الکترونیکی شدن نسخه ها چگونه مسمومیت های دارویی در کشور را زیاد کرده است؟/ خودسرانه دارو نخورید!

اقتصادسنج|روز گذشته رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اعلام کرد: تداخلات دارویی، عامل ۴۰ درصد مسمومیت‌ها در کشور است و مسمومیت‌های دارویی، سومین علت مرگ و میر ناشی از خطای پزشکی و ۱۰ علت اصلی مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه طی ۱۰ سال اخیر به شمار می‌رود.

دکتر علیرضا زالی به این نکته مهم نیز اشاره کرد که تداخلات دارویی، علت عمده بستری شدن افراد در بیمارستان‌های کشور است و زمان بستری ماندن در مراکز درمانی را افزایش می‌دهد.

او گفت: با افزایش سن، احتمال استفاده همزمان چند دارو بالا می‌رود و اگر یک بیمار ۴ دارو مصرف کند، با اضافه شدن داروی پنجم، میزان بروز تداخلات دارویی تا میزان ۲۵ درصد افزایش می‌یابد.

تداخلات دارویی در حالی در کشور افزایش یافته که داروهای بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن مثل فشارخون، دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی نیاز به تنظیمات خاصی دارد و اگر این نظم دارویی مختل شود، احتمال تداخل دارویی و بروز عوارض ناشی از آن افزایش پیدا می‌کند.

الکترونیک شدن نسخه‌ها؛ متهم ردیف اول

دکتر ایرج خسرونیا، فوق تخصص گوارش و کبد و رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران به این نکته مهم اشاره می‌کند که الکترونیکی شدن نسخه‌ها یکی از دلایل افزایش مسمومیت‌های ناشی از تداخلات دارویی در کشور است.

دکتر خسرونیا در این خصوص توضیح می‌دهد: یک بیمار ممکن است در طول روز به چند پزشک عمومی و متخصص مراجعه کند و هر کدام از این پزشکان هم یک نسخه الکترونیک برای او می‌نویسند و از نسخه پزشک قبلی خبر ندارند. این داروها ممکن است در بدن بیمار تداخل ایجاد کنند و در بدن فرد ایجاد مشکل کنند.

این فوق تخصص گوارش و کبد می‌گوید: داروخانه‌ها هم اطلاعی از این موضوع ندارند و دارو را می‌پیچند و به بیمار می‌دهند. اگر همه داروها در یک نسخه باشند، وظیفه داروساز است که به پزشک اطلاع دهد که این داروها را با هم تجویز نکند اما چون متاسفانه نسخ الکترونیک شده‌اند و پزشک به تاریخچه و مصرف داروهای بیمار دسترسی ندارد و خود بیمار هم اطلاع ندارد داروهایی که مصرف می‌کند، با هم تداخل دارند، تداخل دارویی رخ می‌دهد و فرد را دچار مشکلات مختلف ازجمله مسمومیت می‌کند.

از خطر آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکّن‌ها غافل نشوید

رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران با تاکید بر این که آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکّن‌ها از رایج‌ترین داروهایی هستند که باعث تداخل دارویی می‌شوند، می‌گوید: متاسفانه این داروها بدون نسخه و به راحتی توسط داروخانه‌ها در دسترس افراد قرار می‌گیرد و مصرف آنها در کشور ما خیلی بیش از سایر کشورهای دنیا است.

دکتر خسرونیا می‌گوید: هم آنتی‌بیوتیک‌ها و هم مسکن‌ها عوارض بسیار زیادی دارند. به طوری که هم باعث مقاومت دارویی می‌شوند، هم باعث خونریزی دستگاه گوارش می‌شوند، هم باعث نارسایی کلیه می‌شوند و هم می‌توانند موجب فشارخون بالا در فرد شوند. اینها عوارض مصرف داروهایی است که با هم تداخل دارند و ما آنها را با هم می‌خوریم. این داروها مثل شمشیر دولبه هستند؛ هم خوب هستند و هم خطرناک.

این فوق تخصص گوارش و کبد تاکید می‌کند که یکی از راه‌های کاهش میزان خطر تداخلات دارویی این است که پرونده سلامت افراد الکترونیک شود تا پزشک به تاریخچه و مصرف داروهای بیمار دسترسی داشته باشد و بدون اطلاع از نسخه قبلی بیمار، نسخه جدید برای او ننویسد.

ایرانیان عادت به مصرف خودسرانه دارو دارند و بالاترین مصرف‌کنندگان اقلام دارویی در دنیا شناخته می‌شوند. به خصوص افرادی که از نظر مالی توانایی پایینی دارند و امکان مراجعه به پزشک ندارند، معمولا داروها را خودسرانه خرید و مصرف می‌کنند. در بسیاری از موارد، خیلی از این داروها مدت‌ها در کشوی کابینت یا قفسه داروها یا یخچال می‌مانند و تاریخ مصرف آنها می‌گذرد، اما افراد بدون توجه به این موضوع مهم، آنها را مصرف می‌کنند و ندانسته به سلامت خود آسیب می‌رسانند.

یکی از این داروها که به گفته مسئولان، مصرف خودسرانه آن در کشور افزایش نگران‌کننده‌ای پیدا کرده، قطره‌های چشمی هستند که به گفته پزشکان می‌توانند آسیب جدی به سیستم ایمنی بدن برسانند.

رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران در پاسخ به این سوال که قطره‌های چشمی چگونه می‌توانند سیستم ایمنی فرد را تضعیف کنند و به آن آسیب بزنند، می‌گوید: بسیاری از قطره‌های چشمی دارای کورتون هستند و کورتون باعث از بین رفتن مخاط بینی و چشم می‌شود. این کورتون از طریق خون هم جذب بدن می‌شود و باعث ایجاد اختلال در سیستم ایمنی بدن می‌شود. بنابراین به طور خودسرانه نباید مصرف شوند و حتما با نظر پزشک باید مورد استفاده قرار گیرند.

به گفته دکتر خسرونیا، قطره‌هایی که برای التهاب، قرمزی و خارش چشم مصرف می‌شوند، کورتون دارند و آسیب‌رسان هستند. اشک مصنوعی جزو این قطره‌ها نیست.