مقایسه میزان سرمایه‌گذاری خطرپذیر در ایران با کشورهای منطقه و جهان

به گزارش اقتصادسنج؛ جدیدترین گزارش انجمن VC از سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد مبلغ کل قراردادهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر در ایران حدود ۲۲۱۴ میلیارد تومان بوده که این رقم با نرخ فعلی دلار معادل ۶۳ میلیون دلار است.

طبق این گزارش حدود ۱۵۰۰میلیارد تومان به شیوه مستقیم روی استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناور سرمایه‌گذاری شده که معادل دلاری این رقم نیز چیزی در حدود ۴۳میلیون دلار می‌شود. ارقامی که در نگاه اول برای یک اکوسیستم استارتاپی آنچنان بزرگ به نظر نمی‌رسد، از همین رو با مقایسه آن با سایر کشورهای جهان، می‌توان دید بهتری نسبت به آن داشت.

آنطور که در گزارش انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر آمده، طی سال گذشته ۳۱۰ قرارداد سرمایه‌گذاری خطرپذیر منعقد شده است، بنابراین میانگین مبلغ هر قرارداد چیزی حدود ۷ میلیارد تومان، معادل ۲۰۰هزار دلار است.

اگرچه رقم کل سرمایه‌گذاری به نسبت سال ۱۳۹۹ حدود ۳ برابر شده است، اما با توجه به نرخ دلار در کشور و تورم موجود، ارقام قابل توجهی به نظر نمی‌رسد. از سوی دیگر براساس گزارش انجمن، ۴۲ درصد از قراردادهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر در سال ۱۴۰۰، مبلغی کمتر از یک میلیارد تومان دارند.

اما وضعیت سایر کشورها در زمینه سرمایه‌گذاری خطرپذیر چگونه است؟

سرمایه‌گذاری ۱.۵ میلیارد دلاری در ترکیه

ترکیه کشوری شبیه به ایران است که اکوسیستم استارتاپی آن نیز از سوی فعالین داخلی، زیر ذره‌بین قرار دارد. از همین رو بد نیست وضعیت سرمایه‌گذاری خطرپذیر در این شرکت را بررسی کنیم.

شرکت Startups.watch که در زمینه جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها فعالیت می‌کند، گزارشی از سرمایه‌گذاری در اکوسیستم استارتاپی ترکیه منتشر و آن را با سایر کشورها مقایسه کرده است. آنطور که در گزارش این شرکت آمده، در سال ۲۰۲۱ مجموعاً ۱.۵میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خطرپذیر در این کشور انجام شده است. این رقم رشدی نزدیک به ۱۰برابری در مقایسه با سال ۲۰۲۰ داشته است.

در این گزارش همچنین به سرمایه‌گذاری خطرپذیر ۱۳۱ میلیارد دلاری در چین و ۴۲ میلیارد دلاری در هند اشاره شده است.

سرمایه‌گذاری‌های میلیارد دلاری در آمریکا

آمارهای استاتیستا نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری خطرپذیر در آمریکا در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۳۳۲میلیارد دلار بوده است. این رقم نسبت به سال ۲۰۲۰ رشدی دو برابری را تجربه کرده است.

نکته قابل توجه اینکه در سال ۲۰۲۱ تعداد معامله‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر در آمریکا حدود ۱۵هزار و ۸۵۵مورد بوده است. این رقم در مقایسه با ۳۱۰ قرارداد یک سال گذشته سرمایه‌گذاری خطرپذیر ایران، حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد.

سرمایه‌گذاری خطرپذیر خاورمیانه و شمال آفریقا

کل سرمایه‌گذاری خطرپذیر گزارش شده از سوی انجمن VC ایران ۶۳میلیون دلار بوده است. این رقم به هیچ عنوان قابل قیاس با سرمایه‌گذاری خطرپذیر ۳۳۲میلیارد دلاری آمریکا، ۱۳۱ میلیارد دلاری چین، ۴۲ میلیاردی هند و ۱.۵میلیارد دلاری ترکیه نیست.

ارقام اعلام شده در گزارش Startups.watch نشان می‌دهد وضعیت ایران حتی در میان کشورهای خاورمیانه هم قابل قبول نیست. امارات که هم زمان با بالاگرفتن اعتراض‌ها به طرح صیانت در ایران، حضور استارتاپ‌ها و فعالین تکنولوژی ایرانی را در کشور خود تسهیل می‌کرد، در سال ۲۰۲۱ سرمایه‌گذاری ۱.۳میلیارد دلاری داشته است.

عربستان با ۵۵۸میلیون دلار، بحرین ۱۱۱میلیون دلار و حتی اردن با ۷۸میلیون دلار، سرمایه‌گذاری خطرپذیر بیشتری در مقایسه با ایران طی سال ۲۰۲۱ داشته‌اند.

البته رقم دلاری سرمایه‌گذاری خطرپذیر ایران که از سوی انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر گزارش شده از کشوری همچون مراکش بالاتر بوده است.

به نظر می‌رسد تحریم‌های چند سال اخیر و عدم ورود سرمایه جدید به کشور، اکوسیستم استارتاپی را با مشکلی جدی مواجه کرده است. هر چه سرمایه‌گذاری در این حوزه اندک باشد، رشد این شرکت‌ها و تولد استارتاپ‌هایی که می‌توانند تسهیل‌گر زندگی مردم باشد، سخت‌تر می‌شود.

مشکلات عرضه اولیه استارتاپ‌ها در بورس نیز خود معضل دیگری است که مانع سرمایه‌گذاری‌های جدید در این حوزه می‌شود. واقعیت این است که عرضه استارتاپ‌ها در بورس به معنی افزایش جذابیت ورود سرمایه‌گذاران جسور در اکوسیستم استارتاپی کشور است، چراکه سودآوری سرمایه‌گذاری جسورانه وابسته به فرآیند خروج (Exit) مناسب است. تا زمانی که مشکل خروج حل نشود، کسی پولش را در استارتاپ‌ها حبس نمی‌کند.

دیجیاتو/