خطر تکرار پلاسکو در خودروسازی‌ها/ آینده بازار خودرو چه می‌شود؟

اقتصادسنج| دو ماه از انتقاد تند و تیز وزیر صمت از خودروسازان نگذشته بود که وی در نامه‌ای به بانک مرکزی خواستار تخصیص ۱۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات به خودروسازان شد.

اوایل آذرماه بود که علی‌آبادی وزیر صنعت، معدن و تجارت در سخنانی تند و تیز خودروسازان را نواخت. وی با استفاده از لفظ خودروبازی تاکید کرد که ما خودروساز نداریم و خودروباز داریم.

وی تاکید کرد: به نظر من این خودروسازان به جای اینکه خودروساز باشند خودرو باز هستند. چرا که خودروسازی یک مقیاس اقتصایی و مقیاس موضوعی دارد که خودروسازان ما این دو مقیاس را محقق نکردند و ما باید خودروسازی را به سمت شرایط رقابتی ببریم. متاسفانه ما در این حوزه آنچه که می‌بینیم این است که ما شرایط را برای مردم تکلیف می‌کنیم که این وضعیت ما را به سمت پیشرفت نخواهد برد.

حالا؛ اما متن نامه منتشر شده از سوی وزیر صمت به رییس کل بانک مرکزی نشان می‌دهد وی خطاب به رییس کل بانک مرکزی نوشته است: همان گونه که مستحضر هستید به علت عدم تغییر قیمت محصولات دو شرکت صنایع خودروسازی سایپا و ایران خودرو به منظور مهار تورم، این دو شرکت از نظر تأمین نقدینگی با مشکل مواجه شده‌اند.

در ادامه نامه آمده است؛ لذا با عنایت به موافقت معاون اول رئیس جمهور برای افزایش تولید در ماه‌های پایانی سال به منظور تنظیم بازار خواهشمند است دستور فرمائید سقف اعتبارات شرکت ایران خودرو به میزان ۱۰۰ هزار میلیارد ریال و سقف اعتبارات شرکت سایپا به میزان ۵۰ هزار میلیارد ریال به فوریت افزایش یابد.

چرخش عجیب عضو کابینه در حالی اتفاق افتاده است که نه تنها علی‌آبادی بلکه وزیر پیشین صنعت، معدن و تجارت نیز وعده‌های بزرگی درباره صنعت خودرو مطرح کرد و از ایده‌ال‌های عجیب و غریب سخن گفت.

امیرحسن کاکایی، استاد دانشگاه و کارشناس صنعت خودرو در گفتگو درباره دلیل این چرخش و مواضع متناقض گفت: سیاستمداران و مجریان سیاست‌ها در ایران آرزوهایشان را در قالب برنامه بیان می‌کنند کما اینکه وزیر سابق صمت نیز آرزوهایش برای افزایش تیراژ تولید خودرو و حتی کاهش بیست درصدی قیمت را به عنوان برنامه مطرح کرد در حالی که این آرزوی وی بود.

وی با اشاره به اینکه تناقض در سیاستگذاری‌ها در ایران بی‌شمار است و چه مقامات آن را بیان کنند و چه سکوت کنند، با این بحران روبرو هستیم، افزود: ما شش سال است با وضعیت بحرانی اقتصاد مواجه هستیم در این شش سال ایران خودرو چهار مدیرعامل و سایپا فکر کنم پنج مدیرعامل عوض کرده است. خوب ببینید، اگر مشکل در افراد بود با این تعداد تغییر عجیب و غریب باید مشکل حل می‌شد؛ اما وقتی هنوز با مساله و معضل روبرو هستید، باید درک کنند کار از افراد گذشته و این سیاست‌هاست که مشکل‌ساز است.

وی با اشاره به اینکه نتیجه بحران‎ های جدی در اقتصاد دویست هزار میلیارد تومان زیان رسمی و نزدیک به ۵۰۰ هزار میلیارد تومان مجموع زیان و بدهی است، گفت: در شرایط فعلی انقلابی‌ترین مدیران راس کار هستند؛ اما کار از پیش نمی رود، دلیل چیست؟ من پاسخ را اجمالی به شما می‌گویم.

وی گفت: مساله در خودروسازی‌های ایران یعنی ایران خودرو و سایپا به جدی پیچیده است که بانک امکان پرداخت تسهیلات را ندارد. طبق ماده ۱۴۱ قانون تجارت، به دلیل حجم بالای زیان این دو کارخانه باید تعیین تکلیف شوند و در نتیجه امکانی برای پرداخت تسهیلات نیست، از سوی دیگر طبق قانون تجدید ارزیابی دارایی‌ها هر پنج سال یک بار امکان‌پذیر است و این دو شرکت سال آینده می‌توانند دوباره دارایی‌هایشان را تجدید ارزیابی کنند، در نتیجه ما با یک شرایط بسیار ویژه مواجه هستیم، اگر قرار باشد این تسهیلات پرداخت نشود، ممکن است تولید در دو خودروسازی متوقف شود، اصلا این مساله را دور از ذهن ندانید، اگر قرار باشد تسهیلات پرداخت شود، نیاز به ترتیبات و مجوزهای فراتر از قانون است و از این رو چنین نامه‌ای نوشته می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه بازار خودرو از یک سو تحت فشار رشد قیمت دلار است، اضافه کرد: هر تلنگری به این بازار می‌تواند بحرانی جدی را رقم بزند. مساله اینجاست که بحران فقط مختص بازار خودرو نخواهد بود و بلافاصله به سایر بازارها تسری می یابد از این رو ضرورت دارد هر چه سریع‌تر این مشکل حل شود چرا که دود تعطیلی خودروسازان به چشم همه خواهد رفت.

خطر تکرار پلاسکو در خودروسازی‌ها

وی بحران صنعت خودرو را بسیار جدی دانست و گفت: در میانه آتش سوزی کسی سراغ مقصر نمی‌رود. الان هم ما در شرایط خاص هستیم. باید همه تلاش کنند تا دامنه بحران گسترش پیدا نکنند . بالاخره همه ما آتش سوزی دیده بودیم؛ اما پلاسکو ناگهان ذهنیت ما را از آتش سوزی عوض کرد. حالا هم خودروسازی‌ها با این شرایط روبرو هستند و هر اهمالی جلوی چشم ما منجر به ریزش بنای این دو خودروساز می‌شود.

وی با اشاره به اینکه تجدید ساختار مدیریتی این دو خودروساز بسیار ضروری است، ادامه داد: اگر چنین اتفاقی رخ ندهد، هشدار می‌دهم که شش ماه بعد دوباره به همین نقطه خواهیم رسید، خودروسازان ما در وقت اضافه هستند و این صنعت، با توجه به گستردگی فعالیتش اگر قفل شود، کل اقتصاد را درگیر خواهد کرد.

به گفته وی تا زمانی که مدیران پاسخگوی تصمیمات خود نباشند، این روند ادامه خواهد داشت.