمان، حمیره، حمیدان و عویفی) کشیده شده و همگی از نعمت آب شرب برخوردارند.

او ادامه داد: همچنین از محل تقویت فشار روستای حمیدان ۱۹ کیلومتر خط انتقال و شبکه توزیع آب به روستاهای شمه، کریدی، یحیشیه، سیب مندیل، عین‌الزمان و حمیره مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.

وی درباره طرح آبرسانی به روستای ابویورو، یکی از ۹ روستای مسیر زرگان معمر گفت: خط انتقال شش کیلومتری در قالب طرح محرومیت‌زدایی برای تامین آب این منطقه در دست اجراست. همچنین آبرسانی به روستای مسلمیه که انتهایی‌ترین روستا و حد فاصل اهواز و رامشیر به‌ حساب می‌آید از محل روستای فرهه تامین می‌شود.

رد ادعاهای شرکت آب و فاضلاب

اظهارات مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوزستان درباره تامین آب روستاها و مشخصا مسلمیه در حالی مطرح شد که محمد زرگانی، یکی از اهالی این روستا، به تجارت‌نیوز گفت: اهالی مسلمیه آب آشامیدنی را می‌خرند و از ابتدایی‌ترین امکانات برای شستشو، استفاده احشام و کشاورزی محروم هستند. محرومیت در این منطقه تا حدی است که بسیاری به دنبال مهاجرت و خالی‌کردن شهر هستند.

او ادامه داد: تا چهار دهه پیش فعالیت اقتصادی اهالی این روستا بر پایه کشاورزی دیم بود. اما پس از کشف و احداث چاه‌های نفت خاک بسیاری از زمین‌ها در اثر آلودگی آسیب‌ دیدند. حال با از بین رفتن کشاورزی که تنها راه معاش مردم این روستا به حساب می‌آمد تنها امید اهالی اشتغال به نگهبانی از چاه‌های نفتی بود که آن‌ هم صورت نگرفت.

مشکلات ژنتیکی در نوزادان غیزانیه

خالد ربیعی، فعال محیط زیست، درباره چالش‌های این منطقه گفت: غیزانیه و مشخصا ۹ روستای مسیر زرگان معمر در گذشته دارای دشت‌های وسیع و حاصل‌خیزی بودند. اما در سال ۸۵ پس از احداث سد «مارون ۱»  در بالادست بهبهان خاک این منطقه روز به روز فقیرتر شد و بهر‌ه‌وری خود را از دست داد. چراکه درعمل هیچ رودخانه‌ای به این منطقه جاری نمی‌شد.

او ادامه داد: به این ترتیب رطوبت خاک و پوشش گیاهی از بین رفت و با وزش کوچک‌ترین بادی در هوا ذرات خاک پراکنده می‌شوند. نتیجه چنین روندی به تکرار سناریوی آلودگی هوای خوزستان در اثر  پدیده ریزگردها می‌انجامد. یکی از منشاء‌های اصلی تولید ریزگردها در اهواز همین منطقه است.

وی همچنین درباره آلودگی هوا در این منطقه توضیح داد: کشف چاه‌های نفتی نیز اقلیم منطقه را دگرگون کرده که سوختن فلرهای نفتی مصداق بارز آن است. فعالیت شرکت‌های نفتی و پتروشیمی‌ها و مارون‌ها تنها به آلودگی محیط زیست منجر نمی‌شود، بلکه سلامت انسانی را مورد هدف قرار داده است.

ربیعی با اشاره به ایجاد مشکلات ژنتیکی در منطقه تشریح کرد: در حال حاضر جمعیت کثیری از روستاها در حال مهاجرت هستند. چراکه تغییرات ژنتیکی و به‌ دنیا آمدن کودکان ناقض‌الخلقه در این منطقه رو به گسترش است.

به نظر می‌رسد با ادامه این شرایط، ۸۳ روستای غیزانیه شرایط زیستی خود را از دست دهند. این مساله حتی حیات انسان‌ها را تهدید می‌کند و دیگر نه در بلندمدت، بلکه ممکن است در همین روزها غیزانیه را به منطقه‌ای تاریخی تبدیل کند.

تجارت نیوز/