کاهش ۲۴ درصدی مصرف انرژی در دنیا/ افزایش ۴۲ درصدی انرژی در ایران

به گزرش اقتصادسنج؛ هاشم اورعی استاد دانشگاه صنعتی‌شریف درباره ناترازی تولید و مصرف گاز در کشور و تبعات آن بر تامین سوخت نیروگاه‌ها، صنایع و پتروشیمی‌ها با اشاره به جایگاه گاز و نقش و اهمیت آن در  سبد انرژی کشور اظهار داشت: در حال حاضر ۷۵ درصد از انرژی مصرفی کشور از طریق گاز تامین می‌شود و این یعنی اینکه سبد انرژی کشور خوب تعریف نشده و نامطلوب است و دلیل آن نیز وابستگی زیاد به این حامل انرژی خاص و امنیت پایین در حوزه انرژی است.

وی افزود: در حال حاضر ۳۷ درصد از متوسط سالانه گاز کشور در بخش خانگی و تجاری، ۳۳ درصد نیروگاهی و ۳۰ درصد باقیمانده در بخش صنایع و حمل و نقل مصرف می‌شود. از ۳۳ درصد گاز کشور که به مصرف بخش نیروگاهی می‌رسد ۸۴ درصد برق کشور را تولید می‌کند و این بدان معناست که نه تنها در بخش انرژی وابستگی داریم بلکه در بخش برق هم تکیه ما به گاز بسیار زیاد است، در نتیجه به محض اینکه احساس کمبود گاز داشته باشیم بلافاصله مشکل کمبود برق هم داریم.

کمبود گاز؛ گازوئیل را هم به چالش می‌کشاند

استاد دانشگاه صنعتی‌شریف با بیان اینکه در ۷ ماهه اول سال جاری گاز تحویلی به نیروگاه‌ها نسبت به دوره مشابه سال قبل ۲.۵ درصد کاهش پیدا کرده است، گفت: شاید در نگاه اول این عدد زیاد نباشد اما از آنجایی که وابستگی برق کشور به گاز زیاد است اگر بخواهیم همین ۲.۵ درصد کاهش را از طریق نفت‌گاز و نفت‌کوره تامین کنیم باید یا ۸۱ درصد نفت‌گاز و یا ۲۰ درصد نفت‌کوره تحویلی به نیروگاه‌ها را اضافه کنیم و این ۸۱ درصد افزایش تحویل نفت‌گاز به نیروگاه‌ها یعنی سوختی برای حمل و نقل جاده‌ای باقی نمی‌ماند. همچنین برای نفت‌کوره مشکل حمل و نقل خواهیم داشت، بنابراین چالش‌ها همچنان سنگین‌تر می‌شود.

زنگ خطر در پارس‌جنوبی به صدا درآمد

وی با اشاره به گزارش مکتوب کمیسیون انرژی به هیات رئیسه در مهرماه سال جاری، خاطرنشان کرد: طبق این گزارش فقط در پارس‌جنوبی روزانه ۲۸ میلیون متر مکعب کاهش تولید داریم و در سال ۱۴۱۰ ناترازی روزانه ۴۰۰ میلیون متر مکعب خواهد بود یعنی بیش از ۵۰ درصد کل مصرف امروزمان کسری خواهیم داشت و این اعداد عجیب نیست چراکه به گفته وزیر نفت ناترازی روزانه زمستان امسال هم ۲۴۰ میلیون متر مکعب است، در این شرایط به دو دلیل بسیار ساده و بدیهی نباید حرفی از صادرات گاز بزنیم، زیرا ما نه تنها مازاد نداریم بلکه کمبود داریم دوم اینکه زیرساخت لازم را برای صادرات نداریم پس صحبت اینکه برای زمستان امسال به اروپا گاز صادر کنیم با هیچ منطقی سازگار نیست.

دنیا مصرف انرژی را ۲۴ درصد کاهش داد؛ ایران ۴۲.۵ درصد افزایش

اورعی با بیان اینکه در اثر سیاست‌های ابلاغی و اجرا شده در دنیا روند مصرف انرژی کاهشی شده است، گفت: یعنی هر روز اقداماتی در دستور کار دارند که میزان مصرف انرژی برای مقدار مشخصی ارزش افزوده کم شود، وقتی به دوره ۲۰ ساله (۲۰۱۹-۲۰۰۰) نگاه می‌کنیم متوسط کاهش شدت مصرف انرژی ۲۴ درصد بوده و ماکزیمم متعلق به ایرلند با ۵۸ بوده اما در همین دوره در ایران ۴۲.۵ درصد شدت مصرف انرژی برای فعالیت مشخص افزایش پیدا کرده است، ما در این معیار افزایش مصرف انرژی در دنیا شاگرد اولیم، یعنی اینکه اصلا صحبتی از بهره‌وری انرژی در کشور به معنای واقعی وجود ندارد اگر هم قانون و یا حرفی زده می‌شود در حد حرف است چون نتایج واضح است.

پارس‌جنوبی ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد

وی با اشاره به راهکارهایی که کمیسیون انرژی مجلس برای کنترل مصرف ارائه داده گفت: طبق آنچه کمیسیون اعلام کرده فقط در پارس‌جنوبی برای اینکه جلوی کاهش تولید را بگیریم باید ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کنیم، معاونت راهبردی انرژی در ریاست‌جمهوری تشکیل شود، کمیته ملی کاهش گازهای گم شده تشکیل شود، صندوق بهینه‌سازی انرژی و محیط زیست ایجاد شود، همه این راهکارها کاملا و بوضوح نشان می‌دهد که ما هنوز هم نمی‌دانیم که چه کاری باید انجام دهیم. زیرا این پیشنهادات تنها به معنای دفتر و دستک و ایجاد میز جدید است، در حالی که ما کمبودی در این زمینه نداریم.

راندمان ۵۰ درصدی نیروگاه‌ها فقط در حد حرف است

استاد دانشگاه صنعتی‌شریف بالا بردن متوسط راندمان نیروگاه‌های کشور از ۳۷ درصد به ۵۰ درصد را نیز از دیگر پیشنهادات برشمرد و افزود: وقتی صحبت از افزایش راندمان نیروگاهی می‌شود یعنی یک شبه تکنولوژی را عوض کنیم در حالی که ما این تکنولوژی را در اختیار نداریم، بنابراین با کمال تاسف با دیدن راهکارها متوجه می‌شویم که هنور هم نمی‌دانیم اوضاع از چه قرار است.

هشدار ۸۸ را جدی نگرفتیم

وی گفت: طبق یک بررسی در سال ۸۸ هشدار داده شده بود که از سال ۱۴۰۰ به بعد به ناترازی فزاینده می‌رسیم و اکنون بعد از ۱۳ سال نه در وزارت نیرو و نفت بلکه در مجلس امر بدیهی را در یک ماه باقی مانده به زمستان ارائه می‌دهند و متاسفانه تمام سعی وزارت نفت  نیز همچنان تامین گاز و تولید است و آن هم نه افزایش تولید بلکه جلوگیری از کاهش تولید و هیچگونه نقش موثری در بهینه‌سازی مصرف نداشته و نداریم.

هر سال اوضاع گاز بدتر می‌شود

اورعی تاکید کرد: حقیقت اینکه هیچ راهی برای اینکه در کوتاه‌مدت مسئله را حل کنیم، نداریم. مسائل انرژی ذاتا بلندمدت هستند، نه یک شبه خراب و نه یک شبه سامان می‌پذیرند، اما از طرفی نمی‌توانیم بگوییم چون مشکل امسال حل نمی‌شود باید رها شود. زیرا به استناد تمام آمارهای موجود هر سال بدتر می‌شود بنابراین باید وارد عمل شویم و مردم را آماده کنیم که در درازمدت به نتیجه خواهیم رسید.

اصلاح اقتصاد انرژی؛ راهکار مهم

وی بیان داشت: از جمله اقدامات برای عبور از شرایط جاری انرژی اینکه اقتصاد انرژی در کشور اصلاح شود، مادامی که متوسط میزان پرداختی گاز خانوار ۳۵ هزار تومان و درواقع رایگان در اختیار مردم قرار می‌گیرد قطعا بهینه‌سازی بی‌معنی است، انرژی باید به سمت قیمت واقعی برود و از قشر آسیب‌پذیر نیز به طرق مختلف حمایت کنیم، ما نمی‌توانیم گاز را با این قیمت در اختیار مردم قرار دهیم و انتظار این را داشته باشیم به دنبال بهینه‌سازی مصرف بروند.

خودمان را به سرمایه و فناوری روز جهان وصل کنیم

این کارشناس حوزه انرژی یادآور شد: بخش دیگر اینکه کار را به جایی رساندیم که امکان حفظ تولید را هم نداریم، کشور همسایه ذخایر مشترک را می‌برد و میزان برداشت ما از ذخایر مشترک ۲ درصد قطر بوده است. ما سرمایه‌گذاری سریع و زیاد و فناوری روز نیاز داریم و همه اینها در گرو برقراری ارتباط با جهان است ما باید به جهان برگردیم، تا بتوانیم خودمان را به سرمایه و فناوری روز جهان وصل کنیم، تا در سال‌ها و دهه‌های آتی اقدمات را به جای ابتدایی و اصلی برسانیم.