اقتصادسنج| مهریه سکه‌ای سال‌هاست که محل مناقشه بین زوج‌هاست؛ به‌ویژه آنها که در آستانه طلاق و جدایی هستند. از زمانی که قیمت سکه بالا رفته، این مناقشه پررنگ‌تر هم شده و زندان‌ها را پر کرده از مردانی که توانایی پرداخت آن را ندارند. این مسئله آنقدر بغرنج شده که نمایندگان مجلس در ماه‌های ابتدایی شروع به‌کار دوره یازدهم یعنی همان سال‌۱۳۹۹ به قول خودشان برای اصلاح قانون مهریه، کمر همت بستند.

هر‌چند از همان سال تا به امروز، بررسی این اصلاحیه در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس طول کشیده، در روز‌های اخیر جزئیات تازه‌ای از این اصلاحیه خبر‌ساز شد؛ موضوعی که ابوالفضل ابوترابی، نماینده مجلس و یکی از چهره‌های نقش‌آفرین در این اصلاحیه به بیان جزئیاتی از آن پرداخت.

هوش مصنوعی برای قضاوت

اصلاح قانون مهریه با مجلس یازدهم گره خورده بود، اما سرنوشت آن نامعلوم ماند تا اینکه با شروع مجلس دوازدهم، این اصلاحیه به کمیسیون قضایی ارجاع شد. ابوالفضل ابوترابی در توضیح بند‌های مهم این اصلاحیه به خبرنگار همشهری گفت: «ما در این اصلاحیه چند موضوع را پیگیری می‌کنیم. اول اینکه فرایند دادرسی برای زنانی که خواهان دریافت مهریه هستند، زمانبر است، یعنی در حال حاضر فرایند دادرسی ۳ سال طول می‌کشد.» به‌گفته این نماینده مجلس، قرار است که هوش مصنوعی برای کاهش زمان دادرسی به نفع زنان وارد میدان شود: «در تلاش هستیم تا از هوش مصنوعی برای قضاوت کمک بگیریم و از این طریق فرایند دادرسی به شکل آنلاین انجام شود. در واقع فرایند درخواست برای دریافت مهریه وارد یک روند سیستمی و خودکار خواهد شد و به این ترتیب در مدت ۱۰ روز به مرد‌ها اعلام می‌شود که اگر دلیلی برای پرداخت‌نکردن مهریه دارند، برای تشکیل پرونده باید به دادگاه مراجعه کنند یا ظرف ۱۰ روز مهریه را بپردازند.»

کنترل اثر تورم بر اقساط مهریه

ابوترابی افزود: «نکته دوم اینکه هر سال با توجه به تورم، سکه گران می‌شود و از آنجا که مهریه‌ها براساس سکه است، حجم انبوهی از پرونده‌های قضایی در مورد پرداخت مهریه روانه سیستم قضایی می‌شود. معمولا در این شرایط مرد‌ها درخواست می‌کنند تا اقساط پرداخت مهریه که مطابق سکه است، کم شود.» وی درباره تعدیل اقساط مهریه توضیح داد: «قرار است که رئیس قوه قضاییه به تناسب افزایش سکه و تورم، بخشنامه‌ای را صادر و اقساط مهریه در کل کشور را تعدیل کند تا از این طریق تعداد پرونده‌ها کم شود.»

دریافت مالیات برای ثبت مهریه

یکی از جنجالی‌ترین بند‌های این اصلاحیه مربوط به دریافت حق ثبت براساس تعداد سکه‌های مهریه است؛ موضوعی که با انتقاد‌های بسیاری همراه شد، چراکه مهریه یک تصمیم مشترک میان زن و شوهر شناخته می‌شود. این نماینده مجلس در گفتگو با همشهری به انتقاد‌ها پاسخ داد و از جزئیات هزینه ثبت گفت: «ما برای جلوگیری از تعیین تعداد عجیب و غریب سکه‌ها به‌عنوان مهریه، وارد میدان شدیم و به این ترتیب مقرر کردیم که به منظور جلوگیری از ثبت مهریه‌های سنگین، برای مهریه‌های بالای ۱۴ سکه «حق ثبت» دریافت شود.» او افزود: «برای مهریه‌های بین ۱۴‌تا‌۱۰۰ سکه ۴/۰ درصد قیمت سکه‌ها، مهریه‌های بین ۱۰۰‌تا‌۲۰۰ سکه ۲ درصد قیمت سکه‌ها و مهریه‌های ۲۰۰ سکه به بالا ۱۵ درصد قیمت سکه‌ها مشمول پرداخت حق ثبت می‌شود.»

۹‌ماه زمان برای تشخیص شرایط سخت زنان

زنانی که شرایط سخت زندگی آنها را از ادامه زندگی مشترک باز‌می‌دارد، می‌توانند با تکیه بر موضوع عسر و حرج یا همان سختی و مشقت زندگی زناشویی، درخواست طلاق بدهند. به‌گفته ابوترابی، براساس اصلاحیه مجلس، یک بازه زمانی مشخص به این موضوع اختصاص داده شده است: «در حال حاضر بین قاضی‌ها در مورد اثبات عسر و حرج اختلاف است. ما تصمیم گرفتیم تا بازه زمانی ۹‌ماه را مشخص کنیم و اگر در این بازه زمانی زن به‌دلیل سختی غیرقابل تحمل در منزل همسر نبود، چنین برداشت می‌شود که زن نمی‌خواهد با این فرد زندگی کند. در حال حاضر قاضی‌ها نظر‌های مختلفی دارند و این بازه زمانی از ۲‌ماه تا ۵ سال متغیر است.»