حساسیت و آلرژی یکی از بیماری های رایجی است که در افراد ممکن است با شدت متفاوت بروز کند. معمولاً بیشتر آلرژیها درمان قطعی ندارد اما راهکارهایی وجود دارند که شدت این بیماری را کاهش میدهند. نشانههای آلرژی در افراد ممکن است متفاوت باشد: گرفتگی و احتقان بینی، عطسه، خارش بینی، ترشح از بینی، خارش گوشها یا سقف دهان، التهاب چشم شامل قرمزی و اشکریزی، التهابهای پوستی که نواحی از پوست خشک قرمز و خارشدار میشود، کهیر که ضایعات خارشدار پوست هستند، آسم و مشکل در تنفس به صورت کوتاه شدن نفس، سرفه و خس خس سینه.
اقتصادسنج: آلرژی چیست و راه های درمان آن چیستند؟ حساسیت و آلرژی، واکنش شایع بدن به یک ماده معمولی بیضرر است که معمولا در فصل پاییز ظاهر می شود و سیستم ایمنی آنرا عامل مضر برای بدن تشخیص می دهد، مانند گرده، ترشحات پوستی حیوانات، کرک و مو، لاتکس، غذاهای خاص و نیش برخی حشرات. علائم حساسیت و آلرژی از خفیف مثل بثورات یا کهیر، خارش، آبریزش بینی و قرمزی چشم تا تهدیدکننده زندگی نظیر شوک آنافیلاکسی متغیر است.
تعداد افراد مبتلا به آلرژی در تمام سنین، جنسیت و گروههای قومی در جهان و همچنین در ایران در حال افزایش است.
آلرژی چیست؟
آلرژی بیماری رایجی است که در افراد ممکن است با شدت متفاوت بروز کند. معمولاً بیشتر آلرژیها درمان قطعی ندارد اما راهکارهایی وجود دارند که شدت این بیماری را کاهش میدهند. نشانههای آلرژی در افراد ممکن است متفاوت باشد: گرفتگی و احتقان بینی، عطسه، خارش بینی، ترشح از بینی، خارش گوشها یا سقف دهان، التهاب چشم شامل قرمزی و اشکریزی، التهابهای پوستی که نواحی از پوست خشک قرمز و خارشدار میشود، کهیر که ضایعات خارشدار پوست هستند، آسم و مشکل در تنفس به صورت کوتاه شدن نفس، سرفه و خس خس سینه.
آلرژی چگونه عمل میکند؟!
هنگامی که فردی که دارای حساسیت است ماده حساسیتزا را استنشاق کرده و یا میخورد و یا از طریق پوست با آن تماس پیدا میکند یکسری اتفاقات در بدن او رخ میدهد که به مجموعه آنها واکنش آلرژیک میگویند. ابتدا بدن شروع به تولید نوع خاصی از آنتی بادی میکند که به سلولهای حساسیت زا میچسبند. آنتی بادی به نوعی از سلولهای خونی به نام ماستسل متصل میشود. ماستسلها در راههای هوایی، رودهها و جاهای دیگر وجود دارند. وجود این سلولهای ماستسل در راههای هوایی و دستگاه گوارش این سلولها را بیشتر در معرض مواد حساسیت زا قرار میدهد. آلرژن (حساسیتزا) به آنتیبادیlgE که در ماست سل موجود است، وصل میشود و باعث میشود که این سلولها انواعی از مواد شیمیایی را به درون خون آزاد کنند. یکی از این مواد هیستامین نام دارد، هیستامین باعث بسیاری از علائم آلرژیک در بدن است و به همین دلیل به داروهای ضد آلرژی، آنتی هیستامین هم میگویند.
گاهی اوقات واکنشهای آلرژی بسیار شدید میشود که به آنها حالتهای آنافیلاکسی گفته میشود. در صورت بروز خارش، تنگی نفس، سرفه، آب ریزش و عطسه شدید یا گزگز کردن دست و پا و قرمزی شدید پوست بدن، لب، دست و صورت حتما باید به پزشک مراجعه کرد.
چنانچه شخصی به یک ماده حساسیت داشته باشد، زمینه حساسیت به مواد دیگر در بدن او بیشتر است و شانس ابتلای او به دیگر حساسیتها و حتی آسم و اگزما بیشتر است. گاهی آلرژی در بعضی افراد ژنتیکی است، یعنی ممکن است که پدر و مادر و اقوام نزدیک او به برخی مواد آلرژی داشته باشند که شانس ابتلای او را افزایش میدهد.
علت آلرژی چیست؟
باید بگوییم به طور معمول در کلیه مناطقی از بدن که با مواد خارجی در تماس است، سلولهای ایمنی حضور دارند تا از ورود ویروسها و میکروبها جلوگیری کنند. گاهی اوقات بدن هنگام ورود مواد بیضرر مثل گرده گلها ویا بعضی خوراکیها یا تماس با بعضی مواد با پوست، آنها را با مواد مضر اشتباه گرفته و نسبت به آنها حملات تهاجمی انجام میدهد که در این هنگام در بدن حالتهایی مثل عطسه آبریزش، خارش و قرمزی رخ میدهد که به آنها حالتهای حساسیت یا آلرژی میگویند .این مواد یا غذاهایی که سبب واکنش بیشازحد بدن شدهاند را علت آلرژی، مواد حساسیتزا ویا آلرژن مینامند، که برای هرکس که به آلرژی مبتلا باشد، متفاوت است. با این وجود نخستین علت آلرژی که چرا این واکنشها در برخی افراد ایجاد شده و برخی دیگر این واکنشها را ندارند، مشخص نیست.
درمان آلرژی و رژیم غذایی
برای درمان آلرژی ابتدا باید مادهای را که به آن آلرژی دارید، شناسایی کنید؛ سپس بسته به نوع ماده مورد آلرژی از روشهای مختلف برای دوری از آن مثل: بسته نگه داشتن در و پنجره، استفاده از ماسک، شستوشوی بینی و گلو و زیر نظر پزشک استفاده از بعضی داروهای آنتی هیستامین، استفاده کرد. البته روش های خانگی درمان آلرژی مثل استفاده از انواع مواد خوراکی مثل سوپ جو یا سوپ پیاز و انواع سبزیجات مثل کرفس و هویج، به شکل آب میوه یا بهصورت پخته در سوپ ها نیز وجود دارند. استفاده از حریره بادام، استفاده از بخور انواع گیاهان ضد حساسیت مثل اسطوخودوس و بابونه که همگی آرامبخش دستگاههای تنفسی و آرامبخش اعصاب هستند نیز در جلوگیری از آلرژی و جلوگیری از استرس و اضطراب خیلی مهم است.
واکنش آلرژیک چیست؟
واکنش آلرژیک درواقع نوع واکنش بدن به آلرژن یا همان ماده بیگانه است. در یک واکنش آلرژیک زنجیرهای از رویدادها رخ میدهد که منجر به ظاهر شدن علائم مختلف در یک فرد مبتلا به حساسیت یا آلرژی میشود. اگر فردی مستعد ابتلا به آلرژی باشد، اولین باری که در معرض یک آلرژن خاص (مانند گرده) قرار میگیرید، بدن او با تولید آنتیبادیهای آلرژیک (IgE) به گرده گل پاسخ میدهد. وظیفه این آنتیبادیها یافتن آلرژنها در بدن و کمک به حذف آنها است. وقتی که آنتیبادی IgE تولید شود همزمان با آن یک ماده شیمیایی به نام هیستامین نیز در بدن ترشح میشود و باعث ایجاد علائم آلرژی میشود.
علائم حساسیت و آلرژی
علائم حساسیت بهصورت خفیف، متوسط یا شدید طبقهبندی میشوند:
واکنشهای خفیف شامل علائم موضعی (یعنی تنها در ناحیه مشخصی از بدن دیده میشوند) مانند بثورات پوستی یا کهیر، خارش، قرمزی چشم و آبریزش بینی است. این واکنشها به سایر قسمتهای بدن سرایت نمیکند
واکنشهای متوسط شامل علائمی است که به سایر قسمتهای بدن نیز سرایت میکند. علائم ممکن است شامل خارش، کهیر، تورم و مشکل در تنفس باشد
واکنشهای آلرژیک شدید که به نام آنافیلاکسی هم شناخته میشوند بهعنوان شرایط اورژانسی و مخاطرهآمیز به شمار میروند که به علت پاسخ ناگهانی و شدیدی بدن به آلرژن، کل بدن را تحت تأثیر قرار میدهد. آنافیلاکسی ممکن است با خارش شدید چشم یا صورت شروع شده و در عرض چند دقیقه، علائم جدیتری ازجمله تورم گلو (که میتواند باعث مشکلاتی در بلع و تنفس شود)، درد شکمی، گرفتگی عضلات، استفراغ، اسهال، کهیر و تورم بدن (آنژیوادم) ظاهر شوند. همچنین ممکن است آشفتگی ذهنی یا سرگیجه به علت کاهش فشارخون نیز رخ دهد.
انواع آلرژی و حساسیت و راههای درمان
حساسیت و آلرژی فصلی
رینیت آلرژیک فصلی (حساسیت فصلی) یا تب یونجه یک واکنش آلرژیک به گرده گل است. حساسیت فصلی باعث التهاب و تورم مخاط بینی و چشم میشود. علائم رینیت شامل عطسه، احتقان بینی، خارش بدن، آبریزش بینی و اشکآلود شدن چشم است. از گزینههای درمانی برای حساسیت فصلی میتوان آنتیهیستامینهای خوراکی، ضد لکوترینها، کورتونهای استنشاقی، آنتیهیستامینهای بینی و قطرههای کرومولین چشمی را نام برد.
در برخی افراد، علائم آسم آلرژیک مثل خسخس سینه، تنگی نفس، سرفه، و یا درد قفسه سینه در اثر قرار گرفتن در معرض گردهها پدید میآید. علائم آلرژی را میتوان با فاصله گرفتن از گرده گل کاهش داد. وقتی که مقدار گرده در هوا زیاد است بهتر است در خانه بمانید و پنجرهها را ببندید. یکی از راههای درمان آلرژی فصلی ایمونوتراپی است که از طریق آن حساسیت سیستم ایمنی نسبت به ماده حساسیتزا از بین میرود.
حساسیت و آلرژی به کنه
کنهها موجودات ریزی هستند که در گرد و غبار و در الیاف خانگی مانند بالش، تشک، فرش و پتو زندگی میکنند. کنهها در مناطق گرم و مرطوب رشد میکنند. علائم حساسیت و آلرژی به کنه مشابه علائم آلرژی به گرده است. برای کنترل آلرژی به کنه سعی کنید که همیشه روبالشیها، تشکها و سایر الیاف و البسه تمیز باشند. همچنین، لازم است که فرش تمیز باشد و در فواصل زمانی کوتاه با جاروبرقی گرد و غبار آن گرفته شود. درمان این نوع آلرژی شامل داروهایی برای کنترل علائم بینی، چشم و علائم تنفسی است. اگر علائم با تجویز دارو کاهش نیابد، استفاده از ایمونوتراپی یکی از گزینههای درمانی خواهد بود.
حساسیت و آلرژی به پوست و کرک حیوانات
واکنشهای آلرژیک ناشی از حیوانات بر اثر تماس با پروتئینهای ترشحشده از غدد پوستی حیوانات و کرک و مو ایجاد میشود. یکی از مفیدترین راهها برای کاهش این نوع آلرژی اجتناب از نگهداری حیوانات در خانه است. بااینحال، اگر باز هم تمایل به نگهداری حیوان خانگی خود دارید باید آن را از اتاقخواب دور کرده و از پاککنندههای هوا با فیلتر HEPA جهت پاک شدن هوا استفاده کنید.
شستن مکرر حیوان و انجام معاینات دامپزشکی نیز از دیگر راهکارهای کاهش آلرژنها و ترشحات پوستی است. درمان این نوع آلرژی شامل داروهایی است که علائم بینی، چشم و تنفسی را بهبود دهد. در این نوع آلرژی نیز همچون سایر آلرژیهای بیانشده، در صورت عدم تأثیر داروها ایمونوتراپی بهعنوان گزینه احتمالی مدنظر خواهد بود.
حساسیت و آلرژی غذایی
آلرژی غذایی زمانی ایجاد میشود که بدن بر ضد یک ماده غذایی خاص آنتیبادی تولید کند. واکنش آلرژیک به غذا در عرض چند دقیقه پس از خوردن غذا آغازشده و علائم آن اغلب شدید است. در بزرگسالان، شایعترین آلرژی غذایی شامل حساسیت به صدف، بادامزمینی و انواع آجیل است. در کودکان آلرژی غذایی شامل حساسیت به شیر، تخممرغ، سویا، گندم، صدف، بادامزمینی و آجیل است.
افراد مبتلا به آلرژی غذایی، پس از خوردن غذای حساسیتزا دچار علائمی مثل خارش بدن، کهیر، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، مشکلات تنفسی و تورم در اطراف دهان میشوند. پرهیز از مصرف غذاهایی که باعث علائم آلرژی میشوند بسیار مهم است. اگر شما یا فرزندتان به آلرژی غذایی مبتلا هستید، پزشک ممکن است اپینفرین تزریقی (آدرنالین) را برای شما تجویز کند تا همیشه همراه خود داشته باشید. در صورت خوردن تصادفی غذاهای حساسیتزا استفاده از اپینفرین الزامی است. یکی دیگر از روشهای درمانی آلرژی غذایی ایمونوتراپی خوراکی است.
حساسیت و آلرژی به قارچ و کپک
کپکها درواقع قارچهای کوچکی هستند که با تولید هاگ که مانند گرده در هوا شناور است باعث بروز آلرژی در برخی افراد میشوند. کپک در قسمتهایی از خانه که کمنور و مرطوب است همچون زیرزمین و حمام و در بیرون از خانه در فضای باز مثل چمن، روی برگها، یونجه، مالچ یا زیر قارچها دیده میشوند. اسپورهای کپک در هوای گرم و مرطوب به بیشترین تراکم و غلظت خود میرسند. درمان این نوع آلرژی شامل تجویز داروهایی برای کنترل علائم بینی، چشم و مشکلات تنفسی مثل گرفتگی بینی و خارش گلو است. درصورتیکه علائم با مصرف دارو کنترل نشود، ایمونوتراپی یکی از روشهای درمانی خواهد بود.
آلرژی به لاتکس
برخی افراد پس از تماس مکرر با لاتکس دچار حساسیت به لاتکس میشوند. دستکشهای لاتکسی مانند دستکشهایی که در جراحی یا در نظافت منزل استفاده میشوند، منبع اصلی این نوع واکنشهای آلرژی هستند. در حساسیت به لاتکس علائمی نظیر بثورات پوستی، کهیر، اشک ریزش و سوزش چشم، خسخس سینه و خارش پوستی بروز میکند. واکنشهای آلرژیک به لاتکس از خفیف مانند قرمزی و خارش پوست تا شدید مثل مشکلات تنفسی متغیر است.
درصورتیکه علاوه بر پوست، غشاهای مخاطی نیز در معرض مواد شیمیایی لاتکس قرار گیرند برای مثال در حین جراحی، مراقبتهای دندانپزشکی یا معاینه زنان، واکنشهای شدیدتری رخ خواهد داد. درمان حساسیت و آلرژی به لاتکس با حذف لاتکس از زندگی روزمره آغاز میشود. اگر به لاتکس آلرژی دارید همراه داشتن کیت اپینفرین مهم است. هیچ درمانی برای آلرژی به لاتکس وجود ندارد و راه درمانی برای این بیماری، پیشگیری و فاصله گرفتن از لاتکس است.
حساسیت به نیش حشرات
اگر زنبور شما را نیش بزند یک واکنش طبیعی شامل درد، تورم و قرمزی در اطراف محل گزیدگی ظاهر میشود. اما در حالت آلرژیک، واکنش گستردهتر و فراتر از محل نیش است بهطوریکه ممکن است بخشی از دست و یا پا ورم کند. گاهی این نوع آلرژی به مراقبت فوری پزشکی نیاز دارد. علائم واکنش آلرژیک به نیش حشرات عبارتاند از:
دشواری در تنفس
کهیرهای گسترده که بهصورت بثورات قرمز و خارشدار ظاهر میشوند که به مناطقی غیر از ناحیه گزش گسترش مییابند
تورم صورت، گلو یا دهان
خسخس سینه یا مشکل در بلع غذا
بیقراری و اضطراب
نبض سریع
سرگیجه یا افت شدید فشارخون
واکنش آلرژیک حشرات با اپی نفرین (آدرنالین) درمان میشود. اگر به نیش زنبور آلرژی دارید، به یک متخصص آلرژی یا ایمونولوژیست مراجعه کنید تا آزمایش پوست و یا خون برای تائید حساسیت شما به زهر زنبور انجام شود. در صورت تائید حساسیت به سم، ایمونوتراپی با زهر توصیه میشود. این کار به کاهش علائم در زمان گزش حشرات کمک میکند.
رینیت آلرژیک چیست؟
به علائم حساسیت فصلی ناشی از گرده گل تب یونجه یا رینیت آلرژیک میگویند. حساسیت فصلی نوعی آلرژی ناشی از گرده گیاهان (گلها، درختان، علفها) است. این علائم در طول فصول گردهافشانی گیاهان شدیدتر میشود. ازآنجاییکه ممکن است به بیش از یک نوع گرده و یا ماده طبیعی حساسیت داشته باشید، علائم ممکن است در طول زمان تغییر کند بهطوریکه در بعضی فصلها خفیف و بعضی فصلها شدیدتر باشد.
نشانههای آلرژی را میتوان به سه دسته خفیف، متوسط و حاد تقسیم کرد.
واکنش خفیف شامل نشانههائی است که یک بخش از بدن را تحت تأثیر قرار میدهند، مانند التهاب، خارش و آبریزش از چشم. علایم خفیف به بخشهای دیگر بدن منتقل نمیشوند.
نشانههای واکنش متوسط در بخشهای گوناگون بدن پخش میشوند و خارش چشم ممکن است به خارش گلو و تنگی نفس هم بینجامد.
واکنش حاد که آنافیلاکسی (anaphylaxis) نام دارد نادر است و یک موقعیت خطرناک بوده و از مواردی است که در میان فوریتهای پزشکی قرار دارند. در چنین مواردی آلرژی در همه بدن منتشر میشود. این حالت ممکن است با خارش چشم و چهره آغاز شود و در چند دقیقه به تندی در همه جای بدن پخش شود و نشانههای جدیتری چون درد معده، گرفتگی ماهیچه ها، تهوع و اسهال را در پی داشته و در عین حال درجه التهاب مجاری تنفسی و گوارشی به اندازه ای برسد که تنفس و بلع بسیار دشوار شود. آشفتگی ذهنی و سرگیجه نیز از نشانههای حساسیت هستند زیرا آنافیلاکسی کاهش شدید فشار خون را نیز در پی دارد.
همانندی نشانههای آلرژی و نشانههای سرماخوردگی
نکتهای که درباره نشانههای آلرژی باید به آن دقت کرد همانندی نشانههای آن با نشانههای سرماخوردگی است! از این روی باید توجه داشته باشید که نشانهها را به دقت بررسی کنید تا بفهمید دچار کدام بیماری هستید. برای نمونه یکی از ناهمانندی های نشانههای سرماخوردگی و آلرژی وجود بدن درد و کوفتگی در سرماخوردگی (البته نه همیشه) است در حالی که آلرژی چنین نشانهای ندارد و یا نمونه دیگر از ناهمانندی آلرژی و سرماخوردگی این است که شما در سرماخوردگی هرگز کهیر و خارش پوستی نمی بینید اما گاهی در آلرژی چنین پدیدههائی دیده میشوند. روی هم رفته میتوان گفت این دو بیماری بسیار همانند هم هستند و باید ناهمسانی های اندکی که در میان آنها وجود دارند را بشناسید.
برخی عوامل ابتلا به آلرژی اینها هستند:
عوامل خوراکی
مغز دانه ها و آجیل (به ویژه بادام زمینی)
ماهیها ، صدفها و میگو
لبنیات
تخم مرغ
فرآوردههای سویا
گندم
برخی میوهها (مانند موز و کیوی)
عسل
عوامل محیطی
کائوچو (لاتکس)
گرده افشانی
کپک
خزحیوانات
نیش زنبور
گرد و غبار
دود تنباکو
آلودگی
در واکنشهای حساسیتزا چه اتفاقاتی میافتد؟
ابتدا یک فرد با استنشاق، قورتدادن و یا از طریق پوست ماده آلرژن را دریافت میکند و خود را در معرض آن قرار میدهد. پس از اینکه فرد در معرض ماده حساسیتزا قرار گرفت؛ مجموعهای از وقایع برای واکنشهای آلرژیک اتفاق میافتد:
بدن شروع به تولید نوع خاصی از آنتیبادی، به نام IgE در اتصال آلرژن (ماده حساسیتزا) به سلولهای بدن میکند.
آنتیبادی به نوعی از سلولهای خونی به نام ماست سل متصل میشود. ماست سل را میتوان در راههای هوایی، در رودهها، و جاهای دیگر بدن یافت. وجود ماست سلها در راههای هوایی و دستگاه گوارش این سلولها را بیشتر در معرض قرار گرفتن در مقابل ماده حساسیتزا قرار میدهد.
آلرژن به IgE که در ماست سل وجود دارد متصل میشود. این اتفاق باعث میشود سلولهای ماست سل انواعی از مواد شیمیایی را به درون خون آزاد کنند. از این مواد، هیستامین، ماده شیمیایی اصلی میباشد. بسیاری از علائم یک واکنش آلرژیک از این ماده نشات میگیرد.
تشخیص آلرژی (حساسیت)
بسیاری از افراد آلرژی را به صورت ژنتیکی از والدین خود به ارث میبرند، گرچه هرکسی میتواند با قرارگرفتن در معرض آلرژنها دچار حساسیت شود. اگر یکی از والدین آلرژی داشته باشد کودک به احتمال ۵۰ درصد مبتلا میشود. در مواردی که هم پدر و هم مادر آلرژی داشته باشند، فرد تا ۷۵ درصد احتمال ابتلا به آلرژی را دارد. به همین دلیل برای تشخیص آلرژی لازم است پزشک تاریخچهی خانوادگی و نحوهی زندگی را بررسی کند. برای تشخیص دقیقتر و درمان آلرژی لازم است آزمایشهای خاصی مثل تست پوستی آلرژی یا آزمایش خون انجام شود. همچنین با دانستن علائم، طول مدت علائم، عوامل ایجادکننده و اطلاعات بیشتر تشخیصی آلرژی راحتتر میشود. شما میتوانید با پر کردن پرسشنامه تشخیص آلرژی این اطلاعات را ثبت کنید و در زمان مراجعه به پزشک آن را ارائه دهید.
رژیم غذایی مناسب برای کاهش علائم آلرژی
اگر شما حساسیت فصلی را تجربه کردهاید و با تغییر فصل دچار علائمی همچون آبریزش بینی عطسه و خارش میشوید بهتر است بدانید که با رعایت رژیم مناسب غذایی میتوانید شدت علائم آلرژی را کاهش دهید. اگرچه این مواد غذایی نقش درمانی در آلرژی ندارند اما علاوه بر کاهش علائم آلرژی برای سلامت عمومی بدن شما نیز مفید هستند. میوهها و سبزیجات سرشار از ویتامینها و مواد مغذی مورد نیاز بدن است و میتوانند از ابتلا به حساسیتهای فصلی جلوگیری نمایند.
در ادامه به معرفی برخی از مواد غذایی مفید جهت التیام و درمان حساسیت فصلی میپردازیم.
سبزیجاتی همچون پیاز، فلفل، انواع توتها و جعفری: این سبزیجات سرشار از کوئرستین هستند. به گفته پزشکان متخصص کوئرستین یک ماده شیمیایی طبیعی است که میتواند واکنشهای هیستامین را کاهش دهد که در نهایت به کاهش علائم حساسیت کمک میکنند. هیستامینها بخشی از پاسخ آلرژیک بدن میباشد.
کیوی: این میوه سرشار از ویتامین C است که میتواند واکنش هیستامینها را قطع کند. شما همچنین میتوانید ویتامین C را از بسیاری از مواد غذایی دیگر از جمله پرتقال و سایر میوههای مرکبات دریافت کنید که این نکته برای افرادی که به کیوی حساسیت دارند سودمند است.
آناناس: آناناس حاوی آنزیمی به نام بروملین است. به عقیده محققان این آنزیم میتواند در بیماریهایی همچون آسم واکنش های تحریکی را کاهش دهد.
ماهی: ماهی سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ است که میتوانند به کاهش التهاب کمک کند. پزشکان توصیه میکنند در برنامه غذایی خود در هر هفته دو بار ماهی مصرف کنید. طبق مطالعهای انجام شده در ژاپن، زنانی که به مقدار بیشتری ماهی مصرف میکنند با احتمال بسیار کمتری به رینیت آلرژیک مبتلا میشوند.
کفیر: کفیر یک منبع غنی از پروبیوتیک است که برای سلامت باکتریهای موجود در روده شما بسیار مفید است. محققین بر این باورند که کفیر میتواند از ابتلا به حساسیتهای فصلی پیشگیری نماید و حتی نقش درمانی نیز میتواند داشته باشد. سایر مواد غذایی مخمر نیز حاوی کفیر میباشند.
عسل: طبق تحقیقات انجام شده اگر عسل را در ابتدای هر فصل مصرف نمایید میتواند شما را در مقابل حساسیتهای فصلی مصون بدارد.
مواد غذایی معرفی شده در دراز مدت به کنترل و کاهش علائم حساسیت کمک شایانی خواهند کرد اما در کوتاهمدت با توجه به مشکلاتی که آلرژی یا حساسیت برای افراد به وجود میآورد (مثل غیبت در محیط کار یا مدرسه، عدم تمرکز و …) روشهای درمانی دیگر نیز پیشنهاد میشود. درمان یا کنترل آلرژی به کمک دارو از روشهای متداول است که بعد از مشورت با پزشک خود میتوانید به سراغ آن بروید.
چگونه آلرژی را درمان کنیم؟
برای درمان و کنترل آلرژی از انواع آنتیهیستامینها استفاده میشود. پزشکان آنتیهیستامینها را بنا به نوع آلرژی در بیشتر موارد بهصورت خوراکی یا تنفسی تجویز میکنند.
گاهی بر مبنای تشخیص پزشک ممکن است بیمار دارو را بهصورت تزریقی دریافت کند.
آلرژی چه نشانه هایی دارد؟
علائم آلرژی فصلی از خفیف تا شدید متغیر است. رایج ترین عبارتند از:
عطسه کردن
آبریزش یا گرفتگی بینی
آبریزش و خارش چشم
خارش سینوس ها، گلو یا کانال های گوش
گرفتگی گوش
علائمی که کمتر رایج هستند، عبارتند از:
سردرد
تنگی نفس
خس خس سینه
سرفه کردن
در افراد مبتلا به آسم حساسیت فصلی میتواند باعث بروز حملات شود بنابراین در این بیماران نیاز به مراقبت های بیشتری است.
محرک های هر فصل برای آلرژی متفاوت است:
بهار
درختان مسئول اکثر آلرژی های فصلی در فصل بهار هستند. درخت توس یکی که در عرض های جغرافیایی شمالی است بسیاری از افراد به گرده آن واکنش نشان می دهند. سایر درختان آلرژی زا عبارتند از سدر، توسکا، شاه بلوط اسب، بید و صنوبر و… .
تابستان
عامل اصلی بیشتر آلرژیهای فصلی تابستان، علفهایی مانند چچم و علف تیموتی و همچنین علفهای هرز خاص هستند. به گفته بنیاد آسم و آلرژی آمریکا، علفها شایعترین محرک برای افراد مبتلا به آلرژی فصلی هستند.
پاییز
گیاه ابروسیا یا آمبروزیا (کهنهواش) متعلق به تیره کاسنی، بزرگترین محرک آلرژی در فصل پاییز است. اگرچه معمولا گرده افشانی این گیاه از شب های خنک و روزهای گرم شهریور آغاز می شود اما ممکن است تا آذر ادامه یابد. حدود ۷۵ درصد از افرادی که به گیاهان بهاره حساسیت دارند به این گیاه نیز واکنش نشان می دهند. حتی اگر این گیاه در محل زندگی فرد وجود نداشته باشد، گرده های این گیاه می تواند از طریق وزش باد صدها کیلومتر جابجا شود. در برخی از افراد که به گیاه ابروسیا حساسیت دارند، مصرف برخی میوه ها و سبزیجات نظیر موز، خربزه و کدو سبز نیز می تواند علائم آلرژیک ایجاد کند.
سایر گیاهانی که گرده خود را در پاییز می ریزند عبارتند از: گزنه، ترشک، سلمک و چنار.
زمستان
در زمستان به دلیل سردی هوا و ماندن در خانه بدن کمتر در معرض آلرزن ها قرار می گیرد. اگر فردی مستعد آلرژی های فصلی باشد، ممکن است به آلرژن های داخل خانه مانند کپک، شوره حیوانات خانگی، کنه یا سوسک ها نیز واکنش نشان دهید.
تشخیص آلرژی فصلی معمولا راحت تر از سایر آلرژی ها است. اگر علائم آلرژیک فقط در زمان های خاصی از سال رخ می دهد، نشانه ی ابتلا به رینیت آلرژیک فصلی است. پزشک ممکن است گوش، بینی و گلو را نیز برای تشخیص بررسی کند.
بهترین دارو برای رینیت آلرژیک در تمام طول سال، اجتناب از مواد آلرژیزایی است که علائم را ایجاد میکنند. داروهایی نیز برای درمان علائم در دسترس هستند. برخی از افراد نیز درمان های جایگزین را امتحان می کنند.
راهکارهای غیر دارویی
بسته نگه داشتن پنجره ها
محدود کردن تایم بیرون از خانه
استفاده از ماسک مخصوصا در روزهای بادی
اجتناب از مصرف سیگار
استفاده از تهویه ی مناسب بجای پنکه
راهکارهای دارویی
ضداحتقانها و آنتی هیستامینهای بدون نسخه، مانند ستیریزین (Zyrtec) و داروهای ترکیبی حاوی استامینوفن، دیفن هیدرامین و فنیل افرین
داروهای تجویزی، مانند اسپری های بینی حاوی ضد التهاب های استروئیدی که حتما باید با دستور پزشک مصرف شود.
برخی از داروهای آلرژی ممکن است عوارض جانبی ناخواسته ای مانند خواب آلودگی، سرگیجه و گیجی داشته باشند.
براساس مطالعات مصرف ویتامین c در بهبود آلرژی می تواند کمک کننده باشد.
آیا آسم و آلرژی با هم تفاوت دارند؟
بله، آسم و آلرژی با وجود شباهت های زیاد به یکدیگر در اصل دو بیماری جداگانه می باشند و درمان کردن آنها متفاوت است
خود آلرژی می تواند باعث مبتلا شدن فرد به آسم بشود که در این حالت باید عامل حساسیت زایی را تشخیص بدهید تا بتوانید سریعا جلوی حمله های آسم و تنگی نفس را بگیرید. برای تشخیص آسم از آلرژی پزشک ازطریق معاینه بالینی و انجام دادن اسپیرومتری که برای تعیین ظرفیت تنفسی شش ها می باشد وجود آسم در فرد را تعیین می کند.
آسم آلرژیک یکی از شایع ترین انواع آسم است که در برخورد و واکنش سیستم ایمنی بدن با آلرژن ها و ترکیب آسم وآلرژی به وجود می آید که باعث بروز التهاب و مخاط درمجاری تنفسی شده ومانع ورود هوا به صورت کامل به شش ها می شود که این اتفاق همراه با تنگی نفس، خس خس سینه و سرفه می باشد.
علت مبتلا شدن به آسم آلرژیک
یکی ازعلت های مبتلا شدن فرد به آسم آلرژیک می تواند وراثت و ژنتیک باشد یعنی از والدین به فرد منتقل می شود اگر زمینه ژنتیک داشته باشد باید والدین ازهمان کودکی با مشاهده اولین علائم تنگی نفس یا خس خس سینه کودک را برای تشخیص آسم آلرژیک و درمان نزد پزشک ببرند تا پزشک سریع تر اقدامات لازم برای درمان آسم آلرژیک در کودک را فراهم کند.
یکی دیگر از علائم مبتلا شدن به آسم آلرژیک می تواند کمبود ویتامین D در بدن باشد کمبود این ویتامین احتمال مبتلا شدن افراد به آلرژی را افزایش می دهد.
درمان آسم آلرژیک با دارو
برای درمان آسم بهترین کاراین است که فرد مبتلا از تمامی مواد آلرژی زا دوری کند و به کمک داروهایی که برای آسم تجویز می شود التهاب راه های تنفسی را کم کند.
برای درمان آسم ازداروهایی مانند تئوفیلین، آمینوفیلین، فلوتیکازون، بودزونید،مومتازون و بکلومتازون برای نرم کردن و گشاد شدن مجاری تنفسی استفاده می شود
همچنین از داروهای ضد التهاب مثل کورتون نیز استفاده می کنند تا التهاب و تورم دستگاههای تنفسی کم بشود.
درمان خانگی برای درمان آسم آلرژیک
حبوبات بخورید
عسل بخورید
انجیر خیس شده بخورید
از مواد غذایی تند و ترش دوری کنید
از خوردن گردو پرهیز کنید
لبنیات نخورید
از خوردن آب و نوشیدنی ها به صورت سرد یا یخی پرهیز کنید
از غذاهای سرخ کردنی پرهیز کنید
دمکرده آویشن بخورید
دمکرده زنجبیل بخورید
راه های پیشگیری از آسم آلرژیک
برای درمان آسم و جلوگیری از آن نکات زیر را رعایت کنید
در فصل بهار بهتر است به پارک ها و جاهایی که پرگل است نروید زیرا گرده افشانی درختان و گل ها آسم را تشدید می کند
در زمان آلودگی هوا و در فصل سرد زمستان تا می توانید از منزل بیرون نروید زیرا آسم آلرژیک با سرما شدیدتر می شود
ازملحفه و بالشت با الیاف طبیعی استفاده کنید و آن ها را هفته ایی یکبار با آب گرم بشورید
برای پیشگیری از آسم آلرژیک سرویس بهداشتی خود را مرتبا بشورید تا از بروز قارچ و کپک در آن جلوگیری کنید
برای پیشگیری از آسم آلرژیک حیوانات خانگی را نگهداری نکنید زیرا موی آن ها برای آسم خطرناک است
کلام آخر
بیماری آسم آلرژیک ترکیبی از آسم و آلرژی است که در فصل بهار به علت گرده افشانی گل ها و همچنین سرمای زمستان اوج می گیرد که با تنگی نفس و خس خس سینه همراه است. برای درمان آسم باید تمامی عوامل حساسیت زا را شناسایی کنید و از آن ها دوری کنید.