چرا سقف برداشت از خودپردازها از سال ۸۷ تغییر نکرده است؟

اقتصادسنج| سقف برداشت از خودپردازها از سال ۱۳۸۷ در مبلغ ۲۰۰ هزار تومان ثابت مانده و با وجود تورم شدید در این مدت افزایش پیدا نکرده است. با این حال این مبلغ نیاز مردم را برطرف نمی‌کند.

با نزدیک شدن به ایام پیاده‌روی اربعین، بانک مرکزی با ابلاغ بخشنامه‌ای به شبکه بانکی، سقف برداشت از خودپردازهای سیار و ثابت را در استان‌های مرزی آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان و کلیه نقاط مرزی با کشور عراق را از یکم تا بیست و پنجم شهریور ماه به ۵۰۰ هزار تومان افزایش داد.

افزایش سقف برداشت از خودپردازهای استان‌های مرزی در اربعین سال گذشته نیز اتفاق افتاد و در ایام نوروز نیز این سقف در کل کشور افزایش می‌یابد. این در حالیست که با وجود درخواست‌های بسیار مردم، کارشناسان و حتی مدیران بانکی برای افزایش سقف برداشت از خودپردازها، این سقف از سال ۱۳۸۷ به این سو تغییری نکرده و بانک مرکزی بر تثبیت آن اصرار دارد.

۲۰۰ هزار تومان سال ۸۷ معادل پنج میلیون و ۹۰۰ هزار تومان امسال

یکی از مهم‌ترین استدلال‌هایی که برای لزوم افزایش سقف برداشت از خودپردازها مطرح می‌شود، این است که این مبلغ با توجه به نرخ بالای تورم ایران در سال‌های اخیر تعدیل نشده است. مطابق آمار بانک مرکزی، شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) در شهریور ماه سال ۱۳۸۷ که رقم ۲۰۰ هزار تومان به عنوان سقف برداشت از خودپردازها تعیین شد، معادل ۲۷ واحد بود که این شاخص در پایان سال ۱۴۰۱ به ۷۹۴.۳ واحد رسیده است.

بنابراین اگر مبلغ ۲۰۰ هزار تومانی سقف برداشت روزانه از خودپردازها را با تورم تعدیل کنیم، این سقف باید در سال جاری حدود پنج میلیون و ۹۰۰ هزار تومان باشد.

افزایش مشکلات با اصرار کسبه برای دریافت پول نقد

از سوی دیگر، سیاست‌های مالیاتی جدید مثل مالیات بستن بر تراکنش‌ دستگاه‌های کارتخوان سبب شده که بسیاری از کسبه از مشتریان خود، تقاضای پول نقد داشته باشند. این در حالیست که با توجه به رشد قیمت‌ها، سقف برداشت ۲۰۰ هزار تومانی اسکناس برای پاسخ به این نیاز کافی نیست.

خودپردازها در کشورهای دیگر چقدر اسکناس می‌دهند؟

بررسی سقف برداشت از عابربانک در برخی کشورهای دیگر، حاکی از اختلاف بسیار زیاد این مبلغ در ایران و کشورهای بررسی شده است.

آمریکایی‌ها می‌توانند بسته به نوع حساب‌های خود و بانکی که در آن سپرده‌گذاری کرده‌اند، روزانه ۵۰۰ تا پنج هزار دلار از خودپردازها دریافت کنند. این میزان در بانک‌های بریتانیا نیز از ۳۰۰ تا هزار پوند است.

سقف برداشت از بانک‌های ترکیه نیز هزار و ۵۰۰ دلار است که البته مشتریان می‌توانند با پرداخت حق کمیسیون، این مبلغ را افزایش دهند.

چرا سقف برداشت از خودپردازها افزایش پیدا نمی‌کند؟

یکی از دلایلی که در سال‌های اخیر برای ثبات سقف برداشت از خودپردازها مطرح شده، اثر این موضوع بر افزایش گردش پول نقد در اقتصاد و استهلاک اسکناس‌هاست. این اسکناس‌های کهنه دیگر نمی‌توانند در دستگاه‌های خودپرداز قرار بگیرند و به همین دلیل باید با اسکناس‌های جدید جایگزین شوند؛ موضوعی که برای بانک مرکزی هزینه‌زاست.

به علاوه، برخی معتقدند که دولت علاقه‌ای ندارد که این سقف را افزایش دهد تا استفاده از تراکنش‌های گوناگون از جمله کارتخوان‌ها افزایش یابد و بتواند از این تراکنش‌ها مالیات بگیرد.

مشکل ظرفیت محدود عابربانک‌ها

از طرف دیگر ظرفیت دستگاه‌های خودپرداز محدود بوده و میزان مشخصی اسکناس در هر یک از دستگاه‌های عابربانک جای می‌گیرد؛ حال اگر سقف برداشت از خودپردازها افزایش یابد، موجودی آن‌ها زودتر از قبل تمام می‌شود و بانک‌ها باید به طور مداوم آن‌ها را شارژ کنند. این موضوع علاوه بر اینکه هزینه‌هایی را بر بانک تحمیل می‌کند، از نظر امنیتی نیز سبب ایجاد مشکلاتی می‌شود؛ چراکه توان نیروی انتظامی برای تامین امنیت شارژ مجدد این عابربانک‌ها را نیز باید درنظر گرفت.

مشکل تکراری کمبود اسکناس در خودپردازها

یکی از نکاتی که باید در نظر گرفت این است که همین حالا که سقف برداشت افزایش پیدا نکرده است نیز بسیاری از خودپردازها، اسکناس کافی برای تامین نیاز مردم ندارند.

اگر این روزها به هر دلیلی به وجه نقد نیاز داشته باشید و بخواهید که از طریق خودپردازهای بانکی از حساب‌های جاری خود برداشت کنید، به احتمال زیاد دچار مشکل خواهید شد. حتی اگر بخواهید از باجه‌های بانکی، مبلغ موردنیاز خود را تامین کنید هم بانک‌ها معمولا شما را به خودپردازهایی هدایت می‌کنند که خالی از وجه نقد هستند.

مدیران بانک‌ها برای این موضوع بهانه‌های متفاوتی می‌تراشند و مسئولان بانک مرکزی نیز زیر بار این مشکل نمی‌روند و کمبود اسکناس در خودپردازها را مقطعی و گذرا می‌دانند. حال در این شرایط، اگر سقف برداشت از خودپردازها افزایش یابد، دریافت اسکناس از آن‌ها دشوارتر خواهد شد.

البته موضوعاتی از این دست نباید بهانه‌ای برای افزایش پیدا نکردن سقف برداشت باشد و بهتر است بانک مرکزی با تامین زیرساخت‌ها و تمهیدات لازم، سقف برداشت از خودپردازها را برای رفاه حال مردم بالاتر ببرد.